W spotkaniu poza b. prezydentem wzięli udział m.in.: b. premier Józef Oleksy, prof. Janusz Czapiński, Janusz Palikot, wicemarszałek Sejmu Wanda Nowicka (RP), poseł Sojuszu Ryszard Kalisz, była posłanka SLD i była szefowa KRRiT Danuta Waniek, a także były polityk Sojuszu, a obecnie szef Partii Demokratycznej Andrzej Celiński.
Punktem wyjścia dyskusji był raport "Stosunki państwo-Kościół. Nowoczesne i rozważne podejście" opracowany przez b. posła SLD Roberta Smolenia oraz rektora Wyższej Szkoły Humanistycznej im. B. Prusa w Warszawie Krzysztofa Karolczaka. Dokument był też konsultowany z politologami i prawnikami zajmującymi się problematyką stosunków państwo-Kościół.
Według Smolenia w raporcie postawiono tezę, że konsensus polityczny i społeczny odnośnie roli Kościoła w sprawach publicznych, który ukształtował się na początku transformacji, właśnie wygasa.
"Tendencja ta jest wynikiem procesu laicyzacji społeczeństwa, który spowodowany jest błędami hierarchów kościelnych, głównie angażowaniem się w politykę oraz z tym, że w życie dorosłe wchodzą nowe pokolenia, które nie widzą już w Kościele - tak jak starsi - depozytariusza wartości" - powiedział w rozmowie z PAP.
Z tego względu - zdaniem Smolenia - trzeba na nowo przedyskutować kwestię relacji między państwem a Kościołem. W raporcie - powiedział - wskazano sześć obszarów, gdzie działania te są konieczne, m.in. w kwestii podatków dla duchownych oraz obecności lekcji religii w szkołach.
"W wielu aspektach zmiany są jednak trudne do przeprowadzenia drogą ustawową. Zaproponowaliśmy więc przygotowanie przez środowiska lewicowe +Kodeksu dobrych praktyk" dotyczącego relacji między państwem a Kościołem" - powiedział Smoleń. Jak dodał, chodzi m.in. o udział hierarchów kościelnych w uroczystościach państwowych, a także uczestnictwo osób sprawujących funkcje państwowe w uroczystościach religijnych.
Według Smolenia podczas spotkania dyskusja była bardzo burzliwa. "Padały postulaty znacznie dalej idące niż te zaproponowane przez nas w raporcie" - powiedział.
Uczestnicy spotkania przychylnie ocenili też plany rządu dotyczące likwidacji Funduszu Kościelnego.
Rządowa propozycja zakłada, że 1 stycznia 2013 r. ma wejść w życie ustawa stwarzająca możliwość przekazania na rzecz wybranego Kościoła lub innego związku wyznaniowego kwoty w wysokości 0,3 proc. podatku. Możliwość skorzystania z odpisu ma dotyczyć zeznania podatkowego albo korekty zeznania składanego za rok 2012.
Nowicka powiedziała PAP, że uczestnicy spotkania zgodzili się, że w sprawie niezależności państwa od kościoła jest wiele do zrobienia. "Dyskusja była bardzo merytoryczna. Różne osoby podnosiły różne watki, ale w sposób komplementarny, nie było opinii bardzo rozbieżnych, może tylko, jeśli chodzi o strategię działania" - powiedziała.
Wyraziła nadzieję, że "środowiska lewicowe dopracują się jakiejś wspólnej platformy, dzięki której można by podjąć jakieś bardziej zdecydowane kroki zmierzające w kierunku uczynienia relacji państwo-Kościół normalnymi, zgodnymi z nowoczesnymi standardami".
Była to już czwarta debata w cyklu konwersatorium "Dialog i Przyszłość". Poprzednie dwie odbyły się w lutym, marcu i maju. Dotyczyły sytuacji Polski i Europy za 20 lat, przystąpienia Polski do strefy euro oraz innowacyjnej gospodarki i edukacji.