Tak wynika z projektu nowelizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, który zaproponowali posłowie Lewicy.
Alkohol tylko w płynie
„To odpowiedź na narastające wyzwania związane z dostępnością, promocją i konsumpcją napojów alkoholowych w Polsce” – uzasadniają parlamentarzyści. Jak wyjaśniają, w ostatnich latach na rynku pojawiły się nowe formy alkoholu (np. proszki, żele, saszetki) oraz opakowania łudząco podobne do produktów spożywczych dla dzieci. Równocześnie obserwuje się dynamiczny rozwój praktyk marketingowych w postaci rabatów, programów lojalnościowych czy sprzedaży pakietowej, które sprzyjają impulsywnemu nabywaniu alkoholu. „Zjawiska te stanowią istotne zagrożenie dla zdrowia publicznego, w szczególności dla dzieci i młodzieży, i wymagają zdecydowanej reakcji ustawodawczej. Celem projektowanej ustawy jest ograniczenie nadmiernej dostępności alkoholu i przeciwdziałanie jego promocji” – podkreślają autorzy projektu.
Zapobiegać, nie leczyć. Jak posłowie chcą walczyć z alkoholizmem?
Projekt przewiduje m.in.: całkowity zakaz reklamy i promocji wszystkich napojów alkoholowych, w tym piwa; zakaz sprzedaży alkoholu na stacjach paliw, w zakładach leczniczych oraz w godzinach nocnych na terenie całego kraju (22:00–6:00); wprowadzenie obowiązku weryfikacji wieku przy zakupie; zakaz sprzedaży alkoholu poniżej sumy podatku akcyzowego i VAT; uregulowanie sprzedaży internetowej wyłącznie z odbiorem osobistym po okazaniu dokumentu tożsamości.
„Projektowane rozwiązania są spójne z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia, która wskazuje ograniczenie dostępności alkoholu i zakaz reklamy jako najbardziej efektywne narzędzia w profilaktyce zdrowotnej. Podobne instrumenty zostały już wprowadzone w wielu państwach europejskich, a ich skuteczność została potwierdzona w badaniach w wielu krajach” – twierdzą posłowie.
Wpływy z opłat gmina przeznaczy także na przeciwdziałanie przemocy domowej
Równolegle projekt porządkuje system finansowania działań profilaktycznych i wychowawczych. Wpływy z opłat dotyczących pozwoleń na detaliczną sprzedaż alkoholu w gminach będą mogły być przeznaczane również na udział personelu medycznego w procedurach związanych z przeciwdziałaniem przemocy domowej, a Narodowy Fundusz Zdrowia otrzyma obowiązek corocznego przekazywania 22 mln zł na Fundusz Zajęć Sportowych dla Uczniów, co zapewni stabilne wsparcie dla działań sportowych i profilaktycznych wśród dzieci i młodzieży.
„Projektowana regulacja pozostaje zgodna z Konstytucją RP, w szczególności z art. 68 ust. 1, nakładającym na państwo obowiązek ochrony zdrowia publicznego. Ograniczenia wolności gospodarczej są proporcjonalne i uzasadnione ochroną życia i zdrowia obywateli” – zaznaczają posłowie.
Kiedy nowe przepisy wejdą w życie?
Ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2026 r., z wyjątkiem przepisu dotyczącego minimalnej ceny napojów alkoholowych, dla którego przewidziano dłuższe vacatio legis (do 1 stycznia 2027 r.), aby przedsiębiorcy mogli dostosować swoją politykę cenową. Projekt nie zakłada wydania aktów wykonawczych.
Podstawa prawna
Etap legislacyjny:
Projekt skierowany do laski marszałkowskiej