Podmioty zatrudniające, które miały obowiązek zawrzeć umowy o prowadzenie Pracowniczych Planów Kapitałowych do 10 listopada 2020 r., w grudniowych i styczniowych listach płac muszą już rozliczać pierwsze wpłaty na PPK u uczestników planów. Za podmioty, które zleciły obsługę kadrowo-płacową firmie zewnętrznej, to biuro rachunkowe zajmie się PPK. W szczególności chodzi tu o pobranie wpłaty z wynagrodzenia pracownika lub zleceniobiorcy oraz o pobranie zaliczki na podatek od wpłaty finansowanej przez podmiot zatrudniający. Moment powstania przychodu z tytułu tej wpłaty zależy od terminu uiszczenia przez pracodawcę wpłat na rzecz wybranej instytucji finansowej.
TEMAT: Pracownicze plany kapitałowe
PROBLEM: W jaki sposób odprowadzić wpłaty
Najważniejsze w rozliczeniach płacowych Pracowniczych Planów kapitałowych są wpłaty podstawowe. Należy więc zacząć od tego, że wpłata podstawowa jest finansowana zarówno przez uczestnika, czyli pracownika/zleceniobiorcę, jak i przez podmiot zatrudniający. Ten pierwszy ponosi koszt stanowiący 2 proc. przychodu podlegającego oskładkowaniu. Wpłatę naliczoną pracodawca potrąca z wynagrodzenia po opodatkowaniu. Natomiast wpłata po stronie pracodawcy to 1,5 proc. tej samej podstawy, czyli przychodu wykazywanego do oskładkowania. Ta wpłata jest dodatkowym, opodatkowanym przychodem uczestnika. Przychód ten powstaje w chwili, kiedy pracodawca odprowadzi obie wpłaty do instytucji finansowej obsługującej PPK. Dlatego moment powstania przychodu wiąże się z terminami ustalonymi dla wnoszenia wpłat na PPK do operatora planów.
Wpłaty finansowane przez podmiot zatrudniający są obliczane, a wpłaty finansowane przez uczestnika PPK są obliczane i pobierane od uczestnika PPK w terminie wypłaty wynagrodzenia przez podmiot zatrudniający. Wpłat dokonuje się do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostały obliczone i pobrane.
Na początku wdrażania PPK wpłat dokonuje się, począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał stosunek prawny wynikający z umowy o prowadzenie PPK. To oznacza, że wpłaty należy naliczyć już od pierwszego wynagrodzenia wypłaconego uczestnikowi PPK po zawarciu umowy o prowadzenie PPK. Termin przekazania do instytucji finansowej pierwszych wpłat zależy więc od terminu zawarcia umowy o prowadzenie PPK. I tak, jeżeli pierwsze wynagrodzenie po zawarciu tej umowy zostanie wypłacone:
- jeszcze w tym samym miesiącu – wpłat należy dokonać w okresie 1‒15 kolejnego miesiąca; [przykład 1]
przykład 1
Zawarcie umowy i wypłata w listopadzie
Umowa o prowadzenie PPK została zawarta 10 listopada 2020 r. W tym samym miesiącu, czyli 30 listopada, pracownik otrzymał wynagrodzenie. Już od tego przychodu należało naliczyć i potrącić wpłatę do PPK, a obie wpłaty (również ta pracodawcy) powinny zostać przekazane do instytucji finansowej w terminie 1‒15 grudnia. Załóżmy, że wynagrodzenie pracownika wynosi 4200 zł, a pracodawca przekazał wpłaty na PPK (za listopad) 11 grudnia. Pracownik 31 grudnia otrzyma wypłatę za grudzień, przy czym do opodatkowania pracodawca wykaże również wpłatę PPK przez siebie pokrytą i zapłaconą w grudniu, w wysokości 63 zł (wpłata nie podlega oskładkowaniu). Z wynagrodzenia za grudzień pracodawca potrąci kolejną wpłatę finansowaną przez pracownika, tj. 84 zł. Oto lista płac za grudzień:
| Pozycja | Składniki | Działanie | Kwota |
| 1. | a) Wynagrodzenie bruttob) Wpłata na PPK | 4200 zł63 zł | |
| 2. | Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne | Poz. 1a | 4200 zł |
| 3. | Razem składki ZUS finansowane przez pracownika | Poz. 1a x 13,71 proc. | 575,82 zł |
| 4. | Podstawa składki zdrowotnej | Poz. 2 – poz. 3 | 3624,18 zł |
| 5. | Składka zdrowotna | Poz. 4 x 9 proc. | 326,18 zł |
| 6. | Koszty uzyskania | 250 zł | |
| 7. | Dochód do opodatkowania | Poz. 1 (a + b) – poz. 3 ‒ poz. 6; wynik po zaokrągleniu do pełnych złotych | 3437 zł |
| 8. | Kwota zmniejszająca podatek | 43,76 zł | |
| 9. | Podatek | (poz.7 x 17 proc.) ‒ poz. 8 | 540,53 zł |
| 10. | Część składki zdrowotnej odliczanej od zaliczki na podatek dochodowy | Poz. 4 x 7,75 proc. | 280,87 zł |
