Jeden z pracowników zakończył u nas pracę i wyjechał za granicę. Nie podał adresu do wysyłki świadectwa pracy, nie odebrał go również osobiście. Po kilku miesiącach wezwał mnie do wydania świadectwa i wypłaty odszkodowania pod rygorem skierowania sprawy do sądu. Czy będę musiał zapłacić odszkodowanie?
Pracodawca ma obowiązek wydać świadectwo pracy w dniu ustania stosunku pracy, a więc w dniu rozwiązania lub wygaśnięcia umowy o pracę. Jeżeli z przyczyn obiektywnych nie jest to możliwe, musi w ciągu siedmiu dni od dnia upływu tego terminu przesłać to świadectwo pracy pocztą albo doręczyć w inny sposób.
Kiedy przysługuje odszkodowanie i w jakiej wysokości
W orzecznictwie sądowym akcentuje się, że obowiązek wystawienia przez pracodawcę świadectwa pracy w związku z rozwiązaniem stosunku pracy ma charakter wyłącznie techniczny. Świadectwo pracy jest wprawdzie bardzo istotnym dla pracownika dokumentem, ale zawiera jedynie oświadczenie wiedzy, a nie oświadczenie woli (por. wyrok Sądu Najwyższego z 10 kwietnia 2024 r., sygn. akt II USKP 50/23).
Zgodnie z art. 971 kodeksu pracy, jeśli pracodawca nie wyda świadectwa pracy, pracownik ma prawo wystąpić do sądu pracy z żądaniem zobowiązania go do tego. Jeżeli pracodawca nie istnieje albo z innych przyczyn wytoczenie przeciwko niemu powództwa o zobowiązanie go do wydania świadectwa pracy jest niemożliwe, pracownik ma prawo wystąpić do sądu pracy z żądaniem ustalenia uprawnienia do otrzymania świadectwa pracy.
Pracownikowi przysługuje roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracodawcę wskutek niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy. Odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy z tego powodu, nie dłuższy jednak niż 6 tygodni.
Warto zwrócić uwagę na wyrok Sądu Rejonowego w Sanoku z 29 marca 2018 r. (sygn. akt IV P 5/18). W podanej sprawie sąd rozpatrywał roszczenie byłego pracownika o wydanie świadectwa pracy i odszkodowanie w związku z niewydaniem świadectwa pracy w terminie. Pracodawca co prawda wystawił świadectwo pracy, ale doręczył je pracownikowi dopiero na sali sądowej na rozprawie. Wcześniej nie było to możliwe, ponieważ pracodawca nie znał aktualnego adresu zamieszkania pracownika i nie wiedział, że wrócił on do Polski.
Pracownik musi udowodnić
Sąd rejonowy powołał się na wyrok SN z 10 listopada 1978 r. (sygn. akt PRN 107/78), który stwierdził, że w świetle art. 99 k.p. odszkodowanie z powodu niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy przysługuje pracownikowi tylko wówczas, gdy nie mógł uzyskać z tego powodu nowej pracy mimo podejmowanych w tym kierunku starań. Pracownik musi to jednak udowodnić.
Sąd zaakcentował, że odszkodowanie przysługuje nie za samo niewydanie w terminie świadectwa pracy lub wydanie nieprawidłowego świadectwa pracy, a jedynie za szkodę, jaką pracownik poniósł wskutek nieotrzymania świadectwa pracy, polegającą na pozostawaniu bez pracy z tego powodu. A zatem szkoda pracownika polega na utracie wynagrodzenia, które mógłby otrzymać, gdyby podjął pracę po otrzymaniu świadectwa pracy.
W rozpatrywanej przez sąd sytuacji pracownik nie wykazał, jaki uszczerbek majątkowy poniósł i że w związku z brakiem świadectwa pracy w terminie utracił możliwość zatrudnienia i zarobkowania. W konsekwencji sąd oddalił powództwo.
Podobnego rezultatu można spodziewać się w opisywanym przypadku. ©℗
WAŻNE Jeśli pracodawca nie wydał pracownikowi świadectwa pracy w terminie określonym w kodeksie pracy, nie oznacza to, że będzie automatycznie zobowiązany do zapłaty odszkodowania. Pracownik musi wykazać, że nie mógł z tego powodu podjąć nowej pracy.
Podstawa prawna
Podstawa prawna
• art. 97, art. 971 oraz art. 99 ustawy z 26 kwietnia 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 1222)