Wielu podatników już się przekonało, że obowiązek cyklicznego, automatycznego przesyłania organowi podatkowemu ewidencji prowadzonej dla potrzeb VAT, czyli składania JPK_V7, może nieść dla nich pewne bezpośrednie korzyści. Jeśli organy podatkowe mają wystarczające moce przerobowe i dają radę na bieżąco (albo chociaż w miarę na bieżąco) monitorować krzyżowo rozliczenia sprzedawcy i nabywcy, to ewentualna informacja o tym, że sprzedawca nie prezentuje transakcji w rozliczeniu podatkowym, pozwala nabywcy na szybką i zdecydowaną reakcję – w pierwszej kolejności wobec kontrahenta, co może uchronić przed przykrymi konsekwencjami fiskalnymi i koniecznością późniejszego regulowania zaległości wraz z rosnącymi odsetkami. Spodziewam się, że KSeF, po tym jak nowe przepisy i system przejdą „choroby wieku dziecięcego”, okaże się przydatny (niekiedy nawet bardzo) dla podatników. Nawet mechanizm podzielonej płatności, początkowo tak nieufnie traktowany przez podatników, a czasami nawet budzący zdecydowany sprzeciw, w praktyce okazuje się rozwiązaniem powszechnie, znacznie częściej niż tego wymaga prawodawca, stosowanym przez podatników, którzy dostrzegli jego zalety.

Wszystkie te instytucje mają wspólny mianownik, a jest nim główny cel ich wprowadzenia: uszczelnianie systemu podatkowego. Żadna z nich nie była/nie jest wprowadzana w interesie podatników, ale jak się okazuje (w przypadku KSeF tego się spodziewam), w pewnych warunkach może być dla nich, w mniejszym lub większym zakresie, użyteczna.

Będą kolejne obowiązki fiskalne

Już niebawem pojawią się dodatkowe obowiązki – cykliczne, coroczne raportowanie ksiąg i ewidencji prowadzonych dla potrzeb podatków dochodowych.

Pomimo najszczerszych chęci odnalezienia pozytywów nie widzę ich w przypadku corocznego przekazywania danych w strukturach przewidzianych dla ksiąg rachunkowych i ewidencji podatkowych oraz ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. Puszczając mimo uszu takie propagandowe hasła, że dzięki temu organy podatkowe rzadziej będą prowadziły czynności sprawdzające czy kontrolne z utrudniającym bieżące funkcjonowanie udziałem podatnika, muszę stwierdzić, że według mnie obowiązki raportowania ksiąg i ewidencji dla potrzeb podatków dochodowych w najmniejszym stopniu nie ułatwią życia podatnikom. Ten nowy, uciążliwy, pomimo swojego rocznego (tylko) charakteru, obowiązek fiskalny, który wymaga dodatkowych implementacji systemowych i proceduralnych, dodatkowo utrudni działanie podatników i narazi ich na konieczność niepotrzebnych dla nich wydatków. Innymi słowy, państwo uszczelnia system podatkowy (przy spodziewanym dość ograniczonym skutku tego uszczelnienia) w znacznej części na koszt podatników, którzy na dodatek dość często artykułują przy tym obawy o bezpieczeństwo swoich danych i informacji o nich.

Od kiedy trzeba raportować

Wszystko to, a zwłaszcza konieczność poniesienia dodatkowych wydatków i wykonania dodatkowej pracy przez i tak zapracowane księgowe, powoduje, że podatnicy skrupulatnie weryfikują przepisy normujące zagadnienia momentu rozpoczęcia stosowania tych nowych obowiązków informacyjnych. A prawodawca im tego nie ułatwia. Nie chodzi przy tym o to, że poprzez przepisy przejściowe wprowadza różne terminy wdrożenia (to akurat dla podmiotów obejmowanych takim obowiązkiem powód do niewielkiego zadowolenia), ale o to, jak owe przepisy zostały skonstruowane. Niestety, okazało się, że są nie tylko mało czytelne (co widać już na pierwszy rzut oka), ale w pewnym zakresie również nieprecyzyjne.

