Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
- System kaucyjny od 1 października - co się zmienia?
- Butelka Kauflandu omija kaucję. Jak działa i skąd się wzięła
- Czy butelka Kauflandu jest legalna?
- System kaucyjny a okres przejściowy
- System kaucyjny: Co może się wydarzyć dalej? (trzy scenariusze)
Przepisy są jak rzeka – zawsze znajdzie się ktoś, kto sprawdzi, gdzie nurt jest płytszy. Start DRS (depozytu za opakowania) nie jest wyjątkiem. Sklepy powyżej 200 m² muszą przyjmować zwroty oznaczonych opakowań i doliczać 0,50 zł (PET/puszka) lub 1,00 zł (szkło wielorazowe), ale „magiczna” pojemność 3,001 l pozwala ominąć system, który działa do 3 l. Czy to legalne? Tak. Czy zgodne z duchem ustawy? To już temat do dyskusji. Poniżej – fakty, liczby, przepisy i skutki.
Na skróty: najważniejsze fakty
- Co się stało? Kaufland wprowadził do promocji Ustroniankę 3,001 l z dopiskiem „nie podlega systemowi kaucyjnemu”.
- Dlaczego bez kaucji? DRS obejmuje buteleki PET do 3 l; 3,001 l znajduje się poza zakresem.
- Ile wynosi kaucja, gdy obowiązuje? 0,50 zł dla PET (≤3 l) i puszek (≤1 l); 1,00 zł dla szkła wielorazowego (≤1,5 l).
- Okres przejściowy: do końca 2025 r. na półkach równolegle będą butelki z kaucją i bez, bo sieci wyprzedają zapasy i sukcesywnie wprowadzają nowe etykiety.
System kaucyjny od 1 października - co się zmienia?
System kaucyjny obejmuje trzy linie opakowań po napojach:
- butelki plastikowe (PET) do 3 litrów,
- metalowe puszki do 1 litra,
- szklane butelki wielorazowe do 1,5 litra – od 1 stycznia 2026 r..
Kaucja wynosi: 0,50 zł (PET i puszki) oraz 1,00 zł (szkło wielorazowe). Zwrot następuje bez paragonu, pod warunkiem że opakowanie ma znak kaucji, czytelny kod i nie jest zgniecione. To jest litera prawa – i właśnie ona tworzy przestrzeń dla „butli ponad limit”.
Butelka Kauflandu omija kaucję. Jak działa i skąd się wzięła
Mechanizm jest prosty: skoro ustawa mówi „do 3 l”, to 3,001 l już nie podlega. Kaufland wykorzystał to w reklamie Ustronianki 3,001 l, zaznaczając, że produkt nie wchodzi w system. Z rynkowej praktyki wiadomo, że podobne „ponadlimitowe” pojemności pojawiały się wcześniej na rynkach, gdzie systemy kaucyjne działają od lat. To klasyczny efekt uboczny precyzyjnego progu objętości.
Tabela porównawcza: 3,0 l vs 3,001 l (PET)
| Pojemność | Kaucja? | Pozycja na paragonie | Zwrot w sklepie | Komentarz |
| 3,0 l | TAK(0,50 zł) | Kaucja wykazanaosobno | TAK(znak kaucji + kod) | Wchodzi w DRS (PET ≤3 l). |
| 3,001 l | NIE | Brak pozycji „kaucja” | NIE DOTYCZY | Poza DRS – „furtka objętościowa”. |
Czy butelka Kauflandu jest legalna?
Tak, legalne - ponieważ zakres systemu jest opisany objętościowo. PET-y do 3 l są objęte, więc 3,001 l już nie. To skutek konstrukcji przepisu, nie błąd sklepu. Jednocześnie, i to ważne z perspektywy polityki odpadowej, taka „furtka” osłabia cel selektywnej zbiórki, bo część dużych butli nie trafi do strumienia z kaucją. Realne domknięcie luki wymagałoby zmiany rozporządzenia lub ustawy.
System kaucyjny a okres przejściowy
Resort klimatu zapowiadał, że do końca 2025 r. w sprzedaży będą zarówno opakowania z nową etykietą kaucji, jak i stare zapasy bez kaucji. Nie wszystkie etykiety zostaną wymienione od razu, a część sieci jest „mocno zatowarowana”. Dlatego na półkach widzimy mozaikę: jedne butelki z kaucją, inne bez, a czasem - jak dziś - produkt powyżej 3 l, który kaucji nie podlega.
System kaucyjny: Co może się wydarzyć dalej? (trzy scenariusze)
Co się dalej wydarzy w kontekście systemu kaucyjnego i utrzymania się na rynku "sprytnych" butelek omijających system? Możliwe są następujące scenariusze.
- Zamknięcie luki – doprecyzowanie przepisów (np. zmiana progu objętości lub objęcie ponadlimitowych pojemności określonych kategorii). Wymaga to jednak procesu legislacyjnego.
- Efekt promocji – ponadlimitowe butle pozostaną ciekawostką promocyjną, a po „zadomowieniu się” systemu klienci wrócą do standardowych pojemności.
- Wersja „niemiecka” – nisza >3 l zostanie w ofercie jako obejście kaucji, ale nie zdominuje rynku; z punktu widzenia recyklingu to kompromis trudny do obrony.
Środowisko i portfel: plusy i minusy „ponadlimitowych” butli
Plusy dla klienta wydają się oczywiste. To m.in.:
- brak kaucji (niższy wydatek przy kasie),
- mniej sztuk do dźwigania (jedna duża zamiast dwóch mniejszych).
Minusy dla systemu i wygody:
- większa butla to kłopot z przechowywaniem i transportem w domu,
- omijanie DRS osłabia strumień czystego PET dla recyklerów,
- trudniej realizować cele zbiórki (77% do 2025 r., 90% do 2029 r.), gdy część rynku „wypada” poza mechanizm kaucji.
Jak nie dać się zgubić w sklepie – praktyczny przewodnik dla kupujących
Oto kilka ważnych rad, które warto znać, jeśli chcemy skorzystać z systemu kaucyjnego:
- Szukaj znaku „KAUCJA + kwota” na etykiecie – tylko takie opakowania zwrócisz bez paragonu.
- Sprawdzaj pojemność: PET ≤3 l i puszki ≤1 l – z reguły w systemie; >3 l – poza nim.
- Nie zgniataj i nie zrywaj etykiet – automat musi odczytać kod.
- Okres przejściowy oznacza równoległe serie na półce. Nie sugeruj się marką – decyduje znak na konkretnej sztuce.
FAQ - 6 ważnych pytań o system kaucyjny
1) Czy 3,001 l to „obejście prawa”?
To wykorzystanie granicy w przepisie. Legalne, choć wątpliwe z perspektywy celów środowiskowych.
2) Czy oddam 3,001 l do butelkomatu?
Nie – nie ma kaucji, więc brak zwrotu.
3) Czy przy butelce 3,001 l doliczana jest kaucja przy kasie?
Nie. Płacisz wyłącznie cenę produktu – kaucji nie ma, bo pojemność 3,001 l nie jest objęta systemem kaucyjnym (DRS). Po zużyciu butelkę wyrzucasz zgodnie z zasadami segregacji.
4) Czy od stycznia 2026 r. takie butle znikną?
Znikną stare zapasy bez kaucji, ale >3 l nadal będzie poza systemem, o ile prawo się nie zmieni.
5) Czy paragon jest potrzebny przy zwrocie?
Nie – liczy się znak kaucji i kod.
6) Ile wynosi kaucja, gdy obowiązuje?
0,50 zł (PET/puszka) i 1,00 zł (szkło wielorazowe).
