Prowadzę sklep spożywczy. W ciągu ostatniego tygodnia ktoś kilka razy złośliwie zapychał mi zamek wejściowy, co wymagało napraw ślusarskich. Sprawca jest mi znany, ponieważ uchwycił go monitoring. Koszty napraw poniosłem we własnym zakresie, ale czy mogę jakoś powstrzymać sprawcę?
Marcin Nagórek, radca prawny
Takie działania należy zgłosić na policję, tym bardziej że sprawca jest przedsiębiorcy znany. Wydaje się, że możliwe jest w tej sytuacji poniesienie przez wandala odpowiedzialności wykroczeniowej, w tym kary grzywny. W opisanej sytuacji można bowiem mówić o złośliwym niepokojeniu. Z art. 107 kodeksu wykroczeń (dalej: k.w.) wynika, że „kto w celu dokuczenia innej osobie złośliwie wprowadza ją w błąd lub w inny sposób złośliwie niepokoi, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny do 1500 zł albo karze nagany”. Przepis ten był wielokrotnie przedmiotem oceny prawnej w orzecznictwie sądowym. W wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 23 lipca 2019 r. (sygn. akt I ACa 851/18) podkreślono, że złośliwe niepokojenie to wzbudzanie niepokoju, obawy, lęku w różny sposób. Niepokojenie może polegać na zakłóceniu spokoju lub innych zachowaniach wyprowadzających pokrzywdzonego z równowagi psychicznej. Istotne w zachowaniu sprawcy jest to, że kieruje się on chęcią dokuczenia innej osobie, sprawienia jej przykrości, przysporzenia trosk i zmartwień.
W innym orzeczeniu zaakcentowano, że strona podmiotowa wykroczenia określonego w art. 107 k.w. polega na umyślności w formie zamiaru bezpośredniego – działanie sprawcy jest ukierunkowane na dokuczenie innej osobie.
Omawiane czyny są zagrożone alternatywnie: karą ograniczenia wolności (w wysokości jednego miesiąca), karą grzywny (od 20 do 1500 zł) albo karą nagany. W art. 36 k.w. podano, że naganę można orzec, gdy ze względu na charakter i okoliczności czynu lub właściwości i warunki osobiste sprawcy należy przypuszczać, że zastosowanie tej kary jest wystarczające do wdrożenia go do poszanowania prawa i zasad współżycia społecznego.
Pomocne dla czytelnika może okazać się również stanowisko Sądu Rejonowego w Nysie w wyroku z 11 stycznia 2022 r. (sygn. akt II W 1493/21). W tej sprawie sąd również analizował odpowiedzialność sprawcy za złośliwe zapychanie zamka drzwi wejściowych do punktu handlowego. Zostało to udokumentowane nagraniem monitoringu. Sąd ustalił, że sprawca wykroczenia działając w celu dokuczenia pokrzywdzonemu, złośliwie zapychał zamek drzwi wejściowych do salonu fryzjerskiego, a tym samym swoim zachowaniem wyczerpał znamiona czynu zabronionego z art. 107 k.w. Finalnie sąd wymierzył obwinionemu karę grzywny w wysokości 300 zł. Przy wymiarze kary wziął pod uwagę wszelkie okoliczności, przede wszystkim nasilenie złej woli (obwiniony kilkukrotnie powtarzał naganne zachowanie) oraz motywację (którą była chęć dokuczenia pokrzywdzonemu). Zatem przyjęto, że kara grzywny w takim wymiarze jest adekwatna do stopnia społecznej szkodliwości czynu oraz wystarczająca do wdrożenia obwinionego do poszanowania prawa i zasad współżycia społecznego.
Podstawa prawna
• art. 36 oraz 107 ustawy z 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. 2021 r. poz. 2008; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2328)