Jeżeli chodzi o podatników CIT, w tym również mające taki status jednostki organizacyjne jednostek samorządu terytorialnego, według aktualnej wersji (bo w przeszłości były zmieniane) przepisów temporalnych, księgi i ewidencje mają być prowadzone przy użyciu programów komputerowych i przesyłane po raz pierwszy za rok podatkowy, a w przypadku spółek niebędących osobami prawnymi – za rok obrotowy, rozpoczynający się po dniu:

■ 31 grudnia 2024 r. – w przypadku:

  • podatkowych grup kapitałowych,
  • podatników i spółek niebędących osobami prawnymi, u których wartość przychodu uzyskanego w poprzednim odpowiednio roku podatkowym albo roku obrotowym przekroczyła równowartość 50 mln euro, przeliczonych na złote według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w ostatnim dniu roboczym poprzedniego odpowiednio roku podatkowego albo roku obrotowego;

■ 31 grudnia 2025 r. – w przypadku podatników i spółek niebędących osobami prawnymi, obowiązanych do przesyłania ewidencji JPK_V7;

■ 31 grudnia 2026 r. – w przypadku pozostałych podatników i spółek niebędących osobami prawnymi.

Jak zatem widać, pierwszy termin dotyczy stosunkowo wąskiego grona podatników, a największa grupa podmiotów będzie objęta obowiązkiem raportowania roku podatkowego 2026 (rozpoczynającego się po 31 grudnia 2025 r.).

Druga grupa, z całą pewnością najliczniej reprezentowana, prześle administracji skarbowej swoje księgi i ewidencje w CIT dopiero za 2026 r., czyli w 2027 r.

Jest jeszcze trzecia grupa, która ma najwięcej czasu na przygotowanie. Z pewnością podmioty wchodzące w jej skład będą w najlepszej sytuacji, nie tylko ze względu na to, że czasu jest jeszcze dużo, ale również z tego powodu, iż będą bogatsze o doświadczenia poprzedników. Jak się jednak okazuje, w przypadku jednostek organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego o przychodach nieprzekraczających równowartości 50 mln euro, jest wyraźna wątpliwość co do tego, od kiedy są one zobligowane do raportowania dla potrzeb CIT – za rok podatkowy 2026 czy dopiero za 2027.

Chodzi o to, że jednostki takie, chociaż są podatnikami CIT, to nie mają statusu samodzielnych podatników VAT, nie składają JPK_V7, ale ich sprzedaż jest jednak opodatkowana i raportowana za pomocą JPK_V7 – tyle że gminy. O takich podmiotach prawodawca najwyraźniej zapomniał.

Redakcja DGP zwróciła się w tej kwestii z jasno sprecyzowanym pytaniem do resortu finansów. Nie uzyskała jednoznacznej odpowiedzi, przez co konieczne było wystąpienie o doprecyzowanie. [ramka]

Przyznam, że dla mnie nawet ta odpowiedź na pytanie doprecyzowujące nie stanowi jednoznacznego i wyraźnego wskazania terminu, w którym jednostki organizacyjne gminy (będące jej częścią jako podatnika VAT, ale same niemające statusu podatnika VAT i samodzielnie nieskładające do urzędu skarbowego JPK_V7) przekażą po raz pierwszy księgi rachunkowe i ewidencje prowadzone dla potrzeb CIT w strukturze elektronicznej.

Wobec takiej odpowiedzi Ministerstwa Finansów, które w razie wątpliwości co do właściwego zastosowania przepisów prawa podatkowego odsyła do dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, pozostaje skorzystać z ORD-IN. Tam jednak należy zaprezentować swoje stanowisko. Moim zdaniem powinno ono być takie, że chociaż jednostki organizacyjne gminy wykonują czynności opodatkowane VAT, a dane o ich sprzedaży i zakupach ujmowane w ewidencji prowadzonej dla potrzeb VAT są przekazywane w strukturze JPK_V7, to jednak takie jednostki, będące na gruncie CIT samodzielnym podatnikiem, nie są podmiotami zaliczanymi do grupy „obowiązanych do przesyłania ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3 ustawy zmienianej w art. 14, zgodnie z art. 109 ust. 3b tej ustawy”. Wobec tak zarysowanego przepisu wskazującego na obowiązek złożenia po raz pierwszy cyklicznie udostępnianego JPK_KR_PD oraz JPK_ST_KR, za rok podatkowy rozpoczynający się po 31 grudnia 2025 r., a także z uwagi na otwarty charakter grupy podatników najpóźniej objętych takim obowiązkiem („w przypadku pozostałych podatników i spółek niebędących osobami prawnymi”), jednostki organizacyjne gminy przekażą po raz pierwszy JPK_KR_PD oraz JPK_ST_KR za rok podatkowy rozpoczynający się po 31 grudnia 2026 r. ©℗

