Dyrektor elektrowni w Czarnobylu: „Mini‑trzęsienie ziemi” może zniszczyć schron

W rozmowie z agencją AFP kierownik elektrowni Sergij Tarakanow ocenił, że kolejny bezpośredni atak rakietowy lub dronowy – zwłaszcza pociskiem balistycznym typu Iskander – mógłby wywołać lokalne „mini‑trzęsienie ziemi” i doprowadzić do zawalenia się wewnętrznej bariery schronu.

Jak zaznaczył, nikt nie jest w stanie dziś zagwarantować, że konstrukcja wytrzyma kolejne uderzenie o takiej sile, a to właśnie stanowi „główne zagrożenie” dla bezpieczeństwa obiektu.

Czarnobyl. Uszkodzona kopuła ochronna po rosyjskim ataku dronem

Pozostałości zniszczonego w 1986 roku reaktora zabezpiecza wewnętrzny, stalowo‑betonowy sarkofag oraz nowoczesna zewnętrzna powłoka, tzw. New Safe Confinement (NSC). To właśnie dach tej zewnętrznej konstrukcji został poważnie uszkodzony w lutym podczas rosyjskiego ataku dronowego, który wywołał duży pożar poszycia stalowej osłony.

Według Tarakanowa w wyniku tego zdarzenia NSC utraciła kilka kluczowych funkcji bezpieczeństwa, a ich odtworzenie zajmie co najmniej trzy–cztery lata intensywnych prac.

IAEA: schron utracił podstawowe funkcje bezpieczeństwa

Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (IAEA) poinformowała, że misja inspekcyjna na miejscu potwierdziła utratę podstawowych funkcji bezpieczeństwa schronu, w tym zdolności do skutecznej izolacji skażonych elementów. Jednocześnie eksperci stwierdzili trwałe uszkodzenia części elementów nośnych konstrukcji oraz systemów monitoringu.

Z punktu widzenia międzynarodowych standardów bezpieczeństwa nuklearnego oznacza to znaczący spadek marginesu ochrony, nawet jeśli bezpośrednie skażenie środowiska pozostaje obecnie ograniczone.

Elektrownia atomowa w Czarnobylu. Promieniowanie w normie, ale setki uszkodzeń do naprawy

Tarakanow podkreślił, że poziom promieniowania w rejonie elektrowni pozostaje na razie „w granicach normy”. Zabezpieczono główne rozszczelnienie powstałe po ataku dronowym, przykrywając je specjalną osłoną, co ograniczyło ryzyko dodatkowej emisji.

Dyrektor zaznaczył jednak, że w konstrukcji nadal pozostaje około 300 mniejszych otworów – wyciętych przez strażaków podczas akcji gaśniczej – które wymagają uszczelnienia, zanim będzie można mówić o przywróceniu pełnej integralności osłony nad reaktorem.

Ryzyko katastrofy nuklearnej w Ukrainie

Kijów oskarża Rosję o systematyczne ataki na kompleks w Czarnobylu od początku pełnoskalowej inwazji w lutym 2022 roku. To właśnie tam w 1986 roku doszło do największej katastrofy nuklearnej w historii, której skutki do dziś są odczuwalne w Ukrainie i poza jej granicami.

Niezależni eksperci ONZ ostrzegali przed „eskalującym ryzykiem katastrofy nuklearnej w Ukrainie” w związku z rosyjskimi atakami na system energetyczny, podkreślając, że uszkodzenie sieci może pozbawić elektrownie jądrowe zasilania dla systemów bezpieczeństwa.

IAEA wielokrotnie wskazywała też na poważne ryzyko związane z sytuacją wokół Zaporoskiej Elektrowni Jądrowej i atakami na infrastrukturę energetyczną, mówiąc, że „nie ma miejsca na samozadowolenie” i że konieczne są pilne działania, aby ograniczyć ryzyko poważnego incydentu.

Z kolei ukraiński historyk Serhij Płochyj, cytowany przez serwis Independent, już kilka miesięcy temu alarmował, że katastrofa nuklearna w Ukrainie jest „tylko kwestią czasu”, jeśli społeczność międzynarodowa nie zareaguje stanowczo na rosyjską politykę wobec elektrowni jądrowych.