Czy wykazywać w sprawozdaniu Rb-27S należności od firm z ogłoszoną upadłością? Jak wykazywać dochód ze sprzedaży nieruchomości w RB-27S W jaki sposób zaklasyfikować zakup holtera EKG? Czy powinna być prowadzona ewidencja analityczna opłat za zezwolenia na sprzedaż alkoholu?

Czy wykazywać w sprawozdaniu Rb-27S należności od firm z ogłoszoną upadłością?

W następstwie złej sytuacji ekonomicznej po COVID-19 sąd ogłosił upadłość dwóch podatników naszej gminy (od nieruchomości, od środków transportowych). Czy należności wobec tych podmiotów wykazywać w kolumnie „Saldo końcowe” w „Pozostałych należnościach” sprawozdania RB-27S?
Oba podatki stanowią źródła dochodów własnych gminy, co wynika z ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Oba generują więc wierzytelności należne gminie.
Może się tak zdarzyć, że podatnik utraci płynność finansową, co w niektórych sytuacjach skutkuje m.in. ogłoszeniem upadłości. Ogłoszenie upadłości powoduje następstwa wpływające m.in. na możliwość dochodzenia przez gminę zaległych podatków. Na uwagę zasługuje art. 146 ust. 1 i 3 prawa upadłościowego i naprawczego. Z tych regulacji wynika, po pierwsze, że postępowanie egzekucyjne skierowane do majątku wchodzącego w skład masy upadłości, wszczęte przed dniem ogłoszenia upadłości, ulega zawieszeniu z mocy prawa z dniem ogłoszenia upadłości. Postępowanie to umarza się z mocy prawa po uprawomocnieniu się postanowienia o ogłoszeniu upadłości. Po drugie po dniu ogłoszenia upadłości niedopuszczalne jest skierowanie egzekucji do majątku wchodzącego w skład masy upadłości oraz wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu lub zarządzenia zabezpieczenia na majątku upadłego, z wyjątkiem zabezpieczenia roszczeń alimentacyjnych oraz roszczeń o rentę z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy.
Wskazane regulacje prawne dotyczące postępowania upadłościowego uniemożliwiają więc wierzycielowi (np. gminie) przymusowe dochodzenie wierzytelności podatkowych. Ma to istotne znaczenie dla kwestii wykazywania danych w sprawozdaniu Rb-27S.
Niezbędne jest też przytoczenie stosownych regulacji rozporządzenia ministra rozwoju i finansów w sprawie sprawozdawczości budżetowej. W załączniku nr 36 do tego rozporządzenia, tj. Instrukcji sporządzania sprawozdań budżetowych w zakresie budżetów jednostek samorządu terytorialnego, w par. 3 ust. 1 pkt 7 postanowiono, że: „1. Sprawozdanie jednostkowe z wykonania planu dochodów budżetowych z tytułu podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych, pobieranych przez jednostki samorządu terytorialnego, sporządza się na podstawie danych księgowości podatkowej w sposób następujący:
7) w odpowiednich kolumnach «Saldo końcowe» wykazuje się należności pozostałe do zapłaty, w tym zaległości netto (należności pozostałe do zapłaty, których termin zapłaty minął i mogą być egzekwowane) oraz nadpłaty (kwoty nadpłacone) ustalone na podstawie danych analitycznych kont podatkowych; w kolumnie «zaległości netto» nie należy wykazywać zaległości płatnych w ratach (jeżeli termin spłaty raty nie minął), odroczonych (w przypadku gdy odroczony termin płatności nie minął), kwot objętych wstrzymaniem wykonania decyzji na mocy postanowienia organu podatkowego, sądu administracyjnego lub odrębnych przepisów oraz zaległości objętych postępowaniem ugodowym, układowym lub restrukturyzacyjnym”.
Z takiej konstrukcji legislacyjnej ww. przepisu wynika więc, że wymienione w pytaniu należności nie mogą być wykazywane w kolumnie sprawozdania „Zaległości netto”. Wynika to m.in. z faktu, że należy tam wykazywać należności, dla których termin płatności minął, ale które mogą być egzekwowane.
Podsumowanie. Skoro podane należności podatkowe gminy nie mogą być egzekwowane (co wynika z regulacji prawa upadłościowego i naprawczego), to tym samym brak podstaw, aby je wykazywać w podanej kolumnie sprawozdania Rb-27S, czyli w kolumnie „zaległości netto” w grupie „należności pozostałe do zapłaty”.
Podstawa prawna:
  • ustawa z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 23; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1086),
  • art. 146 ust. 1 i 3 ustawy z 28 lutego 2003 r. ‒ Prawo upadłościowe i naprawcze (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1228),
  • par. 3 ust. 1 pkt 7 załącznika nr 36 do rozporządzenia ministra rozwoju i finansów z 9 styczni 2018 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1564).

