Filmowcy chcą, żeby minister kultury ułatwił im uzyskanie pieniędzy od gigantów internetowych.
„Rynek VOD osiąga w Polsce przychody sięgające już 2,6 miliarda złotych rocznie i wykładniczo rośnie” – stwierdza branża filmowa w liście do ministra kultury Bartłomieja Sienkiewicza. „Znacząca część tych środków osiągana jest dzięki pracy polskich twórców i wykonawców filmowych, których dzieła zapełniają biblioteki wiodących serwisów streamingowych, tworząc ich atrakcyjną ofertę. Problem w tym, że jest to praca w Polsce nienależycie wynagradzana” – podkreślają.
Netflix nie zapłacił ani złotówki
Z raportu Netfliksa – największego internetowego serwisu wideo na żądanie (VOD) - 200 polskich produkcji dostępnych na tej platformie było od stycznia do czerwca 2023 r. oglądanych łącznie przez 544 mln godzin.
„Rodzimi filmowcy nie zobaczyli w Polsce z tego tytułu ani złotówki w postaci tantiem” – wskazują przedstawiciele branży w liście przesłanym w piątek do ministra kultury. „Jest to sytuacja o tyle trudna do zrozumienia, że wielkie koncerny internetowe dzielą się już swoim zyskiem i płacą należne wynagrodzenia twórcom filmowym niemal w całej Europie” – dodają.
List powstał, bo filmowców zaniepokoiła umieszczona w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów informacja o rozwiązaniach, jakie znajdą się w przygotowywanej przez resort kultury nowelizacji ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2509 ze zm.).
Nowelizacja będzie implementacją unijnej dyrektywy 2019/790 o prawie autorskim i prawach pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym (tzw. dyrektywy DSM) i dostosuje prawo autorskie do realiów cyfrowej gospodarki – m.in. regulując kwestie związane z dystrybucją treści na platformach internetowych. W krajach Unii Europejskiej, które wdrożyły dyrektywę, twórcy treści audiowizualnych otrzymali instrumenty prawne pozwalające im egzekwować tantiemy za eksploatację ich utworów w takich serwisach jak Netflix.
Sęk w tym, że – jak pisaliśmy w DGP 5 lutego – ministerstwo kultury nie planuje rozszerzenia obowiązku płacenia tantiem na serwisy streamingowe. Opłaty organizacje zbiorowego zarządzania nadal będą musiały przekazywać kina, sieci kablowe i nadawców telewizyjni. Internetu to jednak nie obejmie.
Poprzednicy próbowali coś ugrać
Według filmowców bez rozszerzenia obowiązku płacenia tantiem na Netfliksa i inne serwisy VOD unijna dyrektywa nie zostanie prawidłowo wdrożona.
„Tantiemy dla twórców filmowych były częścią procedowanej przez poprzedni rząd ustawy wdrażającej unijną dyrektywę” – zwracają uwagę autorzy listu do ministra Sienkiewicza.
Pod kierownictwem Piotra Glińskiego resort kultury rzeczywiście próbował wprowadzić rozwiązania korzystne dla twórców filmowych, a także dla muzyków. Nie zdołał jednak przekonać do nich Rady Ministrów – i projekt nowelizacji prawa autorskiego w poprzedniej kadencji w ogóle nie został złożony w Sejmie.
Fiasko tamtej próby wdrożenia dyrektywy DSM skłoniło Stowarzyszenie Filmowców Polskich do złożenia zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa (pisaliśmy o tym 1 lutego), gdyż nie dopełniono obowiązku transpozycji do krajowego prawa przepisów unijnych.
Polska jest już ostatnim krajem Unii Europejskiej, który nie implementował dyrektywy DSM.
Dziewięć organizacji podpisało apel [LISTA]
Autorzy listu apelują do ministra kultury o taką implementację dyrektywy DSM, która twórcom i aktorom zapewni „prawo do sprawiedliwego wynagrodzenia” z internetu „w postaci ustawowo zagwarantowanych niezbywalnych tantiem”. Proszą go też o spotkanie, na którym będą mogli przedstawić swój punkt widzenia na sprawę tantiem z internetu.
List podpisały następujące organizacje reprezentujące branżę filmową:
- Gildia Scenarzystów Polskich,
- Gildia Polskich Reżyserów Dokumentalnych,
- Stowarzyszenie Autorek i Autorów Zdjęć Filmowych PSC,
- Stowarzyszenie Filmowców Polskich SFP,
- Stowarzyszenie Kobiet Filmowców,
- Związek Autorów i Producentów Audiowizualnych ZAPA,
- Związek Zawodowy Aktorów Polskich ZZAP,
- Związek Zawodowy Filmowców,
- Związek Zawodowy Reżyserów Polskich – Gildia Reżyserów Polskich.
