Chciałem zakupić na licytacji komorniczej maszynę do firmy. W dniu licytacji, 12 kwietnia, wpłaciłem do komornika jedną piątą ceny (4 tys. zł z 20 tys. zł ). Pozostałą część miałem uiścić następnego dnia. Zrobiłem przelew 13 kwietnia, ale dotarł na konto komornika 14 kwietnia. Wobec tego oświadczył on, że wpłata miała miejsce po terminie, więc przetarg będzie wznowiony bez mojego udziału. Czy komornik miał rację?
Z opisu wynika, że przedsiębiorca brał udział w licytacji ruchomości zajętej przez komornika w ramach postępowania egzekucyjnego, które uregulowano w art. 844 i nast. kodeksu postępowania cywilnego (dalej: k.p.c.).
Zasady licytacji ruchomości
W art. 867 k.p.c. postanowiono m.in., że „zajęte ruchomości, niesprzedane według przepisów poprzedzających, z wyłączeniem przypadku, o którym mowa w art. 866[1], komornik sprzedaje w drodze licytacji publicznej”. Ponadto wskazano, że cena wywołania w pierwszym terminie licytacji publicznej wynosi trzy czwarte wartości szacunkowej. Jeżeli zaś licytacja w pierwszym terminie nie dojdzie do skutku, to zajęte ruchomości mogą być sprzedane w drugim terminie. Wtedy cena wywołania wynosi połowę wartości szacunkowej. Przy czym sprzedaż nie może nastąpić za cenę niższą od ceny wywołania, a stawienie się jednego licytanta wystarcza do odbycia przetargu.
Z opisu można wnioskować, że przedsiębiorcy zostało udzielone tzw. przybicie. W art. 869 k.p.c. wskazano, że komornik udzieli przybicia osobie ofiarującej najwyższą cenę, jeżeli po trzykrotnym wezwaniu do dalszych postąpień nikt więcej nie zaofiarował. Z chwilą przybicia dochodzi do skutku sprzedaż ruchomości na rzecz nabywcy. Od tego czasu należą do niego pożytki ruchomości. Przy czym wraz z przybiciem powstaje dla nabywcy licytacyjnego powinność uiszczenia ceny nabycia. W art. 871 k.p.c. postanowiono, że jest on obowiązany zapłacić cenę nabycia natychmiast po udzieleniu przybicia. Jeżeli jednak przewyższa ona 500 zł, to obowiązek nabywcy ogranicza się do złożenia natychmiast jednej piątej ceny (nie mniej jednak niż 500 zł), a resztę, do której zalicza się złożoną rękojmię, uiszcza się w dniu następnym:
- w godzinach urzędowania kancelarii komorniczej lub
- na rachunek bankowy komornika do godziny 18.
Jeżeli ten dzień przypada w sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, to cenę uiszcza się w następnym dniu po dniu albo dniach wolnych od pracy.
Liczy się data uznania
W najnowszej doktrynie wskazuje się, że: „wprowadzenie przez ustawodawcę takiego sposobu zapłaty ceny z określeniem, że uiszcza się ją na rachunek bankowy komornika do godziny 18:00 dnia następnego, wskazuje na konieczność znajdowania się takich środków na rachunku komornika do tego momentu” („Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego”, red. dr hab. Piotr Rylski, Legalis C.H. Beck, Warszawa 2022). W tych okolicznościach postępowanie komornika było słuszne. Nie jest bowiem wystarczające obciążenie rachunku bankowego nabywcy licytacyjnego do godz. 18 dnia następnego, dla skutecznej zapłaty ceny nabycia konieczne jest uznanie rachunku bankowego komornika w tym terminie. Inaczej mówiąc, do tej godziny wpłata pozostałej części ceny nabycia za maszynę powinna wpłynąć fizycznie na jego konto. Konsekwencją niedochowania terminu jest utrata praw z przybicia, co wynika z art. 872 k.p.c. Dodatkowo wskazano w nim, że jeżeli nabywca nie uiści w terminie sumy przypadającej do zapłaty natychmiast przy udzieleniu przybicia, to komornik wznowi niezwłocznie przetarg tych samych ruchomości, rozpoczynając od ceny wywołania, przy czym opieszały nabywca nie może już uczestniczyć w licytacji. ©℗
Podstawa prawna
• art. 844 i nast., art. 8661, art. 867, art. 869, art. 871 i 872 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1805; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 974)