Jak wykazywać dochód ze sprzedaży nieruchomości w Rb-27S?

Czy w sprawozdaniu Rb-27S jednostka samorządu terytorialnego ma wykazywać wykonanie dochodów ze sprzedaży nieruchomości brutto z VAT? W naszej ocenie zapewni to jawność ekonomicznej treści operacji zgodnie z ustawą o rachunkowości.
Analizę zadanego pytania pod względem sprawozdawczym warto poprzedzić przypomnieniem, że jednostki samorządu terytorialnego prowadzą samodzielną gospodarkę zarówno w aspekcie gospodarowania mieniem komunalnym, jak i w aspekcie gospodarki finansowej. Przejawem owej samodzielności jest m.in. możliwość rozporządzania mieniem gminny, co ma szczegółowe podstawy normatywne w ustawie o gospodarce nieruchomościami. Z art. 13 tej ustawy m.in. wynika, że nieruchomości mogą być przedmiotem obrotu. W szczególności nieruchomości mogą być przedmiotem sprzedaży, zamiany i zrzeczenia się, oddania w użytkowanie wieczyste, w najem lub dzierżawę, użyczenia, oddania w trwały zarząd, a także mogą być obciążane ograniczonymi prawami rzeczowymi, wnoszone jako wkłady niepieniężne (aporty) do spółek, przekazywane jako wyposażenie tworzonych przedsiębiorstw państwowych oraz jako majątek tworzonych fundacji.
Na uwagę zasługuje także fakt, co trafnie wskazano w pytaniu, że gospodarowanie mieniem, również w aspekcie dysponowania środkami publicznymi, jest jawne, co ma m.in. uzasadnienie w art. 33 ustawy o finansach publicznych.
Jednak, wskazany wymóg jawności gospodarowania mieniem (z ukierunkowaniem np. na prezentowanie danych o podatku VAT) nie zawsze będzie odpowiednim argumentem za legalnością wykazywania danych w sprawozdaniach budżetowych. Otóż często w sferze sprawozdawczej ustawodawca decyduje się wprowadzać normy o charakterze szczególnym. Takim przykładem są regulacje rozporządzenia ministra rozwoju i finansów w sprawie sprawozdawczości budżetowej – w zakresie, w jakim dotyczą wykazywania danych na temat dochodów JST (względnie udziałów w podatkach dochodowych). W tym miejscu wskazać należy art. 1 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Z jego treści wynika, że: „podatek od towarów i usług stanowi dochód budżetu państwa”. Skoro tak, to nie ma podstaw, aby uznawać VAT za dochód JST. Będzie to tym bardziej uzasadnione, że na zamknięty katalog dochodów JST wskazują poszczególne regulacje ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Ustawa ta co prawda w art. 4 (w stosunku do gmin) określa cały szereg dochodów podatkowych, jednakże nie ma tam wymienionego VAT.
Podsumowanie. W sprawozdaniu Rb-27S z wykonania planu dochodów budżetowych JST należy wykazywać wykonanie dochodów ze sprzedaży nieruchomości gminnych w kwocie netto, z uwagi na to, że VAT jest dochodem budżetu państwa. W powyższym kontekście podane względy dotyczące jawności gospodarowania mieniem czy odnoszące się do zasady ujmowania operacji w księgach rachunkowych zgodnie z treścią ekonomiczną (art. 4 ust. 2 ustawy o rachunkowości) nie mogą legalizować ujmowania w tym sprawozdaniu ceny sprzedaży brutto.
Podstawa prawna:
  • art. 13 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 65; Dz.U. z 2020 r. poz. 1709),
  • art. 33 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 869; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1175),
  • rozporządzenie ministra rozwoju i finansów z 9 stycznia 2018 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1564),
  • art. 1 ust. 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 106; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1747),
  • art. 4 ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 23; ost.zm. Dz.U. z 2020 r., poz. 1086),
  • art. 4 ust. 2 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 351; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 568

