Od 6 sierpnia 2025 r. nowe zasady urlopu macierzyńskiego po poronieniu. Co się zmieni?

Kto ma prawo do urlopu macierzyńskiego po poronieniu?

Prawo do urlopu macierzyńskiego po urodzeniu martwego dziecko, przez co rozumie się także poronienie, wynika z art. 180¹ kodeksu pracy. Zgodnie z par. 1 w razie urodzenia martwego dziecka lub zgonu dziecka przed upływem 8 tygodni życia pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze 8 tygodni po porodzie, nie krócej jednak niż przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka.

Pracownicy, która urodziła więcej niż jedno dziecko przy jednym porodzie, przysługuje w takim przypadku urlop macierzyński w wymiarze stosownym do liczby dzieci pozostałych przy życiu.

W jakiej wysokości wypłacany jest zasiłek macierzyński?

Za okresu urlopu macierzyńskiego, także tego przyznanego na podstawie art. 180¹ k.p., przysługuje zasiłek macierzyński. W tym przypadku zasiłek przysługuje w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru.

Takie samo uprawnienie przysługuje kobietom, które nie mają statusu pracownika, a więc np. zleceniobiorczyniom i przedsiębiorczyniom. Warunkiem jest podleganie dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Takie osoby nie mają prawa do urlopu macierzyńskiego, bo nie są zatrudnione na umowę o pracę, ale mają prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres równoważny z urlopem macierzyńskim.

Akt urodzenia martwego dziecka – zasady dotychczasowe

Dotychczas podstawą do udzielenia urlopu macierzyńskiego i wypłaty zasiłku macierzyńskiego za ten okres jest akt urodzenia dziecka.

Dotyczy to także dziecka, które urodziło się martwe. W takiej sytuacji akt urodzenia dziecka zawiera adnotację, że dziecko urodziło się martwe. Jak wynika z art. 53 ustawy - Prawo o aktach stanu cywilnego, podstawą do sporządzenia aktu takiego aktu jest karta martwego urodzenia przekazana przez szpital. Jednak jak wynika z art. 54 ust. 3 tej ustawy, jeżeli nie jest możliwe ustalenie płci dziecka, karty martwego urodzenia nie przekazuje się. Jeśli zaś nie ma karty martwego urodzenia, urząd stanu cywilnego nie sporządzi aktu urodzenia, co również dotychczas powodowało, że pracownica nie mogła nabyć prawa do urlopu macierzyńskiego z powodu urodzenia martwego dziecka (poronienia).

W praktyce prawo do urlopu macierzyńskiego uzależnione było od wieku straconej ciąży. Jeśli ciąża była na tyle wczesna, że nie można było ustalić płci dziecka, matka nie nabywała prawa do urlopu macierzyńskiego. Alternatywą było przeprowadzenie na własny koszt badań genetycznych, które mimo wczesnej ciąży pozwalały na określenie płci dziecka.

Najczęściej jednak kobieta miała wystawiane zwolnienie lekarskie, co uprawniało ją do zasiłku chorobowego (ewentualnie wynagrodzenia chorobowego) na zasadach ogólnych, a więc w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru zasiłku.

Co się zmieni od 6 sierpnia 2025 r.?

Od 6 sierpnia 2025 r. zasady te ulegają zmianie i prawo do urlopu macierzyńskiego i zasiłku macierzyńskiego będzie przysługiwało po poronieniu, do którego doszło na dowolnym, także bardzo wczesnym, etapie ciąży.

Nie zmieniają się jednak przepisy Prawa o aktach stanu cywilnego, a rozporządzenie ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z 8 grudnia 2015 r. w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub ich wysokość oraz dokumentów niezbędnych do przyznania i wypłaty zasiłków.

Zgodnie ze zmienionym par. 9 par. 2 tego rozporządzenia dokumentem niezbędnym do przyznania i wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego jest odpis skrócony aktu urodzenia dziecka, a w przypadku gdy nie został sporządzony akt urodzenia dziecka – zaświadczenie:

• lekarza posiadającego tytuł specjalisty w dziedzinie położnictwa i ginekologii albo
• lekarza w trakcie odbywania specjalizacji w tej dziedzinie albo
• położnej o martwym urodzeniu,

bez względu na czas trwania ciąży. Zaświadczenie to wydawane jest na podstawie dokumentacji medycznej. Przepisy nie określają minimalnego czasu trwania ciąży, który uprawniałby do wystawienia tego zaświadczenia.

Kobieta może przedstawić także kopie tych dokumentów potwierdzone za zgodność z oryginałem przez ubezpieczonego, płatnika składek albo ZUS.

Przepisy przejściowe

Jak wynika z par. 2 rozporządzenia zmieniającego (rozporządzenie ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z 21 lipca 2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub ich wysokość oraz dokumentów niezbędnych do przyznania i wypłaty zasiłków), nowe zasady mają zastosowanie do zasiłku macierzyńskiego z tytułu martwego urodzenia bez względu na czas trwania ciąży, które nastąpiło od dnia wejścia w życie rozporządzenia zmienianego (6 sierpnia 2025 r.).

Jeśli więc do poronienia doszło po 5 sierpnia 2025 r., kobieta nabędzie prawo do urlopu macierzyńskiego i zasiłku macierzyńskiego.