| 11. | Zaliczka na podatek | Poz. 9 – poz. 10; wynik po zaokrągleniu do pełnych złotych | 260 zł |
| 12. | Wynagrodzenie netto | Poz. 1a ‒ (poz. 3 + poz. 5 + poz. 11) | 3038 zł |
| 13. | Potrącenie kolejnej wpłaty na PPK pracownika | Poz. 1a x 2 proc. | 84 zł |
| 14. | Wynagrodzenie do wypłaty po potrąceniach | Poz. 12 – poz. 13 | 2954 zł |
- w kolejnym miesiącu (wynagrodzenie z przesuniętym terminem) – wpłat należy dokonać w okresie od dnia ich obliczenia i pobrania do 15. dnia miesiąca następującego po ich obliczeniu i pobraniu. [przykład 2]
przykład 2
Pierwsze wynagrodzenie w następnym miesiącu
Umowa o prowadzenie PPK została zawarta 9 listopada 2020 r. Termin wypłat wynagrodzeń przyjęty w firmie to 5. dzień miesiąca następującego po miesiącu, za który są one należne. Pierwsze wynagrodzenie po zawarciu tej umowy zostało więc wypłacone 4 grudnia (5 grudnia to dzień wolny). W związku z tym, że grudzień jest w tym przypadku miesiącem następującym po miesiącu, w którym zawarto umowę o prowadzenie PPK, wpłaty do PPK mogły być przekazane do instytucji finansowej już w terminie naliczenia i pobrania tych wpłat, czyli 5 grudnia, ale nie później niż do 15 grudnia. Załóżmy, że pracodawca dokonał pierwszych wpłat 15 grudnia, czyli już po wypłacie. W grudniu pracownik już nie otrzyma żadnego przychodu. Zatem z wypłaty wynagrodzenia 4 grudnia potrącono pracownikowi jego wpłatę (2 proc.), ale nie wliczono jeszcze do przychodu wpłaty finansowanej przez pracodawcę. W związku z tym po uregulowaniu tej wpłaty 15 grudnia nie ma z czego potrącić zaliczki na podatek (nie ma żadnej należności pieniężnej, z której można by tę zaliczkę ściągnąć), a przychód powstał. Nie jest to jednak problem, ponieważ pracodawca wykaże kwotę wpłaty w informacji PIT-11 za 2020 r. w pozycji dotyczącej przychodu ze stosunku pracy. Pracownik jako podatnik już sam rozliczy się z podatku w swoim zeznaniu rocznym.
- Uczestnikami PPK mogą być również zleceniobiorcy (jako „osoby zatrudnione”), którzy obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom emerytalno-rentowym. Podstawą naliczania wpłat na PPK, tak jak u pracowników, jest przychód ‒ w tym przypadku z działalności wykonywanej osobiście ‒ stanowiący podstawę wymiaru składek społecznych. [przykład 3]
przykład 3
Wpłaty zatrudnionego na zlecenie
Zleceniobiorca od grudnia 2020 r. jest uczestnikiem PPK. Podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz dobrowolnie chorobowemu. Miesięcznie wynagrodzenie wynosi 3000 zł (za nie więcej niż 164 godziny w miesiącu) i jest płatne w ostatnim dniu każdego miesiąca. Wpłata zleceniobiorcy wynosi 60 zł (3000 zł x 2 proc.), a zleceniodawcy 45 zł (3000 zł x 1,5 proc.). Podmiot zatrudniający zapłacił obie wpłaty za grudzień 13 stycznia 2021 r.
Rachunek do umowy-zlecenia za styczeń 2021 roku
| Pozycja | Składniki | Działanie | Kwota |
| 1. | a) Wynagrodzenie bruttob) Wpłata na PPK | 3000 zł45 zł | |
| 2. | Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne | Poz. 1a | 3000 zł |
| 3. | Razem składki ZUS finansowane przez zleceniobiorcę | Poz. 1a x 13,71 proc. | 411,30 zł |
| 4. | Podstawa składki zdrowotnej | Poz. 2 – poz. 3 | 2588,70 zł |
| 5. | Składka zdrowotna | Poz. 4 x 9 proc. | 232,98 zł |
| 6. | Koszty uzyskania | [Poz. 1 (a + b) ‒ poz. 3] x 20 proc. | 526,74 zł |
| 7. | Dochód do opodatkowania | Poz. 1 (a + b) – poz. 3 ‒ poz. 6; wynik po zaokrągleniu do pełnych złotych | 2107 zł |
| 8. | Podatek | poz. 7 x 17 proc. | 358,19 zł |
| 9. | Część składki zdrowotnej odliczanej od zaliczki na podatek dochodowy | Poz. 4 x 7,75 proc. | 200,62 zł |
| 10. | Zaliczka na podatek | Poz. 8 – poz. 9; wynik po zaokrągleniu do pełnych złotych | 158 zł |
| 11. | Wynagrodzenie netto | Poz. 1a ‒ (poz. 3 + poz. 5 + poz. 10) | 2197,72 zł |
| 12. | Potrącenie kolejnej wpłaty na PPK zleceniobiorcy | Poz. 1a x 2 proc. | 60 zł |
| 13. | Wynagrodzenie do wypłaty po potrąceniach | Poz. 11 – poz. 12 | 2137,72 zł |
Podstawa prawna
• art. 26‒28 ustawy z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1342)
• art. 11 ust. 1, art. 32, art. 41 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1426; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2123)
