Spółki komandytowe co do zasady reprezentowane są przez komplementariuszy, którzy z mocy umowy spółki lub orzeczenia sądu nie zostali pozbawieni tego uprawnienia. Zachowując pewne wymogi komandytariusze również mogą występować w imieniu spółki w dalszym ciągu nie ponosząc nieograniczonej odpowiedzialności za jej zobowiązania.
Komandytariusz jako pełnomocnik
Prawa komandytariusza do reprezentowania spółki nie można oprzeć na zapisach samej umowy spółki. Zakaz tego typu regulacji wynika z art. 118 Kodeksu spółek handlowych, który wprost stanowi, że komandytariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik. Ustalając zatem odpowiednio tekst pełnomocnictwa oraz zachowując jego formę stosownie do zakresu umocowania można spowodować, że komandytariusz będzie mógł działać w imieniu spółki na podobnych zasadach jak komplementariusz.
Ważnym jest, aby komandytariusz każdorazowo ujawnił, jeżeli dokonuje czynności w imieniu spółki na podstawie pełnomocnictwa. W braku udzielenia informacji może odpowiadać za skutki podjętej przez siebie czynności bez ograniczeń, czyli dokładnie tak jak komplementariusz. Analogiczne konsekwencje spotkają komandytariusza w sytuacji, gdy pełnomocnictwo zostało co prawda udzielone, ale przekroczony został jego zakres.
Należy pamiętać, aby pełnomocnictwo zostało udzielone zgodnie z zasadami reprezentacji obowiązującymi w spółce komandytowej.
Komandytariusz jako prokurent
Choć przywołany powyżej art. 118 Kodeksu spółek handlowych wydaje się ograniczać możliwość reprezentowania spółki przez komandytariusza jedynie w charakterze pełnomocnika, to nie należy zapominać o możliwości ustanowienia takiego wspólnika prokurentem. Prokura – uregulowana w Kodeksie cywilnym – jest szczególnym rodzajem umocowania udzielanym przez przedsiębiorcę (np. spółkę komandytową) podlegającego obowiązkowi wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Udzielenie prokury jest ujawniane we wspomnianych rejestrach, dlatego można się na nią bardzo łatwo powołać a równocześnie zweryfikować jej istnienie.
Komandytariusz ustanowiony prokurentem z mocy samego prawa może w imieniu spółki dokonywać czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Nie dotyczy to jednak czynności zbycia przedsiębiorstwa, czy też oddania go do czasowego korzystania, oraz zbywania i obciążania nieruchomości – w tych wypadkach w dalszym ciągu niezbędne jest pełnomocnictwo.
Ciekawym rozwiązaniem może być skorzystanie z możliwości ustanowienia tzw. prokury łącznej. Jest to konstrukcja, w której dwóch lub więcej prokurentów musi ze sobą współdziałać, aby skutecznie reprezentować przedsiębiorcę. Może to stanowić dodatkowe zabezpieczenie interesów spółki i zapewnić kolegialne podejmowanie decyzji.
Prokura, podobnie jak pełnomocnictwo, może być odwołana w każdym czasie. Stosowne oświadczenie może być złożone w dowolnej formie, zaś samo wykreślenie prokury z rejestru stanowi tylko i wyłącznie jego konsekwencję.
/>
radca prawny Jan Jarzyński – Partner w Kancelarii Prawnej Jarzyński & Wspólnicy
Piotr Jarzyński – Partner w Kancelarii Prawnej Jarzyński & Wspólnicy