Jak obliczyć odpis na ZFŚS i kwotę świadczenia urlopowego w szkołach?

Jestem księgową i zajmuję się obsługą księgową szkół. Mam pytania odnośnie do funduszu socjalnego. Jak przeliczyć podwyższony odpis w szkole? Jaka jest kwota świadczenia urlopowego dla nauczycieli?

Ustawa z 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 oraz niektórych innych ustaw (dalej: ustawa zmieniająca) przewiduje m.in. wzrost kwoty bazowej do naliczania odpisów na fundusz socjalny dla nauczycieli i pracowników administracji. 2 sierpnia br. została podpisana przez prezydenta, a w momencie oddawania tego numeru do druku czekała na publikację w Dzienniku Ustaw. Był na to czas do 11 sierpnia br., a wejść w życie miała z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

Pedagodzy

Zgodnie z postanowieniami art. 53 ust. 1 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (dalej: Karta nauczyciela) corocznie dokonuje się odpisu na ZFŚS dla nauczycieli w wysokości ustalanej jako iloczyn planowanej liczby nauczycieli w przeliczeniu na pełny wymiar zajęć i 110 proc. kwoty bazowej stanowiącej podstawę wyliczania średnich wynagrodzeń nauczycieli w dniu 1 stycznia danego roku. Ustawa budżetowa na rok 2023 przewidywała kwotę bazową dla odpisu na pełny rok kalendarzowy wynoszącą 3045,21 zł.

Zgodnie z art. 3 ustawy zmieniającej od 1 lipca 2023 r. zwiększono odpis na ZFŚS m.in. dla nauczycieli. Wprowadzono rozwiązanie, zgodnie z którym odpis na ZFŚS la nauczycieli będzie dokonywany od:

1) 1 stycznia 2023 r. do 30 czerwca 2023 r. – na podstawie kwoty bazowej z 1 stycznia 2019 r., w wysokości 3045,21 zł (przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2019 r., w wysokości 4434,58 zł);

2) 1 lipca 2023 r. do 31 grudnia 2023 r. – na podstawie kwoty bazowej z 1 stycznia 2021 r., w wysokości 3537,80 zł, co oznacza wzrost o 16,18 proc. (przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2021 r., w wysokości 5104,90 zł).

Odpis na ZFŚS dla nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć w 2023 r. wynosi więc od 1 stycznia do 30 czerwca 2023 r. 3349,73 zł, a od 1 lipca do 31 grudnia 2023 r. 3891,58 zł.

Ustalony odpis ma być przekazany na rachunek funduszu w ustawowym terminie do 30 września 2023 r.

Przykład

Pracownicy administracji i obsługi

W ustawie nowelizującej wprowadzono także zmianę art. 5l ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Zgodnie z ustawą z 1 grudnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej, od 1 stycznia 2023 r. podstawą naliczania funduszu była jedna kwota, tj. wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2019 r., w wysokości 4434,58 zł. Jednak ustawodawca „odmroził” – o kolejne dwa lata – podstawę naliczania odpisu na fundusz, poczynając, tak jak ma to miejsce w przypadku nauczycieli – od 1 lipca 2023 r.

W konsekwencji przedmiotowej zmiany podstawą naliczania odpisu na fundusz będzie w okresie od:

1) 1 stycznia 2023 r. do 30 czerwca 2023 r. – przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2019 r., w wysokości 4434,58 zł;

2) 1 lipca 2023 r. do 31 grudnia 2023 r. – przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2021 r., w wysokości 5104,90 zł (czyli o 15,12 proc. wyższe).

Oznacza to, że odpis na jednego pracownika administracji i obsługi zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy w 2023 r. wynosi w pierwszym półroczu 1662,97 zł, zaś w drugim wyniesie aż 1914,34 zł. Zasady obliczania i przekazywania środków funduszu na jego rachunek będą podobne jak we wskazanym wyżej przykładzie dotyczącym nauczycieli.

Wprowadzono również przepis epizodyczny. Chodzi tu o art. 12 ustawy nowelizującej, zgodnie z którym równowartość dokonanych odpisów i zwiększeń naliczonych na 2023 r. pracodawca przekazuje na rachunek bankowy funduszu w terminie do 30 września 2023 r., uwzględniając dotychczas przekazaną kwotę odpisów i zwiększeń, naliczonych na podstawie przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2019 r. ogłoszonego przez prezesa GUS na podstawie art. 5 ust. 7 (odpisy naliczane do 30 czerwca 2023 r. na podstawie kwoty 4434,58 zł, a od 1 lipca do 31 grudnia 2023 r. na podstawie kwoty 5104,90 zł).

Świadczenia urlopowe dla nauczycieli

Na podstawie art. 53 ust. 1a Karty nauczyciela z odpisu na ZFŚS wypłacane jest nauczycielowi do końca sierpnia każdego roku świadczenie urlopowe w wysokości odpisu podstawowego, o którym mowa w przepisach o ZFŚS, ustalonego proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy i okresu zatrudnienia nauczyciela w danym roku szkolnym. Jednostki, które czekały z wypłatą świadczenia urlopowego dla nauczycieli na publikację noweli w Dzienniku Ustaw, mogą już ustalić je na podstawie nowej wysokości odpisu podstawowego obowiązującej od 1 lipca br. Oznacza to, że nauczycielowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze zajęć przez cały rok szkolny przysługuje świadczenie urlopowe w wysokości 1914,34 zł brutto (przed nowelą 1662,97 zł). Jednak w przypadku szczególnych warunków pracy właściwa kwota to 2552,45 zł brutto (przed nowelą 2217,29 zł).

Te jednostki, które świadczenie już wypłaciły, powinny moim zdaniem dokonać do końca wakacji wyrównania. W przypadku wypłaty pełnego świadczenia dla całego etatu, w zależności od charakteru świadczonej pracy, będzie to kwota w wysokości odpowiednio:

• 1914,34 zł – 1662,97 zł = 251,37 zł lub
• 2552,45 zł – 2217,29 zł = 335,16 zł (w przypadku szczególnych warunków pracy).

Zwróciliśmy się w tej sprawie z zapytaniem do ministerstwa, ponieważ ustawa nowelizująca nie zawiera wprost regulacji pozwalających na wyrównanie świadczeń urlopowych nauczycieli wypłacanych już wcześniej, np. w czerwcu. Na wypłatę świadczenia urlopowego dla nauczycieli jest czas do 31 sierpnia, a nowa kwota bazowa dla odpisu na ZFŚS liczona jest od 1 lipca br., więc wyrównanie wydaje się jak najbardziej uzasadnione. ©℗