Dlaczego świadczenie socjalne może trafić do komornika?

Klucz do problemu leży w statusie prawnym świadczenia socjalnego:

  • nie jest częścią wynagrodzenia za pracę: Kodeks pracy wymienia, co wchodzi w skład wynagrodzenia (nagrody, premie, zysk z funduszu zakładowego itp.). Świadczenia socjalne, choć przysługują pracownikom, mają charakter socjalny i nie mieszczą się w tej definicji.
  • brak ochrony kodeksu pracy: Ponieważ świadczenie z ZFŚS nie jest traktowane jako wynagrodzenie, nie przysługuje mu ustawowa ochrona w postaci kwot wolnych od potrąceń (jak np. minimalne wynagrodzenie netto).

100% kwoty może być zajęte

W przypadku, gdy komornik dokonuje zajęcia na podstawie Kodeksu Postępowania Cywilnego (KPC), szczególnie z innych wierzytelności (Art. 895 KPC), zajęcie obejmuje również świadczenia z ZFŚS.

Ważne

Świadczenie z Funduszu Socjalnego, nawet jeśli wynosi kilka tysięcy złotych, w razie zajęcia komorniczego zostanie przekazane w całości na rzecz wierzyciela, ponieważ nie chronią go limity określone w Kodeksie pracy.

Co to oznacza dla pracodawców w grudniu?

Dla działów kadr i płac kluczowe jest rozróżnienie podstaw egzekucji:

  • Egzekucja z wynagrodzenia za pracę (Art. 881 KPC): Pracodawca ma obowiązek stosować kwoty wolne od potrąceń i limity (np. do wysokości połowy wynagrodzenia).
  • Egzekucja z innych wierzytelności (Art. 895 KPC): Jeśli komornik zajął tę wierzytelność (świadczenie socjalne), pracodawca musi przekazać całość świadczenia, ponieważ nie podlega ono ochronie.

Aby uniknąć wątpliwości, pracodawca musi sprawdzić zakres zajęcia komorniczego i upewnić się, czy obejmuje ono również inne wierzytelności dłużnika, a nie tylko jego periodyczne wynagrodzenie za pracę.

Kwoty wolne od potrąceń z wynagrodzenia za pracę

Wysokość kwoty wolnej od potrąceń z wynagrodzenia pracownika (zatrudnionego na pełny etat) zależy od typu egzekwowanej należności oraz od wysokości minimalnego wynagrodzenia.

W przypadku potrąceń na zaspokojenie innych należności niż alimenty, wolna od potrąceń jest kwota równa minimalnemu wynagrodzeniu za pracę, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz zaliczki na podatek dochodowy (tzw. minimalne wynagrodzenie netto).

Rodzaj należności Limit potrąceń Kwota wolna od potrąceń
Należności alimentacyjne Do 3/5 (60%) wynagrodzenia netto. Brak kwoty wolnej od potrąceń.
Inne należności (np. kredyty, długi cywilne) Do 1/2 (50%) wynagrodzenia netto. Minimalne wynagrodzenie netto.

Świadczenie z ZFŚS, jeśli zostanie zajęte przez komornika na podstawie art. 895 KPC jako „inna wierzytelność” (poza wynagrodzeniem za pracę), jest traktowane jak typowa wierzytelność majątkowa, a nie wynagrodzenie.

Świadczenie/Dochód Ochrona prawna Ryzyko zajęcia komorniczego
Wynagrodzenie za pracę Ochrona zgodnie z Kodeksem Pracy (limit 50% lub 60%, kwota wolna od potrąceń). Ograniczone.
Świadczenie z ZFŚS Brak ochrony przewidzianej dla wynagrodzenia za pracę. W całości (100% kwoty świadczenia), jeśli komornik zajął tę wierzytelność.

Jeżeli komornik zastosuje ogólne przepisy Kodeksu Postępowania Cywilnego do zajęcia środków z ZFŚS (co jest zgodne z orzecznictwem), świadczenie to nie podlega ograniczeniom, które chronią pensję, i może być zajęte w pełnej wysokości.