Praca na emeryturze. Kiedy ZUS przeliczy i podwyższy świadczenie?

Możliwość przeliczenia emerytury przewiduje art. 108 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ustawa emerytalna). Zgodnie z nim jeśli po dniu, od którego przyznano emeryturę, emeryt podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu, wysokość świadczenia ulega przeliczeniu.

Czy praca na etacie lub zleceniu pozwoli na przeliczenie emerytury?

Emerytura zostanie więc przeliczona osobie zatrudnionej na umowę o pracę, za którą jej pracodawca ma obowiązek odprowadzać składki. Podobna sytuacja dotyczy emerytów-zleceniobiorców, ponieważ pobieranie emerytury nie zwalnia z obowiązku odprowadzania przez zleceniodawcę składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe. Składki te podwyższą już przyznaną emeryturę.

To, że pracodawca albo zleceniodawca zalega ze składkami za pracownika lub zleceniobiorcę, nie ma znaczenia. Ważne jest, aby zgłosił pracownika lub zleceniobiorcę do ubezpieczeń społecznych.

Czy prowadzanie działalności gospodarczej pozwoli na przeliczenie emerytury?

Inaczej będzie w przypadku emerytów prowadzących pozarolniczą działalność w rozumieniu przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: ustawa systemowa). W ich przypadku odprowadzanie składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe przez osobę, która jest już na emeryturze, jest dobrowolne. Emerytura zostanie przeliczona tylko tym, którzy składki emerytalno-rentowe dobrowolnie odprowadzają.

Pozarolnicza działalność może przybierać różne formy.

Zgodnie z art. 8 ust. 6 ustawy systemowej za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się:

• osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą (tzw. jednoosobowa działalność gospodarcza), w tym również w ramach spółki cywilnej;
• twórcę i artystę;
• osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu;
• wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej;
• akcjonariusza prostej spółki akcyjnej wnoszącego do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług;
• komplementariusza w spółce komandytowo-akcyjnej;
• osobę prowadzącą publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów oświatowych.

Większość emerytów po przejściu na emeryturę rezygnuje z odprowadzania składek z pozarolniczej działalności, ponieważ ten obowiązek ustaje. W takiej sytuacji nie mają prawa do podwyższenia świadczenia. Tym, którzy z odprowadzania składek jednak nie zrezygnowali, ZUS emeryturę podwyższy.

W jaki sposób ZUS przelicza emeryturę?

Podwyższenie emerytury oblicza się na podobnych zasadach jak samą emeryturę. Zgodnie z art. 108 ust. 2 ustawy emerytalnej podwyższenie oblicza się poprzez podzielenie zwaloryzowanych składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu ustalenia prawa do emerytury przez liczbę miesięcy średniego dalszego trwania życia. Jest to liczba miesięcy, która według tablic GUS statystycznie pozostała danej osobie do przeżycia, licząc od nią złożenia wniosku o przeliczenie wysokości emerytury.

Na jakich zasadach składa się wniosek o przeliczenie?

Wniosek o przeliczenie emerytury można złożyć do ZUS osobiście, pocztą tradycyjną albo elektronicznie. Wniosek ten można składać wielokrotnie i emerytura zostanie wielokrotnie przeliczona, ale nie można jednak składać go zbyt często.

Zgodnie z art. `108 ust. 3 ustawy emerytalnej ponowne ustalenie wysokości emerytury następuje na wniosek zgłoszony nie wcześniej niż po upływie roku kalendarzowego lub po ustaniu ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.

Jeśli więc od poprzedniego wniosku o przeliczenie nie upłynął co prawda rok, ale ustało ubezpieczenie emerytalno-rentowe (np. emeryt zakończył pracę na etacie), można wystąpić z wnioskiem wcześniej, bezpośrednio po zakończeniu ubezpieczenia.

Emeryturę w nowej wysokości wypłaca się od miesiąca złożenia wniosku.