Według ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę Rada Ministrów do 15 czerwca 2024 roku musi przedstawić Radzie Dialogu Społecznego propozycję wysokości minimalnego wynagrodzenia w 2025 roku oraz propozycję najniższej stawki godzinowej. Natomiast maksymalny czas na ustalenie najniższej płacy mija 15 września 2024 roku.
Ustalenie minimalnego wynagrodzenia za pracę przez osiem ostatnich lat spoczywało w rękach rządu, ponieważ nie zawarto porozumienia na Radzie Dialogu Społecznego pomiędzy stroną pracodawców a związkowców. W tym roku jest szansa na porozumienie i przedstawienie wypracowanego kompromisu Radzie Ministrów.
Kiedy poznamy wysokość minimalnego wynagrodzenia na 2025 r.?
Według ustawy pierwszym terminem na drodze do poznania wysokości minimalnego wynagrodzenia jest 15 czerwca 2024 roku. Do tego czasu Rada Ministrów musi przedstawić Radzie Dialogu Społecznego następujące wskaźniki:
- propozycję wysokości minimalnego wynagrodzenia w 2025 roku oraz propozycję wysokości minimalnej stawki godzinowej,
- informację o wskaźniku cen w roku poprzednim,
- informację o prognozowanych na rok następny: wskaźniku cen oraz wskaźniku przeciętnego wynagrodzenia,
- wysokość przeciętnego wynagrodzenia w pierwszym kwartale roku, w którym odbywają się negocjacje,
- informację o wydatkach gospodarstw domowych w roku poprzednim,
- informację o wysokości przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w roku poprzednim według rodzajów działalności,
- informację o poziomie życia różnych grup społecznych,
- informację o warunkach gospodarczych państwa, z uwzględnieniem sytuacji budżetu państwa, wymogów rozwoju gospodarczego, poziomu wydajności pracy i konieczności utrzymania wysokiego poziomu zatrudnienia,
- wskaźnik prognozowanego realnego przyrostu produktu krajowego brutto.
Następnie Rada Dialogu Społecznego uzgadnia w terminie 30 dnia od otrzymania powyższych informacji nową wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalną stawkę godzinową.
– Warto zwrócić uwagę, że pierwszeństwo w kwestii uzgodnienia wysokości płacy minimalnej przysługiwało dotychczas RDS. Niestety przez osiem lat istnienia Rady Dialogu Społecznego pracodawcom i związkowcom nie udało się wypracować wspólnego stanowiska. Co więcej, ostatnio rząd licytował wyżej niż związki zawodowe, co było dosyć kuriozalne. Ale to był rok wyborczy. Mam nadzieję, że w tym roku będzie szansa na kompromis – mówił nam dr Łukasz Bernatowicz, wiceprzewodniczący Rady Dialogu Społecznego i prezes Związku Pracodawców Business Centre Club.
Nowa płaca minimalna - harmonogram
Jak przedstawia się harmonogram ustalania płacy minimalnej po przekazaniu przez rząd propozycji do RDS? Bernatowicz w rozmowie z Gazetą Prawną tłumaczy, że najpierw spotykała się strona pracodawców, aby wypracować wspólne stanowisko i to samo działo się po stronie związkowej.
– Potem spotykały się przedstawiciele związków i przedsiębiorców, aby spróbować osiągnąć kompromis. Na koniec efekty są przedstawione stronie rządowej. Jeżeli nie uda się wypracować kompromisu, inicjatywa przechodzi niejako na stronę rządową, która powinna zastosować odpowiednie rozwiązania ustawowe. Jak wiemy, w tym roku mamy przewidziany mechanizm dwukrotnego podwyższenia minimalnego wynagrodzenia - od 1 stycznia 4242 zł brutto i od 1 lipca do kwoty 4300 zł brutto. Pytanie co z rokiem 2025, ponieważ w wieloletnim planie finansowym rządu na lata 24-27 przewidziany jest dalszy wzrost płacy minimalnej. Tymczasem ta kwestia powinna zostać poddana konsultacjom w RDS – komentuje Bernatowicz.
Co jeśli związkowcy i pracodawcy nie wypracują wspólnego stanowiska? O tym mówi art. 2 pkt 5 wspomnianej już ustawy. "Jeżeli Rada Dialogu Społecznego nie uzgodni w terminie, o którym mowa w ust. 3, wysokości minimalnego wynagrodzenia w roku następnym oraz nie ustali wysokości minimalnej stawki godzinowej w roku następnym, Rada Ministrów ustala, w drodze rozporządzenia, w terminie do dnia 15 września każdego roku, wysokość minimalnego wynagrodzenia w roku następnym, a także wysokość minimalnej stawki godzinowej w roku następnym wraz z terminem zmiany tych wysokości" - czytamy.
Jak ustalana jest wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę
Wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę zależy od kilku wskaźników, co wyjaśniał Łukasz Kozłowski z Federacji Przedsiębiorców Polskich w rozmowie z DGP. W jego opinii najprawdopodobniej płaca minimalna zostanie podniesiona w 2025 roku do 4510,90 zł, a stawka godzinowa do 29,50 zł.
Tyle wyniesie podwyżka, o ile najniższe wynagrodzenie będzie waloryzowane tylko o prognozę inflacji, czyli 4,1 proc. Aby tak się stało, tegoroczna płaca minimalna nie może spaść poniżej 50 proc. średniego wynagrodzenia za I kw. 2024 roku - tę stawkę poznamy dopiero 13 maja. Jeżeli tak się nie stanie, wówczas trzeba będzie dodać ⅔ prognozowanego wzrostu PKB.
Ostatecznie minimalna krajowa może wynieść 4617,80 zł, a stawka godzinowa 30,20 zł. To jednak plan minimum, który wynika wprost z ustawy. O tym, jaki kształt przyjmie nowa najniższa płaca, zadecyduje Rada Dialogu Społecznego i Rada Ministrów.
Według danych Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej płacę minimalną pobiera w Polsce 3,6 mln osób.