Program „Rozwój potencjału infrastrukturalnego podmiotów wspierających system oświaty”

Portal TVN24+ poinformował w czwartek, że jedna z nieruchomości kupionych za pieniądze z programu Ministerstwa Edukacji i Nauki „Rozwój potencjału infrastrukturalnego podmiotów wspierających system oświaty”, potocznie nazywanego willą plus, została wystawiona na sprzedaż za kwotę ponad trzykrotnie wyższą od ceny jej zakupu.

Program „Rozwój potencjału infrastrukturalnego podmiotów wspierających system oświaty i wychowania” to jeden z czterech konkursów grantowych ogłoszonych w 2022 r. przez ówczesnego ministra edukacji i nauki Przemysława Czarnka.

„W sprawie próby sprzedaży jednej z czarnkowych »Willi+« 5 listopada br. złożyłam zawiadomienie do prokuratury. Pierwsze zawiadomienie w sprawie tego beneficjenta zostało złożone już w kwietniu 2024” – napisała Nowacka w czwartek na portalu X. Dodała, że Ministerstwo Edukacji Narodowej prowadzi w tej sprawie procedurę zwrotu dotacji.

MEN żąda zwrotu dotacji i zgłasza przestępstwa

Do sprawy odniosło się w czwartek także Ministerstwo Edukacji Narodowej. W przesłanym PAP komunikacie rzeczniczka prasowa resortu Ewelina Gorczyca poinformowała, że MEN w 2024 r. odrzuciło sprawozdanie końcowe tej organizacji. Wyjaśniła, że dotyczyło ono przyznanych dwóch dotacji: 918 tys. zł na zakup nieruchomości w Jadwisinie oraz 82 tys. zł na jej wyposażenie, które miały posłużyć stworzeniu przestrzeni do działań edukacyjnych.

„Kontrola wykazała liczne nieprawidłowości, w tym spóźnione złożenie sprawozdań, brak dostosowania nieruchomości do celów edukacyjnych oraz konflikt interesów w związku z zakupem wyposażenia multimedialnego. W konsekwencji MEN zażądało zwrotu całej kwoty dotacji oraz złożyło dwa zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa do prokuratury, przeciwko członkom zarządu »Inte-Gra« w zakresie składania nieprawdziwych oświadczeń we wniosku o dotację i przeciwko Przemysławowi Czarnkowi oraz czterem funkcjonariuszom publicznym w zakresie sposobu prowadzenia programu, realizacji działań i podstaw udzielania dotacji” – przekazała Gorczyca.

Jak dodała, MEN, „po powzięciu informacji o zamiarze sprzedaży nieruchomości, 5 listopada 2025 r., złożyło zawiadomienie do prokuratury w związku z podejrzeniem naruszenia warunków umowy i nieprawidłowości w realizacji projektu”.

Rzeczniczka podkreśliła, że „zgodnie z umową okres trwałości inwestycji wynosi 15 lat, co oznacza, iż sprzedaż nieruchomości jest niedozwolona”. Jak dodała, resort podejmuje „wszelkie działania prawne mające na celu odzyskanie publicznych środków”.

Gorczyca przekazała, że umowa w sprawie udzielenia dotacji przewidywała ustanowienie hipoteki w celu zabezpieczenia roszczeń państwa w przypadku niewykonania umowy. „Jednak przepisy oraz warunki programu »willa plus« zostały tak skonstruowane przez ówczesnego Ministra Edukacji i Nauki Przemysława Czarnka, że utrudniają szybkie zwroty przyznanych dotacji. Program został tak zaprojektowany, że odzyskiwanie środków wymaga czasu i uruchomienia szeregu procesów formalno-prawnych, co spowalnia możliwość szybkiego zwrotu niewłaściwie wykorzystanych środków finansowych” – dodała.

Wcześniej do sprawy odniósł się też na portalu X Przemysław Czarnek. Przypomniał, że zgodnie z programem „nieruchomość z tego programu nie może być sprzedawana ani nawet wynajmowana przez 15 lat”.

Podkreślił, że w tym czasie, zgodnie z umową, musi być wykorzystywana wyłącznie na cele edukacyjne. „Zatem próba sprzedaży jest nielegalna” – napisał.

„Każda nieruchomość jest jednak, właśnie dlatego, zabezpieczona hipoteką na rzecz Skarbu Państwa, aby w takich przypadkach nadzorujące program ministerstwo mogło działać. Obecne kierownictwo ministerstwa ma pełne możliwości i obowiązek skorzystania z tego zabezpieczenia. Żaden program w Polsce, nawet unijny, nigdy nie był tak zabezpieczony. Wystarczy uruchomić procedury prawa cywilnego” – dodał.

Z programu „Rozwój potencjału infrastrukturalnego podmiotów wspierających system oświaty i wychowania” 40 mln zł miało trafić przede wszystkim do organizacji bliskich PiS. Za te pieniądze można było m.in. kupować nieruchomości. Warunkiem było prowadzenie niekomercyjnej działalności edukacyjnej. Dotacje z willi plus otrzymało ponad 40 organizacji.

Jak podał portal TVN24+, w listopadzie 2025 r. jedna z nieruchomości, kupiona przez Lokalną Organizację Turystyczną „Inte-gra”, została wystawiona na sprzedaż za kwotę ponad trzykrotnie wyższą. Niemal stuletni dworek w Jadwisinie (woj. mazowieckie) działa od pewnego czasu jako escape room z cenami od 190 zł do 300 zł. Prezes „Inte-gry” twierdzi, że wzrost ceny nieruchomości wynika z kosztów poniesionych na jej remont. Według dziennikarzy portalu na prośbę o przedstawienie rachunków dokumentujących prace remontowe „zakończył korespondencję”.

Śledztwo prokuratury w sprawie dotacji „Willa Plus”

Śledztwo w sprawie dotacji z programu „Rozwój potencjału infrastrukturalnego podmiotów wspierających system oświaty i wychowania” prowadzi prokuratura. Dotyczy możliwego przekroczenia uprawnień przez funkcjonariuszy publicznych przy rozdzielaniu dotacji. Jest to śledztwo w sprawie, a nie przeciwko konkretnym osobom. Wszczęła je w lutym 2024 r. Prokuratura Okręgowa w Warszawie. Połączyła trzy zawiadomienia: złożone przez posłanki Krystynę Szumilas i Katarzynę Lubnauer, posłankę Agnieszkę Dziemianowicz-Bąk i Najwyższą Izbę Kontroli. W kwietniu tego roku sprawę przekazano do Prokuratury Okręgowej w Radomiu. (PAP)