Subskrybuj nas na Youtube
Państwowa Rada Ochrony Przyrody wydała oświadczenie, w którym apeluje o zmiany w przepisach nakładających na zarządców lasów odpowiedzialność karną i cywilną za bezpieczeństwo ludzi przebywających na terenach leśnych. Inicjatorem tych propozycji zmian są: Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych oraz dyrektorzy parków narodowych. Jak zaznaczają wnioskodawcy, proponowane zmiany nie oznaczają, że nadleśniczy i dyrektorzy parków narodowych przestaną dbać o bezpieczeństwo ludzi.
Dotychczas zarządcy terenów leśnych ponosili odpowiedzialność za wszelkie wypadki i szkody, które mają miejsce na zarządzanych przez nich obszarach. Za naruszenia przepisów bezpieczeńśtwa odpowiadają nie tylko duże instytucje zarządzające lasami, jak nadleśnictwa czy parki narodowe, ale również i poszczególni pracownicy. Dotyczy to zarówno kadry zarządzającej, takiej jak dyrektorzy i leśniczy, jak i nawet osób prowadzących edukację leśną. Konsekwencje mogą być bardzo poważne – od wypłaty odszkodowań po kary pozbawienia wolności nawet do 5 lat.
Co ważniejsze - ochrona przyrody, czy bezpieczeństwo
Zdaniem wnioskujących o zmiany w prawie obecne przepisy sprawiają, że trudno jest pogodzić ochronę przyrody w lasach z zapewnieniem bezpieczeństwa ludzi. Z jednej strony, osoby odpowiedzialne za lasy muszą usuwać wszystkie drzewa, które mogą stanowić zagrożenie, np. suche czy uszkodzone. Takie działania jednak szkodzą różnorodności biologicznej i sprawiają, że lasy tracą swój naturalny charakter. Rozkładające się i obumierające drzewa stanowią bowiem podstawę leśnego cyklu ekologicznego.
- Sędziwe drzewa i martwe drewno są niezbędnym elementem każdego zdrowego ekosystemu leśnego i wpływa na zachowanie różnorodności biologicznej - komentuje prof. Bogdan Jaroszewicz, Zastępca Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych ds. Ochrony Zasobów Przyrodniczych i członek PROP. - Sędziwe drzewa, dzięki licznie występującym na nich mikrosiedliskom, np. martwym i dziuplastym konarom, zapewniają miejsca rozwoju i życia bardzo wielu wysoce wyspecjalizowanym leśnym organizmom. Rozkładające się drewno jest natomiast istotnym elementem krążenia materii i składników odżywczych w przyrodzie oraz pełni wiele istotnych funkcji ekologicznych. Martwe drewno jest również substratem na którym rozwijają się liczne grzyby i bezkręgowce oraz magazynuje wilgoć, stanowiąc dodatkowy rezerwuar wody w lesie. Niestety łamiące się konary lub pnie obumierających drzew mogą stwarzać zagrożenie dla ludzi przebywających w ich pobliżu - dodaje dyrektor Jaroszewicz.
Ile odszkodowań wypłacają lasy?
Odpowiedzialność cywilna i karna za bezpieczeństwo wynika z obowiązujących przepisów ustawy o lasach, kodeksu cywilnego oraz kodeksu karnego. Jak podają Lasy Państwowe na terenach zarządzanych przez nie co roku dochodzi do 350-650 wypadków spowodowanych przez upadające drzewa lub ich części. W okresie od 1 stycznia 2019 do 30 czerwca 2024 kosztowało to LP wypłatę blisko 6 milionów złotych odszkodowań. Jak twierdzą leśnicy monitorowanie kondycji drzew na terenie zarządzanym przez Lasy Państwowe, obejmującym ponad 7 mln ha, jest niewykonalne.
Propozycje zmian w prawie
Państwowa Rada Ochrony Przyrody proponuje wprowadzenie rozwiązań, które mogłyby pogodzić oczekiwania społeczne z egzekwowaniem przepisów, zdejmując chociaż część odpowiedzialności z zarządców lasów. PROP proponuje zmiany w konkretnych zapisach obowiązującej ustawy o lasach i ustawy o ochronie przyrody:
1. zmiana brzmienia art. 26 ust. 1 ustawy o lasach na „1. Lasy stanowiące własność Skarbu Państwa, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, są udostępniane dla ludności, z wyłączeniem odpowiedzialności zarządcy lasu wobec osób korzystających z tego udostępnienia za szkody na mieniu, zdrowiu i życiu, niewynikające z naruszenia obowiązków określonych w art. 26b";
2. dodanie art. 26a określającego obowiązki osób korzystających z terenów leśnych w zakresie niezwiązanym z gospodarką leśną (wzorowanych na ustawach o bezpieczeństwie i ratownictwie na terenach górskich i wodnych):
Art. 26a. Osoby przebywające na obszarach leśnych obowiązane są do zachowania należytej staranności w celu ochrony życia i zdrowia własnego oraz innych osób, a w szczególności:
1) zapoznania się z zasadami korzystania z danego terenu, obiektu lub urządzenia i ich przestrzegania;
2) stosowania się do znaków nakazu i zakazu umieszczanych przez zarządców lasów;
3) zapoznania się i dostosowania swoich planów aktywności do umiejętności oraz aktualnych warunków atmosferycznych i stanu lasu, prognozy pogody oraz przewidywanych warunków atmosferycznych;
4) bezzwłocznego informowania odpowiednich służb ratowniczych lub zarządców lasów o zaistniałym wypadku lub innych zdarzeniach nadzwyczajnych, mogących mieć wpływ na bezpieczeństwo osób.
3. dodanie art. 26b wyraźnie określającego obowiązki zarządców terenów leśnych udostępnionych społeczeństwu (wzorowanych na ustawach o bezpieczeństwie w górach i na wodach):
Art. 26b. Zarządzający lasem umieszcza, w ogólnie dostępnym miejscu, informacje dotyczące:
1) zasad korzystania z udostępnionego obszaru leśnego;
2) ograniczeń w korzystaniu z udostępnionego obszaru leśnego;
3) ryzyka związanego z korzystaniem z udostępnionego obszaru leśnego, w szczególności ryzyka związanego z upadkiem drzew lub ich części;
4) sposobu powiadamiania o wypadkach wraz z numerami alarmowymi.
4. dodanie w art. 35 ustawy o lasach ust. 1a:
Art. 35.
1. Nadleśniczy prowadzi samodzielnie gospodarkę leśną w nadleśnictwie na podstawie planu urządzenia lasu oraz odpowiada za stan lasu […].
1a. Odpowiedzialność za stan lasu, o której mowa w ust 1, nie obejmuje odpowiedzialności za szkody na osobie lub mieniu osób trzecich, spowodowane w lesie działaniem sił przyrody.
5. dodanie w art. 12 ustawy o ochronie przyrody ust. 1a:
Art. 12. 1. Obszar parku narodowego może być udostępniany w sposób, który nie wpłynie negatywnie na przyrodę w parku narodowym.
1a. Dyrektor parku narodowego nie ponosi odpowiedzialności wobec osób korzystających z udostępnienia parku narodowego za szkody na mieniu, zdrowiu i życiu, niewynikające z naruszenia obowiązków dyrektora parku określonych w przepisach odrębnych.
