Jeżeli jedna ze stron stosunku pracy dokona wypowiedzenia umowy o pracę, wówczas ulega ona rozwiązaniu z upływem okresu wypowiedzenia. Okres wypowiedzenia może być jednak skrócony. Zgodnie z przepisami kodeksu pracy może to nastąpić na mocy porozumienia stron albo jednostronnej decyzji pracodawcy.
Decyzja pracodawcy
Okres wypowiedzenia umowy o pracę może być jednostronnie skrócony przez pracodawcę. Jest to możliwe, gdy zostaną spełnione równocześnie poniższe warunki:
  • umowa była zawarta na czas nieokreślony,
  • okres wypowiedzenia wynosi trzy miesiące,
  • wypowiedzenie następuje z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo innych przyczyn niedotyczących pracowników,
  • oświadczenie o skróceniu okresu wypowiedzenia zostanie wręczone łącznie z wypowiedzeniem.
Po spełnieniu powyższych warunków pracodawca może skrócić okres wypowiedzenia do jednego miesiąca. Pracownikowi przysługuje w tym wypadku odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia. Odszkodowanie przysługuje niezależnie od tego, czy pracownik poniósł jakąkolwiek szkodę. Jeśli pracownik pozostaje w tym czasie bez pracy, okres, za który przysługuje odszkodowanie, wlicza mu się do okresu zatrudnienia.
Porozumienie stron
Jeżeli umowa o pracę została zawarta na czas nieokreślony, strony mogą po dokonaniu wypowiedzenia przez jedną z nich ustalić wcześniejszy termin jej rozwiązania. Konieczne jest w tej sprawie porozumienie, a zatem zgodne oświadczenia woli pracodawcy i pracownika.
Ustalenie wcześniejszego terminu rozwiązania umowy nie zmienia trybu jej rozwiązania. Umowa nadal jest rozwiązywana za wypowiedzeniem, tylko skróceniu ulega okres tego wypowiedzenia.
Trzeba podkreślić, że godząc się na zmianę terminu wypowiedzenia umowy, pracownik nie rezygnuje automatycznie z przysługujących mu uprawnień określonych w art. 45 k.p. (uchwała z 24 lutego 1994 r., I PZP 57/93, OSNC 1994/7-8/144). A zatem w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, może wystąpić do sądu pracy z żądaniem orzeczenia o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowanie.
Roszczenia pracownika
Deklaracja ustawodawcy zawarta w art. 36 par. 6 k.p., że porozumienie stron o wcześniejszym rozwiązaniu umowy o pracę nie zmienia trybu rozwiązania umowy, oznacza implicite także respektowanie gwarancji prawnych przewidzianych w razie działań niezgodnych z tym trybem. Z tych względów końcowe zdanie art. 36 par. 6 k.p. ma następującą treść: porozumienie o wcześniejszym rozwiązaniu umowy o pracę nie zmienia trybu rozwiązania umowy i roszczeń związanych z tym trybem.
PRZYKŁAD:
POROZUMIENIE PRACODAWCY I PRACOWNIKA
Z uwagi na likwidację firmy pracodawca wypowiedział Adamowi P. umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony z jednoczesnym oświadczeniem o skróceniu okresu wypowiedzenia do dwóch miesięcy. W tym czasie Adam P. otrzymał propozycję pracy. W związku z tym zawarł z dotychczasowym pracodawcą porozumienie w kwestii dalszego skrócenia okresu wypowiedzenia. Rozwiązanie umowy nastąpi z upływem okresu ustalonego w porozumieniu.
PRZYKŁAD:
BEZPRAWNE DZIAŁANIE PRACODAWCY
Pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony otrzymał wypowiedzenie. Pracodawca skrócił okres wypowiedzenia, mimo że nie było powodu określonego w art. 361 k.p. W tej sytuacji umowa o pracę rozwiąże się z upływem okresu wymaganego, a pracownikowi przysługuje wynagrodzenie do czasu jej rozwiązania (art. 49 k.p.).
Katarzyna Lewandowska
gp@infor.pl
Podstawa prawna
■ Art. 36 par. 6, art. 361, art. 45, art. 49 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).