Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Zdaniem Laily Mediny unijne prawo "pozwala on na ocenę nieuczciwego charakteru warunku uwzględnionego w umowie o kredyt hipoteczny zawartej między konsumentem a przedsiębiorcą, który to warunek przewiduje zastosowanie do tej umowy zmiennego oprocentowania opartego na wskaźniku referencyjnym WIBOR 6M, jeżeli warunek ten nie został sformułowany prostym i zrozumiałym językiem (wymóg przejrzystości)"
Sądy zbadają transparentność zapisów dotyczących WIBOR-u
Rzecznik generalna TSUE wyjaśniła również co to znaczy "spełnić warunek przejrzystości". Według niej "przedsiębiorca musi poinformować konsumenta w sposób wystarczająco precyzyjny i dokładny o nazwie stosowanego wskaźnika referencyjnego oraz o nazwie jego administratora, a także o potencjalnych konsekwencjach dla konsumenta wynikających ze stosowania tego wskaźnika, tak aby umożliwić mu oszacowanie przede wszystkim całkowitego kosztu kredytu. Sposób, w jaki kredytodawca dostarcza te informacje – pośrednio albo bezpośrednio – musi powodować w rezultacie, aby informacje te w pełni ujawniały zastosowaną metodę i główne elementy powodujące wahania stawki wskaźnika i nie dawały zniekształconego obrazu charakteru wskaźnika"
Laila Medina podkreśliła również, że ani polskie ani unijne prawo nie obliguje banków do stosowania wskaźnika WIBOR jako jedynego możliwego narzędzia do obliczania wysokości oprocentowania kredytów. To zaś daje sądom krajowym prawo do badania zapisów umowy dotyczących WIBOR i sprawdzania, czy są one uczciwe.
Pytania do TSUE skierował częstochowski sędzia
Laila Medina odpowiedziała na pytania zadane przez Sąd Okręgowy w Częstochowie w 2024 r. w sprawie dotyczącej kredytu udzielonego przez PKO Bank Polski. Polski sędzia dążył w nich do ustalenia, czy unijna dyrektywa 93/13 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich daje podstawy do badania postanowień umownych dotyczących zmiennego oprocentowania na podstawie wskaźnika referencyjnego WIBOR. Pytał również o to, jakie skutki może mieć stwierdzenie przez sąd, że postanowienia umowne dotyczące WIBOR-u są niejasne i niezrozumiałe dla kredytobiorcy.
Stanowisko Związku Banków Polskich
- Rzecznik generalny TSUE wskazał, że WIBOR jest zgodny z prawem – mówi Tadeusz Białek, prezes Związku Banków Polskich (ZBP).
Prezes ZBP tłumaczy, że rzecznik generalna TSUE potwierdziła prawidłowość wyznaczania WIBOR-u. Poruszyła też kwestię obowiązków informacyjnych, które banki realizowały w sposób prawidłowy.
"Sąd nie może badać metody ustalania wskaźnika WIBOR. Badanie metody wykracza poza zakres Dyrektywy konsumenckiej 93/13. Bank ma przekazać informacje o nazwie, administratorze i skutkach wzrostu wskaźnika na oprocentowanie kredytu. Banki realizowały te obowiązki. Dyrektywa nie zobowiązuje banku do bezpośredniego przekazania informacji nt. metody wyznaczania wskaźnika. Zdaniem rzecznika informacje o metodzie znajdują się w Rozporządzeniu BMR, a szczegółowe informacje są udostępniane przez administratora wskaźnika tj. GPW Benchmark" - czytamy w komunikacie przesłanym nam przez ZBP.
Na co mogą liczyć kredytobiorcy?
Reprezentująca kredytobiorców w sporach z bankami adwokat Anna Wolna-Sroka z kancelarii Czabański Wolna-Sroka wskazuje, że możliwe jest badanie przez sądy abuzywności kredytów złotowych opartych o stawkę referencyjną WIBOR w przypadku jeśli zapisy dotyczące zmiennego oprocentowania nie zostały sformułowane prostym i zrozumiałym językiem. Podkreśla również, że z opinii rzecznik generalnej TSUE wynika konieczność sformułowania informacji o WIBOR w sposób zrozumiały dla kredytobiorcy.
- Sądy krajowe będą zobowiązane do dokonania oceny, czy zapisy dotyczące zmiennej stawki oprocentowania powodują znaczącą nierównowagę stron ze szkodą dla konsumenta. W każdej zatem sprawie sądy będą musiały przeanalizować, czy banki w sposób pełny i rzetelny poinformowały konsumenta o ryzyku zmian stóp procentowych. Jeśli opinia rzecznika generalnego TSUE zostanie potwierdzona w wyroku TSUE, to otwierać to będzie konsumentom możliwość dochodzenia ich praw w sądzie. TSUE dał bowiem zielone światło sądom polskim do stosowania dyrektywy EWG 93/13 również w sprawach kredytów złotowych opartych o zmienną stawkę oprocentowania, a nie tylko w zakresie tzw. kredytów frankowych - mówi mec. Wolna - Sroka.
- W mojej ocenie wyroki jednak nie będą zapadały automatycznie. rzecznik zaznaczył, że sama ocena ryzyka nie powinna odnosić się do samego wskaźnika WIBOR, a także metody jej ustalenia. Oznacza to, że konsument będzie musiał udowodnić w toku procesu, że nie został w zakresie swojej konkretnej umowy poinformowany w sposób wystarczający o ryzyku zmian stóp procentowych, a także, że zapis dotyczący zmiennego oprocentowania nie spełnia wymogów przejrzystości, czyli nie został sformułowany prostym i zrozumiałym językiem - dodaje Anna Wolna - Sroka.
Opinia rzecznik generalnej TSUE nie wiąże trybunału. To zaś oznacza, że ten może orzec odmiennie niż zasugerowano mu w opinii. Zazwyczaj jednak wyroki TSUE są zbieżne z wcześniejszymi wypowiedziami jego rzeczników.