W jaki sposób zaklasyfikować zakup holtera EKG?

Nasza gmina chce wspomóc niepubliczny zakład opieki zdrowotnej i przekazać dotacje celową 12 tys. zł na zakup holtera EKG. Czy będzie do tego podstawa? Jeśli tak, jaką klasyfikację budżetową zastosować?
Analizę pytania poprzedzić należy odniesieniem się do regulacji ustawy o działalności leczniczej (dalej: u.d.l.). Z art. 115 u.d.l. wynika m.in., że na realizację zadań, o których mowa w art. 114 ust. 1 pkt 1 i 4‒7 u.d.l., podmioty wykonujące działalność leczniczą mogą uzyskać środki finansowe na podstawie umowy zawartej:
1) ze Skarbem Państwa, reprezentowanym przez ministra, centralny organ administracji rządowej, wojewodę, a także z jednostką samorządu terytorialnego lub z uczelnią medyczną;
2) z innym podmiotem uprawnionym do finansowania tych zadań na podstawie odrębnych przepisów.
Jak wynika z ust. 3, na realizację zadań, o których mowa w art. 114 ust. 1 pkt 1‒6 u.d.l., podmioty wykonujące działalność leczniczą mogą uzyskać od podmiotu, o którym mowa w ust. 1, z wyjątkiem uczelni medycznej, dotację w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, z zastrzeżeniem ust. 4.
Natomiast art. 4 u.d.l. określa szeroki katalog podmiotów wykonujących działalność leczniczą, a zaliczają się do nich m.in. niepubliczne zakłady opieki zdrowotne.
Z powyższego wynika więc, że istnieje materialno-prawna podstawa do przekazania dotacji. Jak zaś podano w uchwale Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu z 11 marca 2020 r. (nr 50/2020), dotacje dla podmiotu wykonującego działalność leczniczą mogą być udzielane przez organ wykonawczy w granicach zaplanowanych wydatków na ten cel.
Jak każdy wydatek budżetowy, tak i ten musi zostać ujęty z uwzględnieniem odpowiedniej klasyfikacji budżetowej. W tym zaś zakresie odnieść się należy do regulacji rozporządzenia ministra finansów w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych. Z uwagi na specyfikę rodzajową podanego wydatku, powiązanego z szeroko rozumianą ochroną zdrowia, można ująć go w dziale 851 oznaczonym jako „Ochrona zdrowia”. Z kolei właściwym rozdziałem wydatkowym wydaje się rozdział 85121 oznaczony jako „Lecznictwo ambulatoryjne”. Z racji faktu, że środki mają charakter prawny dotacji celowej, to należy zastosować paragraf 6230 oznaczony jako „Dotacja celowa z budżetu na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji i zakupów inwestycyjnych jednostek niezaliczanych do sektora finansów publicznych”. Z pewnością podana spółka nie należy do sektora finansów publicznych, a środki jej przekazywane mają charakter dotacji celowej.
Podsumowanie. Do ujęcia dotacji na zakup holtera dla ZOZ należy rozważyć zastosowanie klasyfikacji budżetowej dział 851, rozdział 85121 oraz paragraf 6230.
Podstawa prawna:
  • art. 4, art. 114 ust. 1 pkt 1‒7 oraz ust. 4, art. 115 ustawy z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 295; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1493),
  • rozporządzenie ministra finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1053; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1340).

