Sprawa dotyczyła niemieckiej spółki kapitałowej HR prowadzonej początkowo przez adwokata, który był zarazem jej jedynym udziałowcem. W 2021 r. mężczyzna sprzedał ponad połowę udziałów w HR na rzecz innej spółki i doprowadził do zmiany statutu prowadzonej przez siebie firmy, tak aby mimo rezygnacji z pakietu większościowego w spółce wciąż pozostać w niej rzeczywistym decydentem. Miało to uczynić zadość wymogowi adwokackiej niezależności. Nie przekonało to jednak izby adwokackiej w Monachium, która poinformowała mężczyznę, że sprzedaż udziałów w spółce HR była niezgodna z niemieckim prawem, a jej konsekwencją może być wykreślenie spółki z rejestru izby adwokackiej.

Z sądu dyscyplinarnego do TSUE

Sprawa swój finał znalazła przed bawarskim sądem dyscyplinarnym dla adwokatów, który zwrócił się do TSUE z pytaniem o zgodność z unijnym prawem krajowych regulacji zakazujących adwokatom wchodzenia w spółki z osobami lub podmiotami bez uprawnień do wykonywania zawodu prawniczego. Luksemburski trybunał stwierdził, że uregulowanie zawodu adwokata nie zostało zharmonizowane na poziomie unijnym, a właściwe przepisy UE „nie stoją na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, które pod rygorem wykreślenia z izby adwokackiej danej spółki adwokackiej zakazuje przeniesienia udziałów w tej spółce na inwestora o charakterze wyłącznie finansowym, który nie zamierza wykonywać we wspomnianej spółce działalności zawodowej, o której mowa w tym uregulowaniu”.

Jak w Polsce pracują adwokaci?

W Polsce adwokaci mogą wykonywać swój zawód w kilku formach organizacyjnych. W art. 4a ustawy – Prawo o adwokaturze (tj. Dz.U. z 2024 r. poz. 1564) znalazł się zamknięty katalog dopuszczalnych modeli: kancelarie i zespoły adwokackie, spółki cywilne i jawne oraz spółki partnerskie i komandytowe lub komandytowo-akcyjne. W odniesieniu do dwóch ostatnich przepis zastrzega, że komplementariuszami mogą być wyłącznie osoby z uprawnieniami prawniczymi, nie precyzuje zaś, kto może być komandytariuszem. W przypadku pozostałych rodzajów spółek ich jedynymi wspólnikami mogą być wyłącznie osoby z uprawnieniami adwokata, radcy prawnego, rzecznika patentowego lub doradcy podatkowego oraz prawnicy z zagranicznymi uprawnieniami. Polskie prawo nie przewiduje możliwości prowadzenia działalności przez adwokata w formie spółki kapitałowej. ©℗

orzecznictwo

Podstawa prawna

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 19 grudnia 2024 r. w sprawie C – 295/23 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia