Zmianę wskaźnika zatrudnienia, jaki muszą spełniać ZAZ, przewiduje ustawa z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. poz. 1665), która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 r. Zgodnie z obowiązującymi przepisami 70 proc. pracowników ZAZ muszą stanowić osoby zaliczane do znacznego stopnia niepełnosprawności lub umiarkowanego, o ile stwierdzono u nich autyzm, chorobę psychiczną lub upośledzenie umysłowe. Co więcej, stan zatrudnienia osób z umiarkowanym poziomem dysfunkcji zdrowotnej nie może być wyższy niż 35 proc.

Ułatwienia dla zakładów aktywności zawodowej

Właśnie ten wskaźnik zostanie od przyszłego roku zmieniony i będzie wynosił 55 proc. Dzięki temu zakładom ma być łatwiej utrzymywać wymagane limity zatrudnienia, bo wiele z nich ma problemy ze znajdowaniem osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności chętnych i zdolnych do podjęcia pracy.

Wspomniana ustawa zawiera też inne zmiany w przepisach dotyczących funkcjonowania ZAZ. Jedną z nich jest wydłużenie okresu zwolnienia zakładu przez wojewodę z warunku osiągania wymaganych wskaźników zatrudnienia osób ze znaczną i umiarkowaną niepełnosprawnością, gdy jego naruszenie wynika z przyczyn niezależnych od pracodawcy. Teraz jest tak, że decyzją wojewody ZAZ może być zwolniony z przestrzegania tego wymogu na trzy miesiące, a od następnego roku będzie to maksymalnie sześć miesięcy.

Korzystne zmiany również dla innych pracodawców

Kolejna zmiana, ważna nie tylko dla ZAZ, ale również pracodawców mających status zakładu pracy chronionej (ZPChr), wiąże się z obowiązkiem zapewniania opieki medycznej niepełnosprawnym pracownikom. Teraz przepisy wskazują, że podmioty działające na chronionym rynku pracy powinny zapewniać doraźną i specjalistyczną opiekę, natomiast od 1 stycznia 2026 r. wykreślony będzie ten pierwszy jej rodzaj. Jednocześnie biuro pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych (BON) w odpowiedzi udzielonej Edycie Sieradzkiej, ekspertce ds. zatrudniania osób niepełnosprawnych Federacji Przedsiębiorców Polskich, wyjaśnia, że pracodawcy pomimo zmiany przepisów będą mogli zapewniać doraźną opiekę medyczną, jeśli będzie taka potrzeba, i finansować ją tak jak dotychczas z pieniędzy zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych i uznawać ten wydatek za pomoc publiczną.

Ponadto ustawa z 7 listopada br. wprowadza zmiany w udzielaniu przez pracodawców ulg we wpłatach na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, ale te modyfikacje wejdą w życie w późniejszym terminie, bo dopiero 1 marca 2026 r.

Etap legislacyjny:

Wchodzi w życie 1 stycznia 2026 r.