Taką zmianę przewiduje przekazana do konsultacji nowelizacja ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 501).

Kiedy przysługuje zasiłek opiekuńczy?

Zasiłek opiekuńczy przysługuje osobie zwolnionej od pracy z powodu konieczności opieki nad dzieckiem (chorym lub zdrowym w określonych przypadkach) lub innymi członkami rodziny. Warunkiem nabycia prawa do tego świadczenia jest brak innych domowników, którzy mogliby taką opiekę sprawować. Nie dotyczy to jednak opieki sprawowanej nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat.

Oświadczenie w tej sprawie składa się we wniosku o wypłatę zasiłku opiekuńczego. Dotychczasowe przepisy ustawy zasiłkowej nie przewidywały jednak wprost możliwości przeprowadzenia kontroli tej okoliczności. Nowelizacja ustawy umożliwi takie działanie ZUS.

Kto nie dostanie zasiłku opiekuńczego?

Z grona członków rodziny, którzy mogliby zapewnić opiekę nad chorym, należy wyłączyć osobę, która:

  • jest całkowicie niezdolna do pracy,
  • jest chora,
  • nie jest sprawna fizycznie lub psychicznie ze względu na swój wiek,
  • prowadzi gospodarstwo rolne,
  • jest pracownikiem, który odpoczywa po pracy na nocnej zmianie,
  • prowadzi działalność,
  • nie jest zobowiązana do opieki na podstawie przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – jeśli odmawia sprawowania opieki.

Zatem nawet gdy we wspólnym gospodarstwie domowym z pracownikiem wnioskującym o zasiłek opiekuńczy zamieszkuje inna osoba, ale jest np. chora, to ZUS będzie musiał zasiłek wnioskodawcy przyznać. Jednak ustalenie przez kontrolerów zakładu, że ktoś inny mógł się zaopiekować chorym, będzie natomiast skutkowało odebraniem świadczenia.

Nowelizacja doprecyzowuje zasady kontrolowania przez ZUS pobierania zasiłków. Kontrola ma być dokonywana z poszanowaniem prywatności osoby kontrolowanej i jej domowników oraz w sposób wolny od ryzyka pogorszenia się jej stanu zdrowia. Czas trwania kontroli ma być ograniczony do okresu niezbędnego do dokonania ustaleń. ©℗