Jeżeli jednostka posiada podpisane umowy na wydatki niewygasające, to czy na koniec roku w sprawozdaniu miesięcznym Rb-28 zaangażowanie może przekraczać wykonanie?
rb-28
►
Według rozporządzenia w sprawie planu kont jednostek budżetowych saldo konta 998 powinno wykazywać zaangażowanie wydatków niewygasających. Jeżeli jednostka posiada podpisane umowy na wydatki niewygasające, to czy na koniec roku w sprawozdaniu miesięcznym Rb-28 zaangażowanie może przekraczać wykonanie? Czy zgodnie z rozporządzeniem w sprawie sprawo zdawczości musi być równe wykonaniu?
Zaangażowanie środków w planie finansowym ma miejsce w momencie powstania zobowiązania powodującego wydatek w przyszłości. Do ewidencji zaangażowania należy wykorzystać konto 998 „Zaangażowanie wydatków bieżących roku bieżącego”. Służy ono do ewidencji prawnego zaangażowania wydatków budżetowych danego roku budżetowego oraz niewygasających wydatków budżetowych ujętych do realizacji w danym roku budżetowym. Na koniec roku konto 998 nie wykazuje salda. Pozabilansowa ewidencja zaangażowania w jednostce ma umożliwić m.in. prawidłowe sporządzenie sprawozdań budżetowych takich jak Rb-28, gdzie w kolumnie „Zaangażowanie” zgodnie z opisem par. 10 ust. 3 pkt 2 załącznika nr 34 rozporządzenia ministra finansów z 11 stycznia 2022 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej prezentuje się kwoty wynikające z umów, decyzji i innych postanowień, których wykonanie powoduje konieczność dokonania wydatków budżetowych w roku bieżącym. Przyjmując, że wskazane w pytaniu umowy nie będą obciążały planu wydatków roku bieżącego, lecz obciążą wydatki ujęte w planie środków niewygasających roku następnego, należy je prezentować w zaangażowaniu kolejnego roku budżetowego (zaangażowanie planu wydatków w kontekście umów powinno odzwierciedlać obciążenie planu finansowego zawartymi umowami w danym roku budżetowym w kwotach brutto). Tak więc jednostka może zawrzeć umowę przed rozpoczęciem roku, w którym będą realizowane wydatki ze środków niewygasających, jeżeli będzie ona obciążała wyłącznie plan wydatków roku następnego (środków niewygasających).
rb-z
►Mam pytanie dotyczące gwarancji nienależytego wykonania zobowiązania, które należy zaliczyć do kategorii zobowiązań wymagalnych Rb-Z, jeśli nie zostaną one zwrócone w terminie. Czy dotyczy to również gwarancji bankowych, ubezpieczeniowych w formie elektronicznej, które ewidencjonujemy na kontach pozabilansowych?
Zgodnie z objaśnieniami par. 2 ust. 1 pkt 4 do rozporządzenia z 17 grudnia 2020 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora
finansów publicznych w zakresie operacji finansowych w kategorii zobowiązania wymagalne zobowiązań wykazywane są niezwrócone w terminie depozyty mające charakter gwarancji należytego wykonania zobowiązania (np. kaucje mieszkaniowe, depozyty przyjęte przez jednostkę sprawozdającą w celu zabezpieczenia należytego wykonania umów). Gwarancja należytego wykonania umowy może mieć również kształt zobowiązania sektora bankowego lub ubezpieczeniowego w formie elektronicznej.
rb-27s
►W Rb-27S należności do zapłaty ogółem prezentujemy według ewidencji księgowej. Problem mamy z zaległościami netto, bo ze względu na nowy program nie mamy kont analitycznych. Dlatego zaległości netto wykazujemy na podstawie wewnętrznej analizy. Czy to podlega pod dyscyplinę?
