Jaki wpływ na uprawnienia rodzicielskie ma ukończenie przez dziecko 14. roku życia?

Dziecko naszego pracownika choruje, w związku z czym wykorzystał on 25 dni zasiłku opiekuńczego w tym roku. Ponownie otrzymał zwolnienie lekarskie w związku z koniecznością opieki na trzy tygodnie, ale w trakcie tego zwolnienia dziecko kończy 14 lat. Z jakich jeszcze uprawnień może skorzystać pracownik w związku z opieką nad dzieckiem, które ukończyło 14 lat?

Przepisy prawa pracy przewidują kilka rozwiązań dla pracowników, którzy muszą się opiekować chorymi dziećmi. Podstawowym uprawnieniem jest oczywiście możliwość zwolnienia z pracy na okres tej opieki, za który przysługuje pracownikowi prawo do zasiłku opiekuńczego w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru zasiłku.

Z 60 do 14 dni

Zgodnie z ustawą o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa w przypadku opieki nad dziećmi do lat 14 okres pobierania zasiłku nie może przekroczyć 60 dni w roku kalendarzowym, ale pula ta liczy się łącznie dla obojga rodziców. W przypadku zaś dzieci powyżej 14. roku życia zasiłek opiekuńczy przysługuje w wymiarze 14 dni w roku kalendarzowym. Skoro dziecko pracownika ukończy 14 lat w trakcie zwolnienia lekarskiego, to oznacza, że od tego momentu pula zasiłku opiekuńczego zmniejsza się z 60 dni rocznie do 14 dni rocznie. Jednak pracownik w danym roku wykorzystał już powyżej 14 dni zasiłku opiekuńczego, a więc nie będzie miał prawa do zasiłku. Wydaje się jednak, że okres, na który pracownik otrzymał zaświadczenie lekarskie, a nie miał już prawa do zasiłku, powinien zostać uznany przez pracodawcę za okres usprawiedliwionej nieobecności w pracy, choć oczywiście niepłatnej.

Ukończenie 14 lat przez dziecko spowoduje również, że pracownik nie będzie już mógł skorzystać z dwóch dni lub 16 godzin płatnej opieki nad dzieckiem na podstawie art. 188 kodeksu pracy (dalej: k.p.). Pula ta dotyczy roku kalendarzowego. Co ważne, mają do niego prawo oboje rodzice łącznie. Zatem w opisywanej sytuacji pracownik mógł skorzystać z dwóch dni (16 godzin) opieki do ukończenia przez dziecko 14 lat, o ile nie zrobił tego również drugi rodzic dziecka. Pracodawca nie może odmówić udzielenie takiego zwolnienia od pracy. Nie ma przy tym znaczenia, czy dziecko jest chore, czy zdrowe. Skorzystanie ze zwolnienia od pracy na podstawie art. 188 k.p. jest uprawnieniem pracownika niezależnym od jakichkolwiek okoliczności towarzyszących.

W jakiej sytuacji wiek nie ma znaczenia

Ukończenie przez dziecko 14 lat nie będzie stało na przeszkodzie skorzystaniu z urlopu opiekuńczego na podstawie art. 1731 k.p. Zgodnie z par. 1 tego artykułu pracownikowi przysługuje w ciągu roku kalendarzowego urlop opiekuńczy, w wymiarze pięciu dni, w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych. Za członka rodziny w rozumieniu tego przepisu uważa się syna, córkę, matkę, ojca lub małżonka. Nie ma przy tym znaczenia, w jakim wieku jest dziecko. Może być ono również dorosłe, ponieważ kodeks pracy nie ustanawia żadnych ograniczeń wiekowych.

Konieczne jest złożenie wniosku w postaci papierowej lub elektronicznej na minimum jeden dzień przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu. We wniosku wskazuje się imię i nazwisko osoby, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych, przyczynę konieczności zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia przez pracownika oraz stopień pokrewieństwa z pracownikiem. Nie ma wymogu dołączania do wniosku zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego stan zdrowia dziecka, którym będzie opiekował się pracownik. Podobnie jak w przypadku zwolnienia od pracy na podstawie art. 188 k.p. także w odniesieniu do wniosku o urlop opiekuńczy pracodawca nie może odmówić udzielenia takiego urlopu.

Co ważne, pracownik w okresie korzystania z urlopu opiekuńczego znajduje się pod szczególną ochroną przed zwolnieniem. Ochrona ta obowiązuje od momentu złożenia wniosku o udzielenie tego urlopu, ale nie wcześniej niż na dzień przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu. ©℗