Koszt położenia kostki można pokryć z funduszu rehabilitacji

Przy wykorzystaniu pieniędzy zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (ZFRON) na położenie kostki brukowej na parkingu przy bazie wypoczynkowej nie jest konieczne stosowanie proporcji przy ustalaniu wysokości takiego wydatku w stosunku do liczby zatrudnionych w firmie niepełnosprawnych pracowników. Taki wymóg – jak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) – nie wynika z przepisów.

Rozpatrywał on skargę pracodawcy, który budował bazę wypoczynkową w Zakopanem i w ramach tej inwestycji wydał 25 tys. zł z konta ZFRON na pokrycie kosztu położenia kostki brukowej na przylegającym do niej parkingu. Następnie zwrócił się do naczelnika urzędu skarbowego o zaświadczenie uznające ten wydatek za pomoc de minimis, ale ten odmówił jego wydania. Ta decyzja została utrzymana w mocy przez dyrektora izby skarbowej, do którego pracodawca złożył zażalenie. Obydwa organy argumentowały, że baza wypoczynkowa ma być dostępna dla wszystkich pracowników, a więc nie tylko tych niepełnosprawnych stanowiących 60 proc. kadry. Dlatego pokryciu ze środków ZFRON mogłaby podlegać tylko część poniesionego wydatku proporcjonalna do ich liczby. Fiskus twierdził też, że wydatek był niecelowy i nieoszczędny, bo parking nie miał jakichkolwiek udogodnień czy szczególnych rozwiązań technicznych dostosowujących go do potrzeb niepełnosprawnych pracowników.

Pracodawca złożył skargę do WSA w Łodzi, jednak została ona oddalona, o czym pisaliśmy w DGP („Położenia kostki na parkingu nie można sfinansować z funduszu rehabilitacji”, nr 227/22). Sąd podzielił bowiem stanowisko organów niższej instancji, że pracodawca powinien zawnioskować o wydanie zaświadczenia w stosunku do takiej części wydatku, jaki procent zatrudnionych osób ogółem stanowią niepełnosprawni pracownicy. Dodał również, że aby dany wydatek mógł zostać uznany za celowy i w związku z tym sfinansowany ze środków ZFRON, musi odpowiadać potrzebom osób niepełnosprawnych i przyczyniać się do zmniejszania ich ograniczeń zawodowych. Zaś sporny wydatek nie spełnia tego wymogu.

Na wyrok WSA pracodawca postanowił złożyć skargę kasacyjną. Zarzucał w niej sądowi błędną wykładnię przepisów, polegającą m.in. na bezzasadnym powiązaniu wydatku polegającego na ułożeniu kostki brukowej na parkingu bazy wypoczynkowej z koniecznością ustalenia jego proporcji do liczby osób zatrudnionych: pełnosprawnych i niepełnosprawnych, ponieważ nie wynika to z przepisów rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 19 grudnia 2007 r. w sprawie ZFRON (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1145 ze zm.). NSA przyznał rację firmie i uchylił orzeczenie WSA. Podkreślił, że wspomniane rozporządzenie tylko w dwóch miejscach wskazuje na wymóg stosowania proporcji przy wydatkowaniu środków ZFRON. Pierwszym jest par. 2 ust. 1 pkt 1 lit. b, mówiący o finansowaniu robót budowlanych w zakładowym obiekcie – proporcjonalnie do przewidywanej liczby stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych. Drugim par. 2 ust 1 pkt 2, dotyczący finansowania wprowadzania nowoczesnych technologii oraz programów organizacyjnych – proporcjonalnie do liczby niepełnosprawnych pracowników. Natomiast taki warunek nie jest stawiany w par. 2 ust. 1 pkt 3 lit c, który zakłada wydatkowanie pieniędzy ZFRON na tworzenie, modernizację, rozbudowę i utrzymanie bazy wypoczynkowej.

– NSA podkreślił, że przepisy rozporządzenia nie dają podstaw, aby organ podatkowy tworzył ponadnormatywny wymóg w odniesieniu do wydatku związanego z bazą wypoczynkową – mówi Mateusz Brząkowski, radca prawny prowadzący własną kancelarię, który reprezentował pracodawcę przed NSA.

Nowe zasady działania biur rzeczy znalezionych

Dodaje, że sąd przychylił się też do zawartego w skardze poglądu, że o niecelowości wydatku rozumianej jako brak jego związku z dostosowaniem do potrzeb niepełnosprawnego pracownika można mówić w odniesieniu do wydatków na wyposażenie stanowiska pracy, a baza wypoczynkowa się do nich nie zalicza. ©℗

Sporne wydatki z konta ZFRON

W ostatnich latach kwestia prawidłowości wydatkowania pieniędzy ZFRON była wielokrotnie przedmiotem sporu między pracodawcami a organami wydającymi im zaświadczenia o pomocy de minimis. Rozstrzygnięcia w takich sprawach wydawały sądy, które uznawały za niezgodne z przepisami przeznaczanie środków ZFRON na zakup m.in.:

■ samochodu marki Porsche – wyrok WSA w Gliwicach z 25 października 2022 r., sygn. akt III SA/Gl 588/22

■ tabletu – wyrok WSA w Gliwicach z 7 grudnia 2022 r., sygn. akt III SA/Gl 741/22

■ programu do obsługi kadrowej – wyrok WSA w Łodzi z 7 lutego 2023 r., sygn. akt I SA/Łd 847/22

■ materiałów budowlanych do rozbudowy strefy SPA w hotelu – wyrok NSA z 18 sierpnia 2023 r., sygn. akt III FSK 1427/22

■ automatycznej pokrywy na basen – wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 11 stycznia 2024 r., sygn. akt I SA/Go 346/23

■ sprzętu do laboratorium – wyrok WSA w Łodzi z 20 stycznia 2022 r., sygn. akt I SA/Łd 868/21.

Były też i takie orzeczenia, w których sądy nie stwierdzały niewłaściwego wykorzystania pieniędzy ZFRON. Tak było w przypadku kupna z tego funduszu m.in.:

■ wózka widłowego – wyrok NSA z 21 czerwca 2023 r., sygn. akt III FSK 649/22

■ niszczarki – wyrok WSA w Łodzi z 16 lipca 2024 r., sygn. akt I SA/Łd 267/24