Stosownie do objaśnień par. 3 ust. 1 pkt 6 załącznika nr 37 do rozporządzenia z 11 stycznia 2022 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej w odpowiednich kolumnach „Saldo końcowe” wykazuje się należności pozostałe do zapłaty, w tym zaległości netto (należności pozostałe do zapłaty, których termin zapłaty minął i mogą być egzekwowane) oraz nadpłaty (kwoty nadpłacone) ustalone na podstawie danych analitycznych kont podatkowych. W kolumnie „Należności pozostałe do zapłaty” wykazuje się zaś kwoty stanowiące rocznicę pomiędzy kwotami wykazanymi w kolumnie „Należności” oraz kwotami wykazanymi w kolumnach „Dochody wykonane (wpływy minus zwroty)” i „Potrącenia” z uwzględnieniem nadpłat. Dane w sprawozdaniu Rb-27S powinny być powiązane z wynikającymi z ewidencji bilansowej jednostki. Niespełnienie tego wymogu może skutkować naruszeniem zapisów art. 18 pkt 2 ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, gdzie wskazano, że naruszeniem dyscypliny
finansów publicznych jest zaciągnięcie zobowiązania niemieszczącego się w planie finansowym jednostki sektora finansów publicznych.
►
Czy należność od przedsiębiorstwa w upadłości (należność została zgłoszona do masy upadłościowej) należy wykazywać w sprawozdaniu Rb-27S jako „zaległości netto”?
W świetle wyjaśnień Ministerstwa Finansów wyrażonych w piśmie z 30 czerwca 2008 r. (sygn. NZ/W8/0657/80/MMI/08/3435) w przypadku upadłości dłużnika wartość należności należy wykazywać w sprawo zdaniach do momentu wykreślenia podmiotu z rejestru
przedsiębiorców.
►Nasza jednostka realizuje dochody z podatków, czynszów i kar umownych. Wpływają one na wyodrębniony rachunek bankowy – konto 130. Ponadto pobieramy dochody z urzędów skarbowych (udziały w PIT, CIT, dotacji, subwencji), które wpływają na wyodrębniony rachunek bankowy – konto 133. Jak prawidłowo powinnam sporządzić sprawozdania Rb-27S. Chodzi mi konkretnie o zapis z rozporządzenia: „2) Sprawozdanie jednostkowe Rb-27S jednostki samorządu terytorialnego (jako jednostki budżetowej i jako organu) – o 11 dni dłużej”. Co należy przez to rozumieć?
Zasady sporządzania sprawozdania Rb-27S zostały określone zapisami załącznika nr 36 do rozporządzenia ministra finansów w sprawie sprawozdawczości budżetowej. I tak jednostka samorządu terytorialnego sporządza sprawozdanie jednostkowe z tytułu podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych, pobieranych przez jednostki samorządu terytorialnego oraz pobieranych przez urzędy skarbowe na rzecz jednostek samorządu terytorialnego. W sprawozdaniu jednostkowym sporządzanym przez jednostkę należy zaprezentować pobrane dochody jednostki budżetowej, udziały jednostki samorządu terytorialnego we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych przekazanych na rachunek budżetu jednostki samorządu terytorialnego, dotacji celowych i subwencji ogólnej otrzymanych z budżetu państwa oraz dotacji celowych z państwowych funduszy celowych oraz dotacji celowych na zadania realizowane przez jednostkę samorządu terytorialnego na podstawie porozumień pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego.
W świetle zapisów par. 3 ust. 1 pkt 4 załącznika nr 37 do rozporządzenia w sprawie sprawozdawczości budżetowej w kolumnie „Dochody wykonane (wpływy minus zwroty)” wykazuje się dochody wykonane na podstawie ewidencji analitycznej do rachunku bieżącego – subkonto dochodów powiększone o środki w drodze, które do końca okresu sprawozdawczego nie wpłynęły na rachunek bieżący – subkonto dochodów, stanowiące wpłaty z tytułu dochodów dokonanych w kasie jednostki, placówce pocztowej biurze usług płatniczych, instytucji płatniczej lub instytucji pieniądza elektronicznego i zapłaconych kartą płatniczą oraz wpłaty przekazane do banków w ramach zastępczej obsługi kasowej, czyli konta 130 „Rachunek bieżący jednostki”.
