Czy błędnie powołane pełnomocnictwo w wypowiedzeniu umowy o pracę wpływa na jego skuteczność

Zgodnie z art. 31 par. 1 k.p. za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną czynności w sprawach z zakresu prawa pracy dokonuje osoba lub organ zarządzający tą jednostką albo inna wyznaczona do tego osoba. Na temat upoważnienia do działania w imieniu pracodawcy wielokrotnie wypowiadał się Sąd Najwyższy. W postanowieniu z 17 czerwca 2021 r. (sygn. akt II PSK 52/21) przyjął, że wyznaczenie osoby dokonującej czynności z zakresu prawa pracy w rozumieniu art. 31 par. 1 k.p. następuje przez złożenie oświadczenia woli przez osobę lub organ kierujący jednostką organizacyjną, który jest pracodawcą, oraz wyrażenie zgody przez wyznaczoną osobę. Forma złożenia tego oświadczenia uzależniona jest od wewnętrznej regulacji w danej jednostce organizacyjnej. W każdym razie powinno ono być złożone w sposób wyraźny i jeżeli wyznaczenie nie obejmuje wszystkich czynności zarówno w sprawach indywidualnych, jak i zbiorowych, musi określać zakres upoważnienia lub zakres czynności zastrzeżonych wyłącznie do zarządzającego. Zdaniem SN wyznaczenie osoby dokonującej czynności w sprawach z zakresu prawa pracy ma charakter generalny w odróżnieniu od indywidualnego pełnomocnictwa do dokonywania w imieniu mocodawcy określonych czynności prawnych.

Źródło upoważnienia

Z kolei w postanowieniu z 16 kwietnia 2019 r. (sygn. akt I PK 118/18) SN wyjaśnił, że z literalnego brzmienia art. 31 par. 1 k.p. wynika, iż ma on zastosowanie do wszelkich czynności z zakresu prawa pracy dokonywanych przez pracodawcę wobec pracownika, organów administracji i władz publicznych, związków zawodowych czy organizacji pracodawców. SN uznał, że osobą lub organem zarządzającymi jest podmiot wskazany w przepisach (powszechnie obowiązujących i o charakterze wewnętrznym) dotyczących funkcjonowania danej jednostki organizacyjnej. Osobą wyznaczoną jest natomiast podmiot, którego upoważnienie do działania ma charakter zależny, a zatem któremu powyższe uprawnienie przysługuje w drodze uzyskania upoważnienia od pracodawcy. Możliwe jest również wyznaczenie więcej niż jednej osoby do dokonywania czynności z zakresu prawa pracy, przy określeniu ich łącznej bądź samodzielnej kompetencji do działania.

Uprawnienie do dokonywania czynności za pracodawcę podmiotom wskazanym w art. 31 par. 1 k.p. może przysługiwać na podstawie:

• przepisów dotyczących funkcjonowania danej jednostki organizacyjnej (ustawowych, statutowych, regulaminowych),
• czynności prawnej,
• decyzji,
• zarządzenia administracyjnego, a także
• orzeczeń organów ochrony prawnej.

Udzielenie pełnomocnictwa

SN odniósł się także do pełnomocnictwa. W tym zakresie zauważył, że na mocy art. 300 k.p. stosuje się tu przepisy kodeksu cywilnego (dalej: k.c.) dotyczące czynności prawnych. Udzielenie pełnomocnictwa następuje w drodze jednostronnej czynności prawnej dokonanej przez mocodawcę (art. 96 k.c.). Pełnomocnik składa własne oświadczenie woli (dokonuje czynności prawnej), ale czyni to w imieniu reprezentowanego i z bezpośrednimi skutkami dla niego (art. 95 par. 2 k.c.). Pełnomocnik swoim zachowaniem wywołuje więc skutki prawne bezpośrednio w sferze prawnej reprezentowanego.
Do udzielenia pełnomocnictwa uprawniony jest mocodawca – pracodawca będący osobą fizyczną,
a w przypadku pozostałych pracodawców – podmiot uprawniony do jego reprezentowania. Natomiast upoważnienie jedynie do dokonywania czynności, o których mowa w art. 31 k.p., w zakresie, w jakim dotyczy określonych czynności prawnych, stanowi, w rozumieniu kodeksu cywilnego, pełnomocnictwo szczególne do określonego rodzaju czynności.
W odniesieniu do treści pytania należy stwierdzić, że możliwe jest udzielenie pełnomocnictwa do podejmowania w imieniu spółki czynności z zakresu prawa pracy, w tym do składania oświadczeń o wypowiadaniu umów o pracę. Takie pełnomocnictwo powinno zostać sporządzone w formie pisemnej, z zachowaniem zasad reprezentacji obowiązujących w spółce. Dokument ten powinien precyzyjnie określać zakres upoważnienia pełnomocnika, wskazując, do jakich konkretnie czynności jest on uprawniony – przykładowo do składania w imieniu pracodawcy oświadczeń woli dotyczących rozwiązania jednej lub kilku umów o pracę zarówno za wypowiedzeniem, jak i bez wypowiedzenia. Oczywiście zakres pełnomocnictwa może obejmować także inne działania związane ze stosunkami pracowniczymi, jeśli zostaną one wyraźnie w nim wskazane.

Forma oświadczenia

Jak wskazał SN w wyroku z 11 kwietnia 2017 r. (sygn. akt II PK 45/16), forma złożenia oświadczenia uzależniona jest od wewnętrznej regulacji w danej jednostce organizacyjnej. W każdym razie powinno być ono złożone w sposób wyraźny i jeżeli nie obejmuje wszystkich czynności zarówno w sprawach indywidualnych, jak i zbiorowych, musi określać zakres upoważnienia lub zakres czynności zastrzeżonych wyłącznie dla zarządzającego. SN podkreślił, że w indywidualnej sprawie zasadnicze znaczenie ma to, czy osoba dokonująca czynności za pracodawcę była legitymowana do dokonywania czynności z zakresu prawa pracy. Istotne jest również to, aby wyznaczenie innej osoby dokonującej czynności z zakresu prawa pracy nastąpiło przez złożenie (choćby dorozumiane) oświadczenia woli pracodawcy i wyrażenie na to zgody przez osobę wyznaczoną.©℗