Uzupełniający urlop macierzyński wprowadza ustawa z 6 grudnia 2024 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2024 r. poz. 1871, dalej: nowelizacja k.p.), która wchodzi w życie tego dnia, tj. 19 marca br.

ikona lupy />
Materiały prasowe

Nowy urlop dla rodziców wcześniaków i jego znaczenie

Nowy urlop przeznaczony jest dla rodziców dzieci hospitalizowanych po urodzeniu – i dotyczy nie tylko wcześniaków, ale także dzieci urodzonych w terminie. Za czas tego urlopu rodzice otrzymają pełny zasiłek macierzyński.

– Wprowadzenie uzupełniającego urlopu macierzyńskiego to zmiana, którą należy oceniać pozytywnie. Nowe rozwiązanie nie tylko dostosowuje polskie prawo do standardów europejskich, ale co najważniejsze – wypełnia dotychczasową lukę prawną, odpowiadając jednocześnie na potrzeby pracowników w szczególnie trudnej sytuacji – rodziców wcześniaków, a także rodziców dzieci, które, chociaż urodziły się w terminie, wymagają hospitalizacji po urodzeniu – komentuje Marcin Szlasa-Rokicki, radca prawny, partner w PCS | Littler.

Rozwiązania wydłużające czas opieki nad dzieckiem w związku z jego przedwczesnym urodzeniem lub hospitalizacją mają już u siebie m.in. Dania, Francja, Niemcy, Irlandia czy Hiszpania.

Odpowiedź na realny problem

Nie ulega wątpliwości, że nowo wprowadzane rozwiązanie, którego projekt został przygotowany w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, jest potrzebne.

– Dotychczas bowiem pracownicy, których dzieci wymagały hospitalizacji po urodzeniu, mimo istnienia pewnych możliwości zawieszenia urlopu macierzyńskiego, nie byli w stanie wykorzystać pierwszych tygodni po narodzinach dziecka w sposób właściwy, tj. dla regeneracji sił, odpoczynku i budowania więzi ze swoim nowo narodzonym dzieckiem (w domu) – zauważa Marcin Szlasa-Rokicki. Podkreśla przy tym, że stawiało to ich w gorszej pozycji w porównaniu z pozostałymi pracownikami będącymi rodzicami. – Nowy urlop stanowi zatem realne wsparcie dla tych pierwszych. Przynajmniej w części rekompensuje im bowiem stresujący okres związany z pobytem ich nowo narodzonego dziecka w szpitalu i pozwala na spędzenie czasu z dzieckiem w domu – wskazuje.

Dla kogo ile czasu

Nowy urlop, stanowiący uzupełnienie macierzyńskiego, będzie udzielany w wymiarze maksymalnym do 8 lub 15 tygodni, w zależności od tego, czy mamy do czynienia ze skrajnym wcześniakiem czy z wcześniakiem średnim lub noworodkiem urodzonym w terminie.

Na wymiar nawet 15-tygodniowy mogą liczyć rodzice skrajnych wcześniaków, czyli dzieci urodzonych przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000 g. Z kolei z urlopu w wymiarze do 8 tygodni będą mogli skorzystać rodzice dzieci urodzonych po ukończeniu 28. tygodnia ciąży, ale przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1000 g. Taki sam wymiar urlopu dotyczy rodziców dzieci wymagających hospitalizacji, które zostały urodzone w terminie, czyli po 37. tygodniu ciąży, jeśli hospitalizacja potrwa co najmniej dwa kolejne dni, o ile pierwszy z tych dni przypadnie w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie.

Nowe uprawnienie rodzicielskie

W związku z wejściem w życie nowych przepisów o uzupełniającym urlopie rodzicielskim ruszamy z akcją zorganizowaną wspólnie z ekspertami z departamentu prawa pracy Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Na łamach DGP będziemy tłumaczyć, jak złożyć wniosek o urlop i jakie dokumenty dołączyć. Eksperci MRPiPS wyjaśnią zawiłości nowych regulacji i odpowiedzą na pytania najczęściej zadawane przez rodziców dzieci. ©℗

Uzupełniający urlop będzie udzielany na zasadzie tydzień za tydzień – czyli tydzień nowego urlopu za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu, odpowiednio, 8. albo 15. tygodnia po porodzie (przy czym w przypadku dzieci urodzonych w terminie – za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu w okresie od 5. dnia do upływu 8. tygodnia po porodzie).

Nowe uprawnienie będzie przysługiwać także rodzicom adopcyjnym i rodzinom zastępczym, jeżeli pobyt dziecka w szpitalu miał miejsce po przyjęciu dziecka na wychowanie. Osoby ubezpieczone, które nie są pracownikami, otrzymają zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi nowego urlopu. Z kolei osoby bezrobotne i inne osoby nieubezpieczone mogą liczyć na wydłużenie pobierania świadczenia rodzicielskiego (tzw. kosiniakowego) o czas pobytu dziecka w szpitalu.

W życie wchodzą także rozporządzenia

Uzupełniający urlop macierzyński będzie udzielany na wniosek składany na papierze lub elektronicznie najpóźniej na 21 dni przed zakończeniem korzystania z urlopu macierzyńskiego.

Zgodnie z nowym rozporządzeniem w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz.U. poz. 322), które również jutro wchodzi w życie, do podania trzeba będzie dołączyć m.in. zaświadczenie wydane przez szpital, w którym przebywało dziecko i oświadczenie o braku zamiaru korzystania z nowego urlopu przez drugiego z rodziców. Również jutro zaczną obowiązywać inne przepisy wykonawcze towarzyszące zmianom ustawowym. Nowelizacja rozporządzenia w sprawie dokumentacji pracowniczej, która w chwili zamknięcia tego wydania DGP oczekuje na publikację w Dzienniku Ustaw, przewiduje, że dokumenty związane z korzystaniem z nowego urlopu znajdą się w części B akt osobowych pracownika. Z kolei z nowelizacji rozporządzenia ws. wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych (Dz.U. poz. 241) wynika, że w dokumentach ZUS będą wprowadzone nowe kody świadczenia/przerwy: 341 – na oznaczenie zasiłku macierzyńskiego za okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego i 342 – na oznaczenie wyrównania zasiłku za okres tego urlopu. ©℗

ikona lupy />
Kogo obejmą zmiany / Dziennik Gazeta Prawna - wydanie cyfrowe