Zasiłek pogrzebowy – waloryzacja obowiązkowa, ale rzadsza. Czy to już koniec przepychanki w rządzie?

Świadczenie na sfinansowanie pogrzebu wzrośnie, jeśli średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, obliczany z okresu przypadającego od ostatniej akcji przeliczeniowej, przekroczy 105 proc. Wynika tak z najnowszej wersji projektu nowelizacji ustawy emerytalnej.

To kolejna odsłona mechanizmu wzrostowego proponowanego w najnowszym projekcie nowelizacji ustawy emerytalnej. W pierwotnym kształcie projektu świadczenie miało się podnosić na wzór emerytur i rent, a więc o przelicznik inflacyjny plus jeszcze o 20 proc. przyrostu przeciętnej płacy. Natomiast w wersji projektu, jaka w trakcie prac rządowych dotarła do Stałego Komitetu Rady Ministrów, skok miał następować na podstawie parametru wzrostu cen usług funeralnych ogłaszanych przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych. Obie propozycje wzbudzały opór zwłaszcza Ministerstwa Finansów, które martwiło się o stan budżetu państwa.

Kolejny pomysł na wskaźnik waloryzacji świadczeń

W konsekwencji na posiedzeniu Stałego Komitetu RM decydenci zaproponowali nowe rozwiązanie waloryzacyjne – o skumulowany wskaźnik iloczynu inflacji ogółem od warunkiem, że przewyższy on 105 proc. Będzie on określony na mocy wskaźników cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, ogłaszanych przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Monitorze Polskim w okresie od roku kalendarzowego przeprowadzenia ostatniej waloryzacji do roku kalendarzowego poprzedzającego obecną. Będzie go komunikował prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, również w Monitorze Polskim, z siedmiodniowym wyprzedzeniem. Zasiłek pogrzebowy wzrośnie po raz pierwszy na opisanych zasadach dopiero od roku, w którym wskaźnik uśrednionej inