Gromadzenie, reinwestowanie majątku oraz spełnianie świadczeń na rzecz beneficjentów to cele, które każda fundacja rodzinna powinna spełniać zgodnie z założeniami polskiego ustawodawcy. Aby móc realizować przesłanki wyrażone w art. 2 ust. 1 ustawy o fundacji rodzinnej (dalej: u.f.r.), musi zostać wyposażona w odpowiednie aktywa, które co do zasady będą pochodzić od fundatora (zwłaszcza na etapie jej powołania), jak i innych osób trzecich (członków rodziny fundatora, osób niepowiązanych z fundatorem czy podmiotów gospodarczych).
Co można wnieść do fundacji rodzinnej
Biorąc pod uwagę przepisy u.f.r., zagadnienie to nie powinno budzić kontrowersji. W praktyce jest zgoła inaczej. Przepisy nie przewidują zamkniętego katalogu mienia, dlatego w grę wchodzi szeroka gama składników – od rzeczy ruchomych, przez prawa majątkowe, po całe przedsiębiorstwa. Do fundacji rodzinnej można więc wnieść m.in.:
- ruchomości, tj. dzieła sztuki, biżuteria, zegarki, kolekcja broni, samochody oraz inne dobra luksusowe,
- nieruchomości – zarówno budynkowe, jak i lokalowe, przy czym przekazanie nieruchomości rolnych może wymagać spełnienia dodatkowych warunków (np. posiadania statusu rolnika przez fundatora, upływu 5 lat od nabycia i uzyskania zgody KOWR),
- prawa majątkowe, np. wzory przemysłowe, patenty, znaki towarowe (por. interpretacja dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 17 lipca 2024 r., nr 0114-KDIP4-3.4012.201.2024.4.IG),
- prawa obligacyjne, tj. ogół praw i obowiązków w spółkach osobowych (jawnych i komandytowych), udziały lub akcje w spółkach kapitałowych, papiery wartościowe (m.in. obligacje korporacyjne, jednostki funduszy inwestycyjnych, ETF-y, a także instrumenty powiązane z kryptowalutami (por. interpretacja dyrektora KIS z 16 września 2024 r., nr 0111-KDIB1-2.4010.339.2024.1.BD),
- wierzytelności, z wyjątkiem tych z tytułu umowy pożyczki (interpretacja dyrektora KIS z 10 maja 2024 r., nr 0111-KDIB2-1.4010.96.2024.2.KK i wcześniejsza z 11 kwietnia 2024 r., nr 0114-KDIP2-1.4010.30.2024.1.KW).
Do majątku fundacji rodzinnej może także zostać wniesione całe przedsiębiorstwo albo jego zorganizowana część, jeżeli spełnia określone warunki prawne i funkcjonalne. Potwierdzają to m.in. interpretacje indywidualne dyrektora KIS z 21 listopada 2024 r. (nr 0112-KDIL1-3.4012.559.2024.2.KK) oraz z 25 listopada 2024 r. (nr 0111 -KDIB3-1.4012.521.2024.4.ICZ).
Jak ustala się wartość wnoszonego mienia do fundacji
Kolejnym kluczowym zagadnieniem, z jakim mierzy się fundator (lub osoba trzecia wnosząca mienie), jest określenie wartości początkowej przekazywanych składników majątkowych.
▶ W przypadku środków pieniężnych wyrażonych w złotych polskich – nie ma potrzeby dokonywania dodatkowych wycen. Dla środków pieniężnych w walutach obcych – wymagane jest przeliczenie na złote według średniego kursu waluty ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego przed dniem przekazania mienia do fundacji.
▶ W odniesieniu do pozostałych składników majątku (np. nieruchomości, udziałów, rzeczy ruchomych) wartość początkową ustala się w oparciu o ich wartość rynkową – zgodnie z art. 19 ust. 1 u.f.r. Ustawodawca nie wskazał jednak, który przepis ustawy o CIT należy w tym celu stosować. W praktyce organ podatkowy przyjmuje, że wartość ta powinna być określana zgodnie z art. 16g ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT – czyli jako wartość rynkowa z dnia wniesienia mienia, a nie jako wartość historyczna ujawniona w księgach podatkowych (interpretacja dyrektora KIS z 28 czerwca 2025 r., nr 0111-KDIB1-2.4010.272.2024.1.EJ).
Profesjonalna wycena – kiedy warto z niej skorzystać
Zarówno dla bezpieczeństwa podatkowego fundatora, jak i samej fundacji, rekomendowane jest korzystanie z usług profesjonalnych rzeczoznawców i biegłych – szczególnie przy wycenie takich aktywów jak:
- nieruchomości,
- udziały, akcje oraz ogół praw i obowiązków w spółkach,
- znaki towarowe i inne prawa własności intelektualnej,
- kolekcje dzieł sztuki i inne przedmioty o unikatowym charakterze.
Pozwala to uniknąć sporów z organami podatkowymi, a także zapewnia przejrzystość i wiarygodność ewidencji majątku fundacji. ©℗
Podstawa prawna
Podstawa prawna
• ustawa z 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (Dz.U. z 2023 r. poz. 326; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 825)
• ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2805; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 1685)