Odpowiedzi Ministerstwa Finansów z 12 i 18 czerwca 2025 r. na pytania DGP

ikona lupy />
Materiały prasowe

DGP: Od kiedy samorządowe zakłady budżetowe, których roczne przychody nie przekraczają równowartości 50 mln euro, będą miały obowiązek przesyłać JPK_KR_PD oraz JPK_ST_KR? Czy obowiązek ten wystąpi po raz pierwszy za rok podatkowy lub obrotowy rozpoczynający się po 31 grudnia 2026 r., skoro po centralizacji rozliczeń VAT w jednostkach samorządu terytorialnego samorządowe zakłady budżetowe nie są zobowiązane do przesyłania JPK_VAT, natomiast JPK_VAT składa JST

MF: Zgodnie z art. 66 ust. 2 pkt 1–3 ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2105, z późn. zm.), nowe obowiązki ewidencyjne w zakresie JPK w podatku CIT będą obejmowały kolejne grupy podatników w sposób stopniowy.

Zgodnie z przyjętym ustawowo harmonogramem, nowe obowiązki dotyczące prowadzenia i przesyłania ksiąg rachunkowych, o których mowa w art. 9 ust. 1c i 1e ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2025 r. poz. 278, z późn. zm., dalej: „ustawa o CIT”), będą miały zastosowanie po raz pierwszy za rok podatkowy albo obrotowy rozpoczynający się po:

  • 31 grudnia 2024 r. – w przypadku podatkowych grup kapitałowych oraz podatników i spółek niebędących osobami prawnymi, u których wartość przychodu uzyskanego w poprzednim odpowiednio roku podatkowym albo roku obrotowym przekroczyła równowartość 50 mln euro;
  • 31 grudnia 2025 r. – w przypadku podatników i spółek niebędących osobami prawnymi, obowiązanych do przesyłania struktur logicznych JPK_VAT;
  • 31 grudnia 2026 r. – w przypadku pozostałych podatników i spółek niebędących osobami prawnymi.

W związku z powyższym, objęcie danej grupy podatników CIT oraz spółek niebędących osobami prawnymi obowiązkiem prowadzenia ksiąg rachunkowych z wykorzystaniem programu komputerowego oraz przesyłania tych ksiąg w odpowiednich strukturach logicznych JPK_KR za dwa pierwsze okresy, uzależnione jest od spełnienia kryteriów określonych przez ustawodawcę. Natomiast w ostatnim etapie, tj. po 31 grudnia 2026 r., wskazany obowiązek będzie dotyczył pozostałych podatników CIT, którzy nie zostali nim objęci we wcześniejszych okresach.

Niezależnie od powyższego, należy zwrócić uwagę, że regulacje dotyczące JPK w podatku CIT przewidują wyłączenia z obowiązków ewidencyjnych dla niektórych grup podatników, określonych w art. 9 ust. 1d ustawy o CIT.

DGP: Prosimy o skonkretyzowanie odpowiedzi na zadane pytanie odnośnie do zakładów budżetowych, których roczne przychody nie przekraczają równowartości 50 mln euro, ponieważ z zacytowanych przepisów odpowiedź bezpośrednio nie wynika. Do której grupy podatników należy zaliczyć ww. zakład budżetowy?

MF: Ministerstwo Finansów potwierdza aktualność poprzednio wyrażonego stanowiska. Rzetelna ocena danej sytuacji podatkowej każdorazowo wymaga określenia wszystkich okoliczności faktycznych zaistniałych w indywidualnej sprawie. Zgodnie z ukształtowaną judykaturą, powołując się na wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 29 września 2015 r., sygn. akt C-276/14 i uchwałę NSA z dnia 26 października 2015 r., sygn. akt I FPS 4/15, samorządowy zakład budżetowy nie ma podmiotowości podatkowej VAT odrębnej od jednostki samorządu terytorialnego, która go utworzyła, a zatem nie jest odrębnym podatnikiem VAT.

W przypadku jakichkolwiek wątpliwości w kontekście właściwego zastosowania przepisów prawa podatkowego istnieje możliwość skorzystania z dedykowanej instytucji indywidualnych interpretacji prawa podatkowego.

Podstawa prawna

art. 9 ust. 1c–1g ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 278; ost.zm. Dz.U. z 2025 r. poz. 620)

art. 66 ustawy z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2105; ost.zm. Dz.U. z 2025 r. poz. 222)