Na prawidłowy sposób sporządzania sprawdzania Rb-27S jednostkowego oraz jako jednostki i organu wskazała w piśmie z 2 czerwca 2015 r. (sygn. RP.0441/18/18/2015) Regionalna Izba Obrachunkowa w Gdańsku, wyjaśniając, że jeśli obsługujący jednostkę samorządu terytorialnego urząd jako jednostka budżetowa nie dysponuje w banku wyodrębnionym rachunkiem bieżącym – a więc korzysta bezpośrednio z rachunku budżetu (konto 133) – to dotyczące tego urzędu dochody i wydatki muszą być księgowane w ewidencji urzędu (jednostki budżetowej) jako zapis wtórny na podstawie polecenia księgowania dodatkowo na koncie 130 „Rachunek bieżący jednostki” w korespondencji z właściwym dla danej operacji kontem. Zdaniem Izby sporządzenie dwóch jednostkowych sprawozdań Rb-27S – jednego z organu i jednego z jednostki – jest działaniem nieprawidłowym. W kontekście opisanych wyjaśnień warto również zwrócić uwagę, że zapisy na koncie 130 są dokonywane na podstawie dokumentów bankowych. Natomiast zgodnie z zapisami par. 6 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia w sprawie sprawozdawczości budżetowej sprawozdania zbiorcze w szczegółowości sprawozdania jednostkowe są sporządzane przez przewodniczących zarządów jednostek samorządu terytorialnego na podstawie sprawozdań jednostkowych jednostek im podległych oraz sprawozdania jednostkowego jednostki samorządu terytorialnego jako jednostki budżetowej i jako organu.
Sprawozdanie Rb-27S jest sporządzane przez samorządowe jednostki budżetowe, jednostki obsługujące (sprawozdanie jednostkowe) oraz JST (sprawozdanie zbiorcze). Sprawozdanie jednostkowe JST obejmuje sprawozdanie jako jednostki budżetowej i jako organu. Tego rodzaju sprawozdanie może być sporządzone w terminie późniejszym o 11 dni, czyli łączny termin na sporządzenie sprawdzania jako jednostki bud żetowej i jako organu wynosi 21 dni.
wartość początkowa pozostałego środka trwałego
►Jestem księgową w jednostce budżetowej. Proszę o wyjaśnienie, jak ustalić wartość początkową pozostałego środka trwałego, do którego są doliczone koszty zakupu. Jak zaklasyfikować koszty związane z zakupem? Jak w ewidencji zwiększyć wartość takiego środka trwałego?
Prawidłowe określenie wartości początkowej środka trwałego wymaga zwrócenia uwagi na zapisy ustawy o rachunkowości (dalej: u.r.), w szczególności, gdy na cenę nabycia wpływają inne koszty związane z zakupem środka trwałego. W pierwszej kolejności istotny będzie art. 28 ust. 1 pkt 1 u.r., zgodnie z którym środki trwałe wycenia się m.in. według cen nabycia lub kosztów wytworzenia. Za kompletne i zdatne do natychmiastowego użytkowania w momencie zakupu można uznać np. pojazdy, meble, zakupiony gotowy budynek. Tego rodzaju wartość początkową środków trwałych ustala się w cenie nabycia. Przy czym środki trwałe wymagające budowy, która wymaga np. uzyskania zezwoleń, montażu, testów próbnych, ustala się w kwocie obejmującej cenę nabycia i koszt wytworzenia albo w samym koszcie wytworzenia.
Cena nabycia – stosownie do art. 28 ust. 2 u.r. – to cena zakupu składnika aktywów obejmująca kwotę należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu VAT oraz podatku akcyzowego, a w przypadku importu powiększona o obciążenia o charakterze publicznoprawnym. Jest też powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu – łącznie z kosztami transportu, jak też załadunku, wyładunku, składowania lub wprowadzenia do obrotu. A obniżona jest o rabaty, opusty oraz inne podobne zmniejszenia i odzyski. Zapisy u.r. wskazują, że do ceny zakupu środka trwałego należy doliczyć również koszty bezpośrednio związane z zakupem, czyli np. koszty transportu.
