Zasiłek rodzinny ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka. Ustawa przewiduje jednak poza samym świadczeniem przyznanie również dodatków. Jakich? Ile wynoszą? Komu przysługują?
- Zasiłek rodzinny
- Dodatek z tytułu urodzenia dziecka
- Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego
- Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej
- Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka
Zasiłek rodzinny
Komu przysługuje prawo do tego zasiłku? Odpowiedzi należy szukać w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (z.U.2022.615).
Świadczenie to ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka.
Prawo do zasiłku rodzinnego i dodatków do tego zasiłku przysługuje:
- rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka;
- opiekunowi faktycznemu dziecka;
- osobie uczącej się.
Jakie przesłanki trzeba spełnić, aby je otrzymać? Ile wynosi? Dowiesz się tego w tym artykule: >> Zasiłek rodzinny: Komu przysługuje, ile wynosi <<
W tym miejscu należy podkreślić, że omawiane poniżej świadczenia są dodatkami do zasiłku rodzinnego. Nie będą mogły zatem zostać przyznane osobom, które nie spełniają warunków do jego otrzymania. Potwierdził to Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, który wskazał, że „brak podstaw do przyznania wnioskodawcy prawa do zasiłku rodzinnego wywołuje niedopuszczalność przyznania któregokolwiek z dodatków do zasiłku rodzinnego” (wyrok WSA w Gliwicach 12.09.2017 r., IV SA/Gl 273/17).
Dodatek z tytułu urodzenia dziecka
Dodatek z tytułu urodzenia dziecka przysługuje matce lub ojcu albo opiekunowi prawnemu dziecka.
Do kiedy należy złożyć wniosek? Najpóźniej do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia. Przekroczenie tego terminu spowoduje, że świadczenie nie zostanie przyznane.
Jaka jest jego wysokość? Dodatek ten przysługuje jednorazowo, w wysokości 1000,00 zł.
Co w przypadku urodzenia podczas porodu więcej niż jednego dziecka? Wówczas świadczenie będzie przysługiwało osobno na każdego potomka. Przy bliźniakach można się zatem ubiegać o 2 tys. jednorazowego świadczenia.
Analogicznie będzie w przypadku wystąpienia o przysposobienie więcej niż jednego dziecka.
Kolejnym warunkiem, który trzeba spełnić aby otrzymać dodatek jest pozostawanie przed kobietę pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu.
Więcej na ten temat przeczytasz tutaj: >> Dodatek z tytułu urodzenia dziecka. Komu przysługuje, ile wynosi <<
Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego
Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli dziecko pozostaje pod jego faktyczną opieką, uprawnionemu do urlopu wychowawczego, nie dłużej jednak niż przez okres:
- 24 miesięcy kalendarzowych;
- 36 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu;
- 72 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Jak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy „funkcją dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego jest bowiem kompensacja ze środków publicznych korzyści (wynagrodzenia za pracę) utraconych przez pracownika w związku z niewykonywaniem pracy w trakcie trwania stosunku pracy” (wyrok WSA w Bydgoszczy z 11.03.2008 r., II SA/Bd 52/08).
Warunkiem do otrzymania wspomnianego dodatku jest sprawowanie opieki w trakcie urlopu wychowawczego. Czym on jest i ile wynosi?
Zgodnie z art. 186 par. 1 i 2 Kodeksu pracy pracownik zatrudniony co najmniej 6 miesięcy ma prawo do urlopu wychowawczego w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Do sześciomiesięcznego okresu zatrudnienia wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia. Wymiar urlopu wychowawczego wynosi do 36 miesięcy. Urlop jest udzielany na okres nie dłuższy niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia.
Urlop wychowawczy został uregulowany w kodeksie pracy, a zatem prawo do niego będą mieli tylko pracownicy – osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, powołania, mianowania, wyboru lub spółdzielczej umowy o pracę. Nie przysługuje zatem osobom prowadzącym działalność gospodarczą czy zatrudnionym na podstawie umowy cywilnoprawnej (np. zlecenie, o dzieło).
Powyższe oznacza, że omawiany dodatek przysługuje wyłącznie pracownikom.
Aby otrzymać dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego konieczne będzie złożenie wniosku.
Warto w tym miejscu przytoczyć fragment z uzasadnienia wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie: fakt złożenia wniosku o przyznanie ww. świadczenia po zakończeniu urlopu wychowawczego, wyklucza możliwość przyznania przedmiotowego dodatku. Sam fakt korzystania z urlopu wychowawczego nie uprawnia do przyznania dodatku do zasiłku rodzinnego z tego tytułu w przypadku , gdy nie został złożony wniosek o przyznanie tego świadczenia (wyrok WSA w Krakowie z 21.01.2015 r., III SA/Kr 1061/14).