Czy powinna być prowadzona ewidencja analityczna opłat za zezwolenia na sprzedaż alkoholu?

W jaki sposób należy prowadzić ewidencję opłat za zezwolenia na sprzedaż alkoholu? Czy ma to być ewidencja analityczna dla wszystkich przedsiębiorców, czy zbiorcza na koncie syntetycznym 221? Sumarycznie i tak wszystkie opłaty z tego tytułu są przeznaczane na cele związane ze zwalczaniem alkoholizmu i narkomanii.
Zgodnie z art. 182 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi „dochody z opłat za zezwolenia wydane na podstawie art. 18 lub art. 181 oraz dochody z opłat określonych w art. 111 wykorzystywane będą na realizację:
1) gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz gminnych programów, o których mowa w art. 10 ust. 2 ustawy z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii,
2) zadań realizowanych przez placówkę wsparcia dziennego, o której mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w ramach gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz gminnych programów, o których mowa w art. 10 ust. 2 ustawy z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii
‒ i nie mogą być przeznaczane na inne cele”.
Wyjątkowo w 2020 r. ustawodawca pozwolił na wykorzystanie ww. dochodów także na zadania związane z przeciwdziałaniem COVID-19 (art. 15qc ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych).
Z powyższego wynika zasada przeznaczania wskazanych środków (z opłat za zezwolenia) na zadania związane z programami przeciwdziałania alkoholizmowi czy narkomanii, ze wskazanym wyjątkiem w budżetach 2020 r. Należy jednak zauważyć, że ww. zasada nie wyłącza stosowania zasad ewidencji tych środków wynikających z rozporządzenia ministra rozwoju i finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej. W praktyce zaś należy odnieść się do konta 221 oznaczonego jako „Należności z tytułu dochodów budżetowych”. W opisie do tego konta postanowiono, że służy ono do ewidencji należności jednostek z tytułu dochodów budżetowych.
Na stronie Wn konta 221 ujmuje się ustalone należności z tytułu dochodów budżetowych i zwroty nadpłat. Na stronie Ma konta 221 ujmuje się zaś wpłaty należności z tytułu dochodów budżetowych oraz odpisy (zmniejszenia) należności. Na koncie 221 ujmuje się również należności z tytułu podatków pobieranych przez właściwe organy. Zapisy z tego tytułu mogą być dokonywane na koniec okresów sprawozdawczych na podstawie sprawozdań z ewidencji podatkowej (zaległości i nadpłaty). Ewidencja szczegółowa do konta 221 powinna być prowadzona według dłużników i podziałek klasyfikacji budżetowej oraz budżetów, których należności dotyczą. Ewidencja szczegółowa według podziałek klasyfikacji budżetowej może być też stosowana alternatywnie na kontach korespondujących z kontem należności z tytułu dochodów budżetowych. Konto 221 może wykazywać dwa salda. Saldo Wn oznacza stan należności z tytułu dochodów budżetowych, a saldo Ma stan zobowiązań jednostki budżetowej z tytułu nadpłat w tych dochodach.
Ze wskazanego opisu konta wynika więc, że ustawodawca wymaga prowadzenia ewidencji szczegółowej według dłużników.
Podsumowanie. To, że dochody z opłat za zezwolenia na sprzedaż alkoholu mogą być przeznaczone tylko na oznaczone wydatki, nie oznacza, iż jednostka może zaniechać stosowania ewidencji analitycznej do konta 221.
Podstawa prawna:
  • art. 182 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2277; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1818
  • art. 15qc ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1842).