Z wniosku naszej spółki komornik prowadzi egzekucję przeciwko jednemu z naszych kontrahentów. Niedawno zawarliśmy z tym dłużnikiem ugodę pozasądową i zgodziliśmy się wstrzymać egzekucję. Jednocześnie skierowaliśmy do komornika wniosek o zawieszenie egzekucji i odstąpienie od zajęć egzekucyjnych.
Uznaliśmy, że będzie to z naszego punktu widzenia korzystniejsze rozwiązanie niż umorzenie postępowania egzekucyjnego. Miał być to także czynnik presji na dłużnika. Byliśmy zdania, że skoro będzie czuł, że egzekucja jest tylko zawieszona, to będzie bardziej skłonny spłacać kwoty ustalone w ugodzie. Ku naszemu zaskoczeniu komornik umorzył jednak postępowanie egzekucyjne. Czy możemy składać skargę do sądu?
Odpowiadając na pytanie, zacznijmy od oceny wniosku złożonego przez spółkę do komornika pod względem prawidłowości w ramach procedury egzekucyjnej. W przekonaniu spółki wniosek o zawieszenie egzekucji połączony z odstąpieniem od zajęć egzekucyjnych powinien skutkować zawieszeniem postępowania. Rzecz jasna, wierzyciel miał prawo złożyć wniosek o zawieszenie egzekucji, do czego uprawnia art. 820 kodeksu postępowania cywilnego (dalej: k.p.c.), w którym postanowiono, że organ egzekucyjny zawiesza postępowanie na wniosek wierzyciela. Zdanie drugie dodaje, że „Na wniosek dłużnika postępowanie ulega zawieszeniu, jeżeli sąd zawiesił natychmiastową wykonalność tytułu lub wstrzymał jego wykonanie albo dłużnik złożył zabezpieczenie konieczne według orzeczenia sądowego do zwolnienia go od egzekucji”.
Komornik związany wnioskami
Co jednak istotne, jak wynika z opisu, spółka jako wierzyciel występowała równolegle do zawieszenia egzekucji o odstąpienie od czynności egzekucyjnych. Na temat tego, jak powinien komornik potraktować takie wnioski, wypowiedział się niedawno Sąd Rejonowy Gdańsk-Południe w Gdańsku w postanowieniu z 13 stycznia 2021 r. (sygn. akt XII 1 Co 1600/20). Sąd zwrócił uwagę m.in. na art. 825 pkt 1 k.p.c. Z jego treści wynika, że organ egzekucyjny umorzy postępowanie w całości lub części na wniosek, jeżeli tego zażąda wierzyciel. Jednak w sprawach, w których egzekucję wszczęto z urzędu lub na żądanie uprawnionego organu, wniosek wierzyciela o umorzenie postępowania wymaga zgody sądu lub uprawnionego organu, który zażądał wszczęcia egzekucji. W kontekście tej regulacji wierzyciel jest po prostu dysponentem postępowania egzekucyjnego, co oznacza, że komornik jest związany wnioskami tego wierzyciela.
W podanym wyżej postanowieniu sądu przyjęto pewne istotne założenia. Po pierwsze, wskazano, że wniosek o zawieszenie egzekucji połączony z odstąpieniem od zajęcia egzekucyjnego należy traktować jak wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego w całości. Po drugie, zwrócono uwagę, że celem postępowania egzekucyjnego jest wyegzekwowanie należności wierzyciela objętej tytułem wykonawczym, a jest to możliwe jedynie poprzez odnalezienie, a następnie zajęcie określonych składników majątkowych należących do dłużnika. Nie ma możliwości prowadzenia postępowania egzekucyjnego świadczenia pieniężnego ze składników innych niż składniki majątkowe dłużnika. Po trzecie, podkreślono, że „(…) żądanie wierzyciela zaniechania prowadzenia egzekucji ze wszystkich składników majątkowych dłużnika, tj. w istocie żądanie umorzenia postępowania egzekucyjnego co do wszystkich składników majątku dłużnika, pozbawia to postępowanie egzekucyjne racji bytu, nie mówiąc już o niecelowości dalszego prowadzenia takiego postępowania”. Finalnie sąd stwierdził, że komornik postąpił prawidłowo, umarzając postępowanie egzekucyjne w całości w trybie art. 825 pkt 1 k.p.c.
Zanegowana praktyka
Sąd zanegował praktykę wierzycieli zawieszania egzekucji tylko po to, aby wywrzeć presję na dłużniku, by ten właściwie wykonywał swoje zobowiązania. Jak wskazał, w ten sposób dochodzi do instrumentalnego traktowania egzekucji jako swoistej wręcz sankcji dla dłużnika, który nie będzie realizował warunków ugody zawartej z wierzycielem. Podkreślono, że jest to niedopuszczalny sposób rozumienia procedury przymusowej egzekucji sądowej.
Podsumowując: w opisanej przez czytelnika sytuacji nowatorskie podejście komornika sądowego wydaje się uzasadnione. Wniosek o zawieszenie egzekucji połączony z żądaniem odstąpienia od zajęcia może być potraktowany jak wniosek o umorzenie egzekucji.
Wierzyciel nie stoi jednak na przegranej pozycji, może bowiem ponownie skierować wniosek o wszczęcie egzekucji, w sytuacji gdy dłużnik nie będzie wypełniał warunków ugody ze spółką.©℗
Podstawa prawna
• art. 820, art. 825 pkt 1 ustawy z 7 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1805; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1981)