Prowadzę sklep z artykułami przemysłowymi, w którym sprzedaję m.in. jednorazowe plastikowe talerze, sztućce oraz kubki, a także słomki czy mieszadełka. Tymczasem dowiedziałem się, że zgodnie z ustawą z 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw, która implementuje unijną dyrektywę normującą obrót jednorazowymi produktami z tworzyw sztucznych (dyrektywa SUP), tego typu towary nie mogą być wprowadzane do obrotu. Od kiedy obowiązuje ten zakaz? Czy wciąż mogę sprzedawać tego typu towary? Czy po wyczerpaniu asortymentu znajdującego się w moim sklepie będę mógł się w niego zaopatrzyć w hurtowniach, które w magazynach mają spore zapasy tego typu rzeczy?

Zakaz wprowadzania określonych produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych formalnie wszedł w życie 24 maja 2023 r., czyli po 14 dniach od ogłoszenia nowelizacji ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw.

Muszą zniknąć…

Na liście towarów objętych zakazem wprowadzania do obrotu znalazły się:

  • patyczki higieniczne, z wyjątkiem patyczków przeznaczonych do celów medycznych zgodnie z definicją wyrobu medycznego;
  • sztućce (widelce, noże, łyżki, pałeczki);
  • talerze;
  • słomki, z wyjątkiem słomek przeznaczonych do celów medycznych zgodnie z definicją wyrobu medycznego;
  • mieszadełka do napojów;
  • patyczki mocowane do balonów i służące do tego, aby balony się na nich opierały (innych niż profesjonalne);
  • określone pojemniki na żywność wykonane z polistyrenu ekspandowanego;
  • pojemniki na napoje, w tym ich zakrętki i wieczka, wykonane z polistyrenu ekspandowanego;
  • kubki na napoje, w tym ich zakrętki i wieczka, wykonane z polistyrenu ekspandowanego;
  • wyroby z tworzyw oksydegradowalnych, czyli zawierających dodatki, które pod wpływem utleniania prowadzą do rozpadu tych materiałów na mikrofragmenty lub rozkładu chemicznego.

Będą też opłaty dla klientów

• Wraz z zakazem wprowadzania do obrotu niektórych jednorazowych produktów z tworzywa sztucznego nowelizacja wprowadziła także opłatę – maksymalnie 1 zł – za inne jednorazowe produkty z tworzyw sztucznych, które będą wydawane klientom. Chodzi tu np. o opakowania, w których serwowane są napoje czy żywność. Opłata ma być przeznaczona na pokrycie kosztów zagospodarowania odpadów powstałych z takich produktów. Jej konkretna wysokość zostanie określona w rozporządzeniu.

• Opłata będzie doliczona od 1 stycznia 2024 r. do ceny produktu, a obowiązek jej naliczania będą miały punkty handlowe. Jednak, co ważne, będą one musiały też zapewnić klientom alternatywę dla jednorazowego kubka z plastiku w postaci takiego kubka z materiału podlegającego biodegradacji albo kubka wielorazowego użytku. ©℗

IRB

Przy czym nowela wskazuje, że przez wprowadzanie do obrotu rozumie się „jako pierwsze dostarczenie produktu na terytorium kraju w ramach działalności gospodarczej, odpłatne albo nieodpłatne, do celów dystrybucji, konsumpcji, stosowania lub użytkowania, w tym na potrzeby własne”. Za złamanie przepisów grozi administracyjna kara pieniężna w wysokości od 10 tys. zł do 500 tys. zł.

