W czwartek Trybunał Konstytucyjny orzekł, że rozporządzenie MEN, przewidujące, że od 1 września 2025 r. religia lub etyka będą się odbywać w szkołach w wymiarze jednej godziny tygodniowo, jest niezgodne z konstytucją. Minister edukacji arbitralnie ukształtował treść rozporządzenia – podkreślono w uzasadnieniu wyroku.

Liczba lekcji religii w szkołach: wyrok TK

„Dzisiejszy wyrok Trybunału Konstytucyjnego dotyczący rozporządzenia MEN z 17 stycznia 2025 roku w sprawie lekcji religii potwierdza zarzuty strony kościelnej o niezgodności tego aktu z aktami wyższego rzędu. Jest on zatem zgodny z opinią konsekwentnie wypowiadaną przez przedstawicieli Kościoła. Najważniejszym zarzutem jest fakt, że rozporządzenie zostało wydane bez porozumienia ze stroną kościelną, zarówno z Kościołem katolickim, jak i innymi Kościołami i związkami wyznaniowymi w Polsce. W związku z tym Trybunał orzekł, że w całości jest ono niezgodne z art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty w związku z art. 92 ust. 1, art. 25 ust. 3 oraz art. 2 i 7 Konstytucji RP.

Zapytany, jakie Episkopat planuje podjąć kroki, jeśli resort edukacji nie uzna wyroku, ks. Gęsiak powiedział, że „przewodniczący składu orzekającego podkreślił, że wyrok obowiązuje od chwili jego ogłoszenia”.

„Publikacja w Dzienniku Ustaw jest tylko aktem dopełniającym. Oznacza to, że ten wyrok, jako ostateczny, zamyka sprawę” – stwierdził.

Episkopat apeluje do MEN o przestrzeganie prawa i zapowiada walkę w sądach

„Konferencja Episkopatu Polski ma nadzieję i apeluje o przestrzeganie prawa przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. Jeśli zostaną podtrzymane wytyczne zawarte w rozporządzeniu, Konferencja Episkopatu Polski podejmie, zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami, wszystkie możliwe i dostępne kroki prawne, w tym także w instytucjach międzynarodowych” – zapowiedział ks. Gęsiak.

Zapytany, czy ten problem będzie tematem najbliższego spotkania Komisji Wspólnej Przedstawicieli Rządu RP i Episkopatu, poinformował, że „na ten moment spotkanie Komisji Wspólnej Przedstawicieli Rządu RP i Episkopatu nie jest przewidziane”.

Zmniejszenie lekcji religii w szkołach. Czy polski Kościół informował Watykan?

Pytany, czy do kwestii religii odniósł się w jakiś sposób papież Leon XIV w rozmowach z przedstawicielami Episkopatu, ks. Gęsiak wyjaśnił, że „kwestie rozwiązań prawnych dotyczących lekcji religii są kwestiami, które powinny zostać rozwiązane na poziomie krajowym, stąd też nie ma potrzeby, aby były podejmowane przez Ojca Świętego”.

„Jeśli uzna się, że zostały złamane przepisy zawarte w konkordacie między Stolicą Apostolską a RP, wówczas należy się spodziewać odpowiedniej reakcji Stolicy Apostolskiej” – zapowiedział rzecznik KEP.

Wyrok TK dotyczący liczby lekcji religii w szkołach. Czy wszyscy sędziowie zgodzili się z wyrokiem?

Orzeczenie TK zapadło jednogłośnie. Sprawa dotyczyła nowelizacji rozporządzenia MEN z 17 stycznia 2025 r., która wprowadza od 1 września 2025 r. jedną godzinę religii lub etyki tygodniowo, odbywającą się bezpośrednio przed lub po obowiązkowych zajęciach.

„Tryb wydania przez ministra edukacji zaskarżonego rozporządzenia jest niezgodny z ustawowym rozporządzeniem, które obliguje ministra właściwego do spraw oświaty do działania w porozumieniu z przedstawicielami kościołów – powiedziała sędzia Krystyna Pawłowicz, przedstawiając ustne motywy wyroku. Dodała, że „minister edukacji arbitralnie ukształtował treść zaskarżonego rozporządzenia”.

„Pominięte zostały merytoryczne stanowiska zainteresowanych przedstawicieli Kościołów i związków wyznaniowych. Minister edukacji nie zrealizował więc obowiązku współdziałania w porozumieniu, ignorując zgłoszone przez przedstawicieli Kościołów wątpliwości” – wskazała.

Zmianom wprowadzanym przez MEN od początku sprzeciwiają się biskupi. Konferencja Episkopatu Polski wraz z Polską Radą Ekumeniczną skierowały do Sądu Najwyższego petycję w tej sprawie. Według strony kościelnej przy wydaniu rozporządzenia przedstawicielom Kościołów umożliwiono jedynie wyrażenie opinii, podczas gdy art. 12. ustawy o systemie oświaty wymaga od ministra, aby działał w porozumieniu z władzami Kościołów.

Kto zaskarżył do TK rozporządzenie zmniejszające liczbę lekcji religii od 1 września 2025 r.?

Rozporządzenie ministra edukacji narodowej do TK zaskarżyła w kwietniu I prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Manowska. W uzasadnieniu wskazała m.in. na pominięcie stanowisk Kościołów i związków wyznaniowych oraz na naruszenie konstytucyjnego prawa rodziców do określania wychowania moralnego i religijnego dzieci.

Przedmiotem sporu były również przepisy, zgodnie z którymi ocena z religii i etyki nie jest wliczana do średniej ocen na świadectwie szkolnym. Posłowie PiS zaskarżyli nowelizację rozporządzenia w tej sprawie do Trybunału Konstytucyjnego, podnosząc, że zostało wydane bez porozumienia z Kościołem. TK uznał przepis rozporządzenia za niekonstytucyjny, ale wyrok do tej pory – zgodnie z uchwałą rządu – nie został opublikowany w Dzienniku Ustaw. Resort edukacji stoi na stanowisku, że rozporządzenie jest obowiązujące.