Ile wynosi ten dodatek? Przyznawany jest osobie uprawnionej w wysokości 400,00 zł miesięcznie niezależnie od liczby dzieci pozostających pod jej opieką.
Kwotę dodatku przysługującą za niepełny miesiąc ustala się, dzieląc kwotę świadczenia przez liczbę wszystkich dni kalendarzowych w tym miesiącu, a otrzymaną kwotę mnoży się przez liczbę dni kalendarzowych, za które świadczenie przysługuje. Kwotę świadczenia przysługującą za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 groszy w górę.
W przypadku równoczesnego korzystania z urlopu wychowawczego przez oboje rodziców lub opiekunów prawnych dziecka przysługuje jeden dodatek.
Dodatek nie przysługuje osobie uprawnionej jeżeli:
- bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego pozostawała w stosunku pracy przez okres krótszy niż 6 miesięcy;
- podjęła lub kontynuuje zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, która uniemożliwia sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego;
Warto wskazać w tym miejscu tezę z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie (Wyrok WSA w Krakowie z 24.05.2021 r., III SA/Kr 179/21) zgodnie z którą nie jest przesłanką negatywną podjęcie zatrudnienia w ogóle, ale tylko takiego, które wyłącza (uniemożliwia) sprawowanie osobistej opieki w okresie urlopu wychowawczego, a nie jedynie ją ogranicza w niewielkim rozmiarze (np. dwie godziny dziennie).
- dziecko zostało umieszczone w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu, oraz w innych przypadkach zaprzestania sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem;
- w okresie urlopu wychowawczego korzysta z zasiłku macierzyńskiego;
- korzysta ze świadczenia rodzicielskiego.
Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej
Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka.
Dodatek przysługuje w wysokości 95,00 zł miesięcznie na trzecie i na następne dzieci uprawnione do zasiłku rodzinnego.
Nie będzie on zatem przysługiwał na pierwsze i drugie dziecko.
Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka
Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, a także osobie uczącej się na pokrycie zwiększonych wydatków związanych z rehabilitacją lub kształceniem dziecka w wieku:
- do ukończenia 16. roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności;
- powyżej 16. roku życia do ukończenia 24. roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Ile wynosi? Dodatek przysługuje miesięcznie w wysokości:
- 90,00 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5. roku życia;
- 110,00 zł na dziecko w wieku powyżej 5. roku życia do ukończenia 24. roku życia.
Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego
Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, a także osobie uczącej się na częściowe pokrycie wydatków związanych z rozpoczęciem w szkole nowego roku szkolnego.
Potocznie jest nazywany „wyprawką szkolną”. Jak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach „celem tego dodatku jest wsparcie rodziny w trudnym dla niej momencie, a mianowicie rozpoczęcia roku szkolnego przez dziecko, a w szczególności w związku z niezbędnymi wydatkami związanymi z zakupem podręczników i przyborów szkolnych (wyrok WSA w Gliwicach z 24.10.2007 r., IV SA/Gl 567/07).
Dodatek przysługuje również na dziecko rozpoczynające roczne przygotowanie przedszkolne.
Ważne: Świadczenie przysługuje raz w roku, w związku z rozpoczęciem roku szkolnego albo rocznego przygotowania przedszkolnego.
Ile wynosi? Przyznawane jest wysokości 100,00 zł na dziecko.
Wniosek o wypłatę dodatku składa się do dnia zakończenia okresu zasiłkowego, w którym rozpoczęto rok szkolny albo roczne przygotowanie przedszkolne. Wniosek złożony po terminie organ właściwy pozostawia bez rozpoznania.
Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania
Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania przysługuje matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka lub osobie uczącej się:
w związku z zamieszkiwaniem w miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły ponadpodstawowej lub szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki, a także szkoły podstawowej w przypadku dziecka lub osoby uczącej się, legitymującej się orzeczeniem o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności - w wysokości 113 zł miesięcznie na dziecko albo
2w związku z dojazdem z miejsca zamieszkania do miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły, w przypadku dojazdu do szkoły ponadpodstawowej, a także szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki w zakresie odpowiadającym nauce w szkole ponadpodstawowej - w wysokości 69 zł miesięcznie na dziecko.
Dodatek przysługuje przez 10 miesięcy w roku w okresie pobierania nauki od września do czerwca następnego roku kalendarzowego.
