Nowela Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przewidująca, że komornik nie zajmie świadczenia z programu 500 plus oraz ustawa o zasadach kształtowania wynagrodzeń władz spółek z udziałem Skarbu Państwa - to niektóre punkty rozpoczynającego się w środę dwudniowego posiedzenia Senatu.

Nowelizację Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego - którą zaproponował prezydent Andrzej Duda - Sejm uchwalił na początku czerwca. Zakłada ona, że świadczenie z programu 500 plus nie może wpływać na wysokość alimentów, nie zajmie go też komornik; dla osób otrzymujących świadczenia niepodlegające egzekucji będą specjalne subkonta.

W uzasadnieniu zmian podkreślano, że w ustawie o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, która wprowadziła program 500 plus, nie przesądzono w sposób wyraźny o relacji pomiędzy świadczeniem wychowawczym a obowiązkiem alimentacyjnym, co może w praktyce budzić wątpliwości, czy należy je uwzględniać przy ustalaniu alimentów. Dlatego na mocy nowelizacji wyraźnie zapisano w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, że świadczenia na dzieci nie mogą wpływać na wysokość alimentów.

Chodzi m.in. o świadczenia wychowawcze, świadczenia z pomocy społecznej lub funduszu alimentacyjnego, świadczenia rodzinne oraz świadczenia i inne środki pieniężne przysługujące na dzieci umieszczone w pieczy zastępczej.

Kolejnym punktem porządku obrad Senatu jest ustawy o zasadach kształtowania wynagrodzeń w spółkach SP; zakłada ona, że pensje menedżerów spółek z udziałem Skarbu Państwa mają zależeć m.in. od sytuacji i wielkości spółki oraz realizacji celów inwestycyjnych. Oszczędności z tego tytułu mają wynieść 60 mln zł w skali roku.

Ustawa wprowadza widełki dla wynagrodzenia podstawowego członków zarządu, które będzie zależało od wielkości spółki. W przypadku mikroprzedsiębiorstwa (zatrudniającego do 10 osób) ma to być 1-3-krotność przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, a spółki małej (zatrudniającej od 11 do 50 osób), średniej (51-250 osób), dużej (251-1250 osób), "dużej plus" (co najmniej 1251 osób, obrót roczny netto wyższy niż 250 mln euro) odpowiednio: 2-4-krotność; 3-5-krotność; 4-8-krotność, 7-15-krotność.

Wynagrodzenie ma być podzielone na część stałą i zmienną. W myśl ustawy "część zmienna wynagrodzenia w spółce nie będzie mogła przekroczyć 50 proc., a w największych spółkach 100 proc. wynagrodzenia podstawowego członka organu zarządzającego w poprzednim roku obrotowym". Ponadto ma ona zależeć od osiągniętych celów inwestycyjnych spółki.

Senatorowie przeprowadzą także drugie czytanie projektu nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który dostosowuje prawo do wyroku Trybunału Konstytucyjnego. TK w lutym 2012 r. zakwestionował przepis ustawy pozwalający ZUS zmniejszyć wysokość emerytury czy renty, a nawet pozbawić tego świadczenia, jeśli po uprawomocnieniu się decyzji ustalającej prawo do niego okaże się, że dowody, na których decyzja była oparta, nie dawały podstaw do przyznania emerytury lub renty albo do ustalenia takiej jej wysokości.

TK orzekł, że możliwość pozbawiania prawa do emerytury wskutek uznania, że przedstawione dowody nie dawały podstaw do ustalenia tego prawa, narusza zasadę zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa. TK nie zakwestionował co do zasady potrzeby weryfikacji prawomocnych decyzji rentowych. Za niezgodne z konstytucją uznał natomiast nieograniczone uprawnienie do weryfikowania także decyzji wydanych wskutek błędów organu rentowego, do których świadczeniobiorcy w żadnej mierze się nie przyczynili.

W senackim projekcie proponuje się więc ustalenie, że w sprawie zakończonej prawomocną decyzją organ rentowy na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu uchyla lub zmienia decyzję i ponownie ustala prawo do świadczeń lub ich wysokość, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość. Jednocześnie określa się, że w takim przypadku uchylenie lub zmiana decyzji nie może nastąpić, jeżeli od jej wydania upłynęło 5 lat.

Zgodnie z senacką propozycją prawo do ponownego określenia prawa do świadczenia następuje także jeżeli: decyzja wydana została w wyniku przestępstwa; jeżeli dowody, na podstawie których ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe; jeżeli decyzja została wydana na skutek świadomego wprowadzenia w błąd organu rentowego przez osobę pobierającą świadczenie; we wszystkich tych przypadkach uchylenie lub zmiana decyzji ws świadczenia nie może nastąpić jeśli od jej wydania upłynęło 10 lat.

Kolejną zawartą w senackim projekcie przesłanką do ponownego ustalenia prawa lub wysokości świadczenia jest sytuacja, w której decyzję wydano w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone, zmienione albo stwierdzono jego nieważność - będzie na to 5 lat od wydania decyzji. Natomiast - zgodnie z senacką propozycją - w ciągu 3 lat od wydania decyzji będzie możliwe ponowne ustalenie prawa do świadczenia lub jego wysokości, jeśli przyznanie świadczenia lub nieprawidłowe obliczenie jego wysokości nastąpiło na skutek błędu organu rentowego.

Senat ma też przeprowadzić drugie czytanie projektu nowelizacji ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Celem projektu jest objęcie zwolnieniem od kosztów sądowych w przypadku skargi o wznowienie postępowania, gdy przyczyną wznowienia ma być stwierdzenie przez Trybunał Konstytucyjny niezgodności z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową bądź też ustawą, aktu normatywnego, na podstawie którego wydano orzeczenie.

Kolejnym punktem obrad ma być drugie czytanie projektu noweli Kodeksu cywilnego. Celem proponowanych zmian jest ograniczenie zakresu solidarnej odpowiedzialności inwestora z wykonawcą za wynagrodzenie przysługujące podwykonawcy w sytuacji, w której inwestor wyrazi zgodę na piśmie na zawarcie umowy między wykonawcą a podwykonawcą.

Następnie senatorowie mają zająć się projektem uchwały o utworzeniu Polonijnej Rady Konsultacyjnej. Projekt został wniesiony przez grupę senatorów. Celem projektu jest utworzenie Polonijnej Rady Konsultacyjnej przy marszałku Senatu. Zadaniem Rady będzie m.in. wyrażanie opinii w sprawach projektów aktów normatywnych dotyczących Polonii i Polaków za granicą.

Senat na tym posiedzeniu zajmie się także projektem uchwały w 100. rocznicę powstania Związku Ziemian oraz ma wysłuchać informacji o wynikach działalności Centralnego Biura Antykorupcyjnego w 2015 r. a także informacji o działalności Rzecznika Praw Dziecka za 2015 r. (PAP)