Nie każda zmiana zasad wynagradzania wpłynie na wysokość zasiłku

Wynagrodzeniem jest przychód pracownika stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz ubezpieczenie chorobowe (zwykle łącznie 13,71 proc. podstawy wymiaru składek). Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe i wypadkowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyjątkiem wynagrodzenia chorobowego oraz przychodów określonych w par. 2 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Przychodami ze stosunku pracy są wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężna świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń. W szczególności są to:

• wynagrodzenia zasadnicze,
• wynagrodzenia za godziny nadliczbowe,
• różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto
• świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Zatem wynagrodzenie dla celów zasiłkowych to zbiór wszystkich oskładkowanych należności ze stosunku pracy, tj.: wynagrodzenia zasadniczego, premii, nagród, dodatków, prowizji.

Podwyżka lub obniżka

Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku uwzględnia się przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres 12 miesięcy kalendarzowych (lub okres krótszy), nawet jeżeli w tych okresach nastąpiła zmiana wysokości wynagrodzenia na skutek zmiany stanowiska pracy lub zmiany warunków wynagradzania ustalonych w umowie o pracę lub w innym akcie nawiązującym stosunek pracy.

Jeśli więc w okresie, z którego jest wyznaczana podstawa zasiłku, nastąpiła zmiana w warunkach wynagradzania polegająca na podwyżce lub obniżce wynagrodzenia, a nie wynikała ona ze zmiany wymiaru czasu pracy, lecz np. z awansu lub cięć płacowych wymuszonych sytuacją ekonomiczną zakładu pracy, to w podstawie zasiłku uwzględnia się wysokości tych wynagrodzeń przed i po zmianie. [przykład 1]

Natomiast w razie zmiany umowy o pracę lub innego aktu nawiązującego stosunek pracy polegającej na zmianie wymiaru czasu pracy podstawę wymiaru zasiłku stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy, jeżeli zmiana wymiaru czasu pracy nastąpiła w miesiącu, w którym powstała niezdolność do pracy, albo w miesiącach poprzedzających. [przykład 2]

Zgodnie z komentarzem ZUS do ustawy zasiłkowej w razie zmiany umowy o pracę lub innego aktu nawiązującego stosunek pracy, polegającej na podwyższeniu wymiaru czasu pracy w trakcie pobierania świadczeń z tytułu choroby i macierzyństwa, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego należy ustalić ponownie od dnia zmiany wymiaru czasu pracy, przyjmując kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę dla nowego wymiaru czasu pracy (o ile jest wyższa niż poprzednie wynagrodzenie), po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71 proc. tego wynagrodzenia. Podstawa wymiaru powinna być podniesiona wyłącznie do minimalnej kwoty, a nie do wynagrodzenia ustalonego dla nowego wymiaru czasu pracy. [przykład 3]

Decyzja o zaprzestaniu wypłaty

Jeżeli składnik wynagrodzenia uwzględniany w podstawie wymiaru zasiłku przysługuje, lecz nie został wypłacony do czasu ostatecznego sporządzenia listy wypłat danego zasiłku, do podstawy wymiaru tego zasiłku przyjmuje się ten składnik w wysokości wypłaconej za poprzedni okres. Późniejsza wypłata tego właściwego składnika nie powoduje ponownego ustalenia podstawy zasiłku. ©℗

Jeżeli natomiast do podstawy wymiaru zasiłku został przyjęty składnik wynagrodzenia w wysokości wypłaconej za poprzedni okres, a następnie pracodawca podjął decyzję, że ten składnik wynagrodzenia nie przysługuje pracownikom, podstawę wymiaru zasiłku przelicza się, wyłączając z niej ten składnik wynagrodzenia za okres zasiłku przysługującego od daty, od której podjęto decyzję, że nie będzie wypłacany. [przykład 4]

Składniki terminowe

Składniki wynagrodzenia, przysługujące w myśl umowy o pracę lub innego aktu nawiązującego stosunek pracy do określonego terminu, uwzględnia się przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego tylko za okres przypadający do tego terminu. Nie dotyczy to jednak wynagrodzeń z umów zlecenia, zawieranych dodatkowo z własnym pracodawcą lub dla niego wykonywanych. Oznacza to, że nawet jeśli w okresie pobierania zasiłku dana umowa zlecenia już nie obowiązuje (została rozwiązana), w podstawie wymiaru tego zasiłku należy ująć wynagrodzenie z tej umowy. [przykład 5]

Zamiana lub włączenie

W razie podjęcia przez zakład pracy decyzji o zaprzestaniu wypłaty składnika wynagrodzenia od określonej daty podstawę wymiaru zasiłku przysługującego za okres od tej daty ustala się z wyłączeniem tego składnika. Jeżeli jednak składnik wynagrodzenia zostanie włączony w całości lub w części do innego lub zamieniony na inny składnik wynagrodzenia, zasada ta nie ma zastosowania. Oznacza to, że jeśli pracodawca zmodyfikował zasady wynagradzania pracowników – np. poprzez zmianę regulaminu wynagradzania i zmiana ta polega na zniesieniu jakichś fakultatywnych składników płacowych (premii, dodatków) – to taka decyzja wpłynie na wysokość podstaw zasiłków u pracowników, którzy są w trakcie pobierania swoich świadczeń. [przykład 6]

Nie każda zmiana zasad wynagradzania w ostatecznym rozrachunku jest dla pracownika niekorzystna i spowoduje obniżenie podstawy zasiłku. Często pracodawcy porządkują, upraszczają system wynagradzania, rezygnując z wieloskładnikowych płac na rzecz jednej lub dwóch pozycji. Aby pracownicy nie stracili na takiej modyfikacji i nie trzeba było stosować wypowiedzeń zmieniających, o wysokość zniesionego składnika można podwyższyć np. pensję zasadniczą lub nieco archaiczny dodatek za znajomość języka obcego zamienić na premię. Wówczas taka zamiana nie powoduje konieczności przeliczania podstawy zasiłku. [przykład 7] ©℗

przykład 1

przykład 2

przykład 3

przykład 4

przykład 5

przykład 6

• przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracownika za okres od września 2023 r. do sierpnia 2024 r.,
• premie miesięczne wypłacone za ten sam okres oraz
• 1/12 sumy premii kwartalnych wypłaconych za II, I, IV i III kw.1 października wszedł w życie regulamin wynagradzania, zgodnie z którym od tej daty nie będzie wypłacana premia kwartalna. Wobec tego z podstawy wymiaru zasiłku pracownika za okres od 1 października zostanie wyłączona premia kwartalna.

przykład 7