…ale po wyprzedaży

Ale to nie wszystko. Ponadto, zgodnie z przepisami produkty wprowadzone do obrotu przed dniem wejścia w życie ustawy mogą być sprzedawane albo przekazywane nieodpłatnie nabywcom na terytorium kraju lub wykorzystane na użytek własny do wyczerpania zapasów. Uzasadnienie projektu nowelizacji wyjaśnia, że produkt wytworzony, ale niewprowadzony do obrotu przed dniem wejścia w życie ustawy, jeżeli zostanie wprowadzony do obrotu po dniu wejścia w życie ustawy, będzie podlegał jej regulacjom. Ustawa doprecyzowuje dalej, że w przypadku produktów krajowych wprowadzenie do obrotu następuje w dniu wydania produktu z magazynu albo przekazania go osobie trzeciej. W przypadku towarów zagranicznych – w dniu wystawienia faktury (na terenie UE) albo dokumentu celnego (spoza UE) lub faktycznego przywozu na terytorium Polski. Przekładając ww. wskazane regulacje na praktykę, oznacza to, że dalsza sprzedaż produktów objętych zakazem jest możliwa, jeżeli dystrybutor będzie w stanie wykazać, że produkty zostały po raz pierwszy dostarczone na terytorium kraju jeszcze przed wejściem w życie ustawy. Przykładowo hurtownik może dysponować dokumentami magazynowymi lub fakturami z odpowiednio wcześniejszą datą. Z pewnością nie zaszkodzi przygotowanie stosownej inwentaryzacji towarów pod tym kątem. Co istotne, przepis zakazuje wprowadzenia produktu do obrotu – a więc pierwszego udostępnienia na rynku krajowym. Nie jest zatem formalnie zakazane dalsze rozprowadzanie towaru już wprowadzonego do obrotu przez inny podmiot, np. dalsza sprzedaż styropianowych kubków, które detalista nabył od krajowego dostawcy. Potwierdza to Ministerstwo Klimatu i Środowiska w stanowisku wydanym dla Dziennika Gazety Prawnej.©℗

Stanowisko Ministerstwa Klimatu i Środowiska wydane 2 czerwca 2023 r. dla DGP

nieznane

W ustawie z 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1903; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 877) znajduje się definicja wprowadzenia do obrotu, przez które rozumie się pierwsze dostarczenie produktu na terytorium kraju w ramach działalności gospodarczej, odpłatne albo nieodpłatne, do celów dystrybucji, konsumpcji, stosowania lub użytkowania, w tym na potrzeby własne. Z kolei zakaz, o którym mowa w art. 3i wspomnianej ustawy, dotyczy wprowadzania do obrotu, a nie samej produkcji wybranych jednorazowych produktów z tworzyw sztucznych. Oznacza to, że takie produkty będą mogły być w Polsce wytwarzane w celu np. wywozu do innych państw (poza UE).

Zgodnie z przepisem przejściowym produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych objęte zakazem, wprowadzone do obrotu przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy mogą być sprzedawane albo przekazywane nieodpłatnie nabywcom na terytorium kraju lub wykorzystane na użytek własny do wyczerpania zapasów tych produktów i wyrobów. W praktyce oznacza to, że jeszcze przez jakiś czas takie produkty mogą być dostępne w sprzedaży.

Udokumentowanie wprowadzenia produktów leży po stronie producenta, ale trzeba zakładać, że posiada jakikolwiek dowód sprzedaży produktu do hurtowni.

Jeżeli towar znajduje się w hurtowni, to należy założyć, że został dostarczony do celów dystrybucji, zgodnie z definicją wprowadzenia do obrotu. Wówczas te produkty mogą być sprzedawane do wyczerpania zapasów. Natomiast posiadanie stanów magazynowych przez producenta produktów z tworzyw sztucznych nie oznacza, że zostały one wprowadzone do obrotu. Jeżeli nie zostały wprowadzone przed 24 maja 2023 r., to już nie mogą zostać wprowadzone. Administracyjna kara pieniężna wynosi od 10 000 zł do 500 000 zł.

Podstawa prawna

Podstawa prawna

• ustawa z 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 877)

• dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2019/904 z 5 czerwca 2019 r. w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko (Dz.U. UE z 2019 r. L 155, str. 1)