RADA

Kiedy przysługuje dłuższy urlop rodzicielski – do 65 tygodni

Z dłuższego urlopu rodzicielskiego (do 65 tygodni zamiast do 41 tygodni) mogą skorzystać pracownicy – rodzice dziecka, u którego stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, powstałe w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu.

Kto wystawia zaświadczenie o stanie zdrowia dziecka

Zaświadczenie stwierdzające wskazane wyżej upośledzenie albo chorobę wystawia lekarz ubezpieczenia zdrowotnego, mający specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie: położnictwa i ginekologii, perinatologii, neonatologii, neurologii dziecięcej, kardiologii dziecięcej lub chirurgii dziecięcej.

UZASADNIENIE

Jakie zasady obowiązują przy ustalaniu długości urlopu rodzicielskiego

W przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, pracownicy – rodzice dziecka mają prawo do urlopu rodzicielskiego w celu sprawowania opieki nad tym dzieckiem w wymiarze do 41 tygodni (tydzień urlopu odpowiada 7 dniom kalendarzowym). Jednak w sytuacji, gdy u dziecka stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju lub w czasie porodu, jego rodzice mogą skorzystać z urlopu rodzicielskiego w wymiarze do 65 tygodni. Urlop rodzicielski we wskazanym wyżej wymiarze (podstawowym albo zwiększonym) przysługuje łącznie obojgu pracownikom – rodzicom dziecka, przy czym – z tego wymiaru – każdemu z rodziców przysługuje wyłączne prawo do dziewięciu tygodni urlopu rodzicielskiego. Oboje rodzice mogą, ale nie muszą, jednocześnie korzystać z urlopu rodzicielskiego (w takim przypadku łączny wymiar urlopu nie może przekroczyć wymiaru przysługującego na dane dziecko).

Urlop rodzicielski jest udzielany jednorazowo albo nie więcej niż w pięciu częściach, nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy szósty rok życia. Liczbę części urlopu ustala się w oparciu o liczbę złożonych wniosków o udzielenie urlopu (w liczbie wykorzystanych części urlopu uwzględnia się także liczbę wniosków o zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego albo jego części, złożonych przez ubezpieczoną – matkę dziecka lub ubezpieczonego – ojca dziecka, niebędących pracownikami).

W jakim terminie złożyć wniosek o urlop rodzicielski

Omawiany urlop jest udzielany na wniosek, w postaci papierowej lub elektronicznej, składany przez pracownika – rodzica dziecka w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Wniosek zawiera m.in. wskazanie okresu dotychczas wykorzystanego urlopu rodzicielskiego i liczby wykorzystanych części tego urlopu oraz wskazanie okresu, na który ma zostać udzielony ten urlop lub jego część.

Jakie dokumenty dołączyć do wniosku o wydłużony urlop

Do wniosku trzeba dołączyć:

1) odpis skrócony aktu urodzenia dziecka (albo kopię tego dokumentu),

2) oświadczenie pracownika o braku zamiaru korzystania z urlopu rodzicielskiego (albo z zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego) przez drugiego z rodziców dziecka przez okres wskazany we wniosku albo o okresie, w którym drugie z rodziców dziecka zamierza korzystać z urlopu rodzicielskiego (albo z zasiłku za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego) w okresie objętym wnioskiem, oraz

3) kopię zaświadczenia stwierdzającego upośledzenie lub chorobę dziecka, jeżeli wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego lub jego części dotyczy urlopu w zwiększonym wymiarze z uwagi na upośledzenie czy chorobę dziecka.

Do wniosku nie trzeba dołączać dokumentów, które znajdują się już w aktach osobowych pracownika.

Pracownik może zrezygnować z korzystania z urlopu rodzicielskiego w każdym czasie za zgodą pracodawcy i powrócić do pracy.

Kiedy pracodawca może żądać oryginałów dokumentów

W przypadku dołączenia do wniosku o urlop rodzicielski kopii dokumentu pracownik na żądanie pracodawcy musi przedłożyć oryginał w celu potwierdzenia jego kopii.

Gdzie przechowuje się dokumenty związane z urlopem

Dokumenty związane z ubieganiem się i korzystaniem przez pracownika z urlopu rodzicielskiego umieszcza się w części B jego akt osobowych. ©℗

Podstawa prawna

art. 1751 pkt 1 i 2, art. 1821a-1821d, art. 1821g ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 277)

art. 4 ust. 3 ustawy z 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem” (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1829)

par. 15 ust. 1 i 2, par. 22, par. 23 rozporządzenia ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z 11 marca 2025 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz.U. z 2025 r. poz. 322)

par. 3 pkt 2 lit. m rozporządzenia ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z 10 grudnia 2018 r. w sprawie dokumentacji pracowniczej (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 535)