Kiedy fundator potrzebuje wyceny rzeczoznawcy

Biorąc pod uwagę przepisy u.f.r., zagadnienie to nie powinno budzić kontrowersji. W praktyce jest zgoła inaczej. Przepisy nie przewidują zamkniętego katalogu mienia, dlatego w grę wchodzi szeroka gama składników – od rzeczy ruchomych, przez prawa majątkowe, po całe przedsiębiorstwa. Do fundacji rodzinnej można więc wnieść m.in.:

• ruchomości, tj. dzieła sztuki, biżuteria, zegarki, kolekcja broni, samochody oraz inne dobra luksusowe,
• nieruchomości – zarówno budynkowe, jak i lokalowe, przy czym przekazanie nieruchomości rolnych może wymagać spełnienia dodatkowych warunków (np. posiadania statusu rolnika przez fundatora, upływu 5 lat od nabycia i uzyskania zgody KOWR),
• prawa majątkowe, np. wzory przemysłowe, patenty, znaki towarowe (por. interpretacja dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 17 lipca 2024 r., nr 0114-KDIP4-3.4012.201.2024.4.IG),
• prawa obligacyjne, tj. ogół praw i obowiązków w spółkach osobowych (jawnych i komandytowych), udziały lub akcje w spółkach kapitałowych, papiery wartościowe (m.in. obligacje korporacyjne, jednostki funduszy inwestycyjnych, ETF-y, a także instrumenty powiązane z kryptowalutami (por. interpretacja dyrektora KIS z 16 września 2024 r., nr 0111-KDIB1-2.4010.339.2024.1.BD),
• wierzytelności, z wyjątkiem tych z tytułu umowy pożyczki (interpretacja dyrektora KIS z 10 maja 2024 r., nr 0111-KDIB2-1.4010.96.2024.2.KK i wcześniejsza z 11 kwietnia 2024 r., nr 0114-KDIP2-1.4010.30.2024.1.KW).

Do majątku fundacji rodzinnej może także zostać wniesione całe przedsiębiorstwo albo jego zorganizowana część, jeżeli spełnia określone warunki prawne i funkcjonalne. Potwierdzają to m.in. interpretacje indywidualne dyrektora KIS z 21 listopada 2024 r. (nr 0112-KDIL1-3.4012.559.2024.2.KK) oraz z 25 listopada 2024 r. (nr 0111 -KDIB3-1.4012.521.2024.4.ICZ).

Jak ustala się wartość wnoszonego mienia do fundacji

Kolejnym kluczowym zagadnieniem, z jakim mierzy się fundator (lub osoba trzecia wnosząca mienie), jest określenie wartości początkowej przekazywanych składników majątkowych.

▶ W przypadku środków pieniężnych wyrażonych w złotych polskich – nie ma potrzeby dokonywania dodatkowych wycen. Dla środków pieniężnych w walutach obcych – wymagane jest przeliczenie na złote według średniego kursu waluty ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego przed dniem przekazania mienia do fundacji.

▶ W odniesieniu do pozostałych składników majątku (np. nieruchomości, udziałów, rzeczy ruchomych) wartość początkową ustala się w oparciu o ich wartość rynkową – zgodnie z art. 19 ust. 1 u.f.r. Ustawodawca nie wskazał jednak, który przepis ustawy o CIT należy w tym celu stosować. W praktyce organ podatkowy przyjmuje, że wartość ta powinna być określana zgodnie z art. 16g ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT – czyli jako wartość rynkowa z dnia wniesienia mienia, a nie jako wartość historyczna ujawniona w księgach podatkowych (interpretacja dyrektora KIS z 28 czerwca 2025 r., nr 0111-KDIB1-2.4010.272.2024.1.EJ).

Profesjonalna wycena – kiedy warto z niej skorzystać

Zarówno dla bezpieczeństwa podatkowego fundatora, jak i samej fundacji, rekomendowane jest korzystanie z usług profesjonalnych rzeczoznawców i biegłych – szczególnie przy wycenie takich aktywów jak:

• nieruchomości,
• udziały, akcje oraz ogół praw i obowiązków w spółkach,
• znaki towarowe i inne prawa własności intelektualnej,
• kolekcje dzieł sztuki i inne przedmioty o unikatowym charakterze.

Pozwala to uniknąć sporów z organami podatkowymi, a także zapewnia przejrzystość i wiarygodność ewidencji majątku fundacji. ©℗