Zgodnie z par. 9 ust. 1 rozporządzenia ministra finansów, funduszy i polityki regionalnej z 17 grudnia 2020 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (Dz.U. poz. 2396) sprawozdania Rb-Z, Rb-UZ, Rb-N oraz Rb-ZN są sporządzane w postaci elektronicznej i opatrywane kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym, z zastrzeżeniem ust. 9 i 10.
Właśnie z ust. 9 wynika, że jednostki organizacyjne jednostek samorządu terytorialnego albo jednostki obsługujące przekazują zarządowi JST sprawozdania w formie pisemnej albo w postaci elektronicznej i opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym. Z kolei to właśnie zarząd JST określa formę sprawozdania, w której jednostki, jednostki organizacyjne JST albo jednostki obsługujące sporządzają sprawozdania. W związku z tymi zapisami pojawiły się wątpliwości, czy formę przekazywania sprawozdań Rb-Z i Rb-N samorządowych instytucji kultury określa organ wykonawczy JST. W tej sprawie zwróciliśmy się z zapytaniem do Ministerstwa Finansów i poprosiliśmy o komentarz eksperta. Ich odpowiedzi są zgodne, że par. 9 ust. 9 ww. rozporządzenia nie można zastosować dla samorządowych instytucji kultury lub samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej (SPZOZ).
Oprac. Magdalena Sobczak
opinia eksperta
Niektóre podmioty sporządzają Rb-Z i Rb-N tylko elektronicznie
Krystyna Gąsiorek, ekspert z zakresu sprawozdawczości budżetowej
Moim zdaniem ust. 9 ma zastosowanie dla jednostek budżetowych i samorządowych osób prawnych, natomiast nie ma możliwości, aby zapis ten zastosować również dla instytucji kultury czy też SPZOZ. Należy zwrócić uwagę, że na etapie opiniowania projektu rozporządzenia i uwag kierowanych m.in. przez Krajową Radę Regionalnych Izb Obrachunkowych (znak KRRIO/0011/0700-1/4-3/20) zaproponowano, aby brzmienie tego ustępu było następujące: „Jednostki organizacyjne jednostek samorządu terytorialnego, jednostki obsługujące oraz jednostki z osobowością prawną, dla których organem założycielskim lub nadzorującym jest jednostka samorządu terytorialnego, przekazują zarządowi jednostki samorządu terytorialnego sprawozdania w formie określonej przez zarząd jednostki samorządu terytorialnego”. W odpowiedzi, jaką skierował minister finansów, funduszy i polityki regionalnej (DP8.650.1.2020) do KRRIO, czytamy: „Propozycja zmiany § 9 ust. 7 projektu rozporządzenia [w rozporządzeniu dotyczy § 9 ust. 9 – red.] polegająca na rozszerzeniu wskazanego przepisu o jednostki z osobowością prawną, dla których organem założycielskim lub nadzorującym jest jednostka samorządu terytorialnego (JST), należy uznać za zbyt daleko idącą. Obecna propozycja brzmienia ust. 7 [przypis redakcji: w rozporządzeniu dotyczy ust. 9] odwołuje się do jednostek organizacyjnych, które pod względem cywilnoprawnym wchodzą w skład JST i korzystają z osobowości prawnej JST. Tym samym wskazana propozycja rozszerzenia tego przepisu o odrębne od JST podmioty może budzić kontrowersje pod względem formalnoprawnym. W związku z powyższym nie może być przyjęta”.
W związku z powyższym uważam, że instytucje kultury, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej nadzorowane przez jednostkę samorządu terytorialnego, samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadania publicznego sporządzają sprawozdania w postaci elektronicznej opatrują je kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym i przekazują jednostce samorządu terytorialnego jako odbiorcy sprawozdań na elektroniczną skrzynkę podawczą (od 1 lipca 2021 r. również ewentualnie na adres do doręczeń elektronicznych).
Odpowiedź Ministerstwa Finansów z 5 maja 2021 r. dla DGP
Pytanie DGP: Rozporządzenie ministra finansów, funduszy i polityki regionalnej z 17 grudnia 2020 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych w par. 9 określa formę przekazywania sprawozdań. W par. 9 ust. 9 zostało zapisane, że jednostki organizacyjne jednostek samorządu terytorialnego albo jednostki obsługujące przekazują zarządowi jednostki samorządu terytorialnego sprawozdania w formie pisemnej albo w postaci elektronicznej i opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym. Zarząd jednostki samorządu terytorialnego określa formę sprawozdania, w której jednostki, o których mowa w zdaniu poprzednim, sporządzają sprawozdania. Zwracamy się z zapytaniem, czy zarząd JST na podstawie ww. zapisu może określić formę przekazywania sprawozdań również dla samorządowych instytucji kultury lub też samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, tak aby przekazywały sprawozdania tylko w formie papierowej?
Paragraf 9 ust. 9 rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z 17 grudnia 2020 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 2396) nie obejmuje swym zakresem samorządowych osób prawnych, a jedynie jednostki organizacyjne będą częścią struktury gminy, powiatu czy województwa. W związku z powyższym, zarząd jednostki samorządu terytorialnego (JST) na podstawie wskazanego wyżej przepisu nie może określić formy przekazywania sprawozdań również dla samorządowych instytucji kultury lub też samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, które pozostają poza strukturą organizacyjną JST jako osoby prawnej, gdyż wówczas uprawnienie to wykroczyłoby poza zakres delegacji ustawowej, na podstawie której to rozporządzenie zostało wydane. Instytucja kultury czy samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej są utworzonymi przez JST oddzielnymi od jednostek samorządu terytorialnego samorządowymi jednostkami organizacyjnymi posiadającymi osobowość prawną ‒ czyli gminnymi, powiatowymi, wojewódzkimi osobami prawnymi. Odczytywanie, że zwrot „jednostek organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego” ma charakter szerszy i dotyczy również samorządowych osób prawnych nie znajduje również uzasadnienia na tle terminologii rozporządzenia w § 5 i § 6 oraz zakresu delegacji ustawowej, o której mowa w art. 41 ust. 5 ustawy o finansach publicznych.
Na taką interpretację wskazywały również uwagi Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych, która proponowała dokonanie zmiany projektowanego przepisu i rozszerzenie go o jednostki z osobowością prawną, dla których organem założycielskim lub nadzorującym jest jednostka samorządu terytorialnego. Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na powyższą uwagę wskazało, że propozycję zmiany należało jednak uznać za zbyt daleko idącą, a obecne brzmienie przepisu odwołuje się do jednostek organizacyjnych, które pod względem cywilnoprawnym wchodzą w skład JST i korzystają z osobowości prawnej JST. Tym samym wskazana propozycja rozszerzenia tego przepisu o odrębne od JST podmioty mogłaby budzić kontrowersje pod względem formalnoprawnym.
