23-dniowe vacatio legis powinno wystarczyć pracodawcom na dostosowanie organizacji pracy i poziomu zatrudnienia do ograniczeń w niedzielnym handlu. Definicja niedzieli i świąt na potrzeby zakazu nie wywołuje wątpliwości interpretacyjnych. Tak wynika z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.
TK uznał wczoraj, że wspomniane rozwiązania nie naruszają ustawy zasadniczej. Jednocześnie umorzył postępowanie w zakresie dwóch kluczowych regulacji, czyli tych ustanawiających zakaz powierzania pracy w handlu w niedzielę oraz 32 wyjątki od takich ograniczeń. Zdania odrębne złożyło dwóch sędziów z pięcioosobowego składu.
Wniosek do trybunału o zbadanie konstytucyjności przepisów złożyła Konfederacja Lewiatan. Zakwestionowała m.in. art. 5 ustawy z 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 936). Zdaniem pracodawców przewidziany w nim zakaz sprzedaży narusza m.in. zasady ochrony pracy oraz wolności jej wykonywania (pozbawia pracowników części dotychczas wykonywanej pracy, a w rezultacie zmniejsza ich dochody). Z kolei art. 6 ustawy, przewidujący wyjątki od ograniczeń, niezgodnie z prawem różnicuje pracodawców (określając arbitralnie placówki, których nie obejmują ograniczenia). Trybunał umorzył jednak postępowanie w zakresie tych zarzutów. Uznał, że Konfederacja Lewiatan, jako organizacja pracodawców, nie ma legitymacji do zainicjowania postępowania w zakresie art. 5 (bo zarzut dotyczy praw pracowników, a nie zatrudniających).
– Wykluczone jest występowanie do TK przez organizacje pracodawców w interesach ogólnospołecznych, gospodarczych, jak i innych podmiotów, zwłaszcza pracowników – wskazał Justyn Piskorski, sędzia sprawozdawca sprawy.
Z kolei zarzut dotyczący art. 6 umorzono ze względu na nieprawidłowe uzasadnienie wniosku. Zdaniem TK zabrakło argumentów i dowodów na poparcie zarzutu niekonstytucyjności (nie spełniono więc warunków do merytorycznego rozpoznania w tej części).
Dwa inne przepisy – art. 3 pkt 7 oraz art. 18 ustawy – uznano z kolei za zgodne z konstytucją. Pierwszy z nich, określający ramy czasowe (godziny) obowiązywania zakazu, jest sformułowany w sposób umożliwiający prawidłową wykładnię i stosowanie w praktyce. Z kolei 23-dniowe vacatio legis uznano za wystarczające. TK przyznał, że nowe przepisy dotyczą znaczącej zmiany, która wymagała podjęcia działań przez właścicieli sklepów (np. zmiany organizacji pracy oraz redukcji liczby zatrudnionych), ale jednocześnie podkreślił, że ustawodawca zastosował dłuższy niż zwykle czas oczekiwania na wejście w życie ustawy (zazwyczaj wynosi ono 14 dni). Zwrócono też uwagę, że firmy miały więcej czasu na dostosowanie się do zmian, bo ograniczenia w handlu wprowadzano stopniowo (np. w 2018 r. nie obowiązywały w pierwszą i ostatnią niedzielę miesiąca).
Zdania odrębne do wyroku złożyli sędziowie Zbigniew Jędrzejewski oraz Jarosław Wyrembak (przewodniczący składu orzekającego). Obaj uznali, że Konfederacja Lewiatan miała legitymację do zaskarżenia przepisów zakazujących pracy w handlu i określających wyjątki od ograniczeń (działalności, które mogą być prowadzone w niedziele). Trybunał powinien więc rozpoznać wszystkie zarzuty przedstawione przez tę organizację. Dodatkowo drugi z wymienionych sędziów szerzej zakwestionował decyzje TK. – Nie podzielam stanowiska trybunału, według którego w związku z niektórymi zarzutami nie określono problemu konstytucyjnego i nie przedstawiono argumentów oraz dowodów mogących wskazywać na niezgodność zaskarżonych przepisów z konstytucją – wskazał Jarosław Wyrembak.
Jego zdaniem każdej części wniosku problemy konstytucyjne zostały zdefiniowane w sposób klarowany i logiczny. – Jednocześnie uważam, że w zakresie, w jakim TK orzekł o zgodności zaskarżonych przepisów z konstytucją, wyrok, w relacji do zarzutów zawartych we wniosku i argumentów przedstawionych dla ich uzasadnienia, oparty został na dość lakonicznych i ogólnikowych wywodach, które nie mogą zostać uznane za wystarczające uzasadnienie przyjętego przez TK rozstrzygnięcia – podsumował sędzia TK.
ORZECZNICTWO
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 27 lipca 2021 r. (sygn. akt K 10/18) www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