Stosownie do pkt 6.6. komunikatu ministra rozwoju i finansów z 25 maja 2017 r. w sprawie ogłoszenia uchwały Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie przyjęcia Krajowego Standardu Rachunkowości nr 11 „Środki trwałe” (dalej: KSR 11) cena nabycia lub koszt wytworzenia, w tym koszty finansowania zewnętrznego, stanowiące wartość początkową środka trwałego obejmują ogół kosztów pozostających w związku przyczynowo-skutkowym z jego pozyskaniem (w tym z budową), poniesionych od dnia podjęcia udokumentowanej decyzji o pozyskaniu środka trwałego (od dnia udokumentowanego rozpoczęcia jego budowy) do dnia udokumentowanego przyjęcia go do użytkowania. Koszty transportu są jak najbardziej związane zależnością przyczynowo-skutkową z nabytym środkiem trwałym. Zgodnie z zapisami pkt 6.14. KSR 11 na cenę nabycia środka trwałego składają się cena zakupu, koszty zakupu oraz koszty dostosowania do użytkowania.
Prawidłowe określenie wartości początkowej środków trwałych budzi często wątpliwości w kontekście klasyfikacji budżetowej wydatku. W zaliczeniu poszczególnych kosztów do wartości początkowej środka trwałego pomocne mogą być zapisy rozporządzenia Rady Ministrów z 2 grudnia 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu i trybu finansowania inwestycji z budżetu państwa. W myśl par. 3 tego aktu wykonawczego wydatki majątkowe mogą być przeznaczone m.in. na pokrycie kosztów:
- przygotowania do realizacji inwestycji;
- zakupu lub wytworzenia we własnym zakresie środków trwałych, z wyjątkiem tych, których wartość początkowa nie przekracza kwoty uprawniającej do dokonania jednorazowo odpisu amortyzacyjnego;
- zakupu lub wytworzenia we własnym zakresie środków trwałych bez względu na ich wartość oraz innych przedmiotów – jeżeli są pierwszym wyposażeniem obiektów budowlanych;
- kosztów transportu i montażu oraz innych kosztów ponoszonych w celu przekazania środków trwałych do używania.
Wytworzenie bądź zakup gotowych środków trwałych amortyzowanych w czasie wraz z kosztami zakupu należy sfinansować ze środków ujętych odpowiednio w paragrafie 605 „Wydatki inwestycyjne jednostek budżetowych” lub 606 „Wydatki na zakupy inwestycyjne jednostek budżetowych”. Przy czym par. 606 obejmuje również transport i montaż oraz inne koszty ponoszone w celu przekazania środków trwałych do używania.
Inaczej sytuacja wygląda w przypadku pozostałych środków trwałych, czyli tych, dla których zgodnie z zapisami par. 7 ust. 1 rozporządzenia ministra rozwoju i finansów z 13 września 2017 r. jest możliwość dokonywania jednorazowego odpisu amortyzacyjnego. I tak zakup środków trwałych umarzanych jednorazowo wiąże się z wydatkiem, który powinien zostać zaklasyfikowany do paragrafu 421 „Zakup materiałów i wyposażenia”. Natomiast koszty dostawy związane z zakupem pozostałych środków trwałych powinny zostać zaklasyfikowane do paragrafu 430 „Zakup usług pozostałych”.
Do rozliczenia zakupu środków trwałych amortyzowanych w czasie służy konto 080 „Środki trwałe w budowie (inwestycje)”. Zapisy rozporządzenia ministra rozwoju i finansów z 13 września 2017 r. nie wskazują, jak rozliczyć koszty dostawy pozostałych środków trwałych klasyfikowanych w paragrafie 430. Dlatego w celu ujęcia w wartości początkowej pozostałego środka trwałego kosztów zakupu ujętych w odrębnym paragrafie klasyfikacji budżetowej warto zwrócić uwagę na objaśnienia do konta 300 „Rozliczenie zakupu”, gdzie wskazano, że służy ono do ewidencji rozliczenia zakupu materiałów, towarów (artykułów spożywczych), robót i usług. ©℗
art. 28 ust. 1 pkt 1, art. 28 ust. 2 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 217)
art. 18 pkt 2 ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 289)
rozporządzenie z 11 stycznia 2022 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz.U. z 2022 r., poz. 144; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 964)
rozporządzenie ministra rozwoju i finansów z 13 września 2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 342)
rozporządzenie z 17 grudnia 2020 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2396; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2431)
par. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 2 grudnia 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu i trybu finansowania inwestycji z budżetu państwa (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 238 poz. 1579)
rozporządzenie ministra finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1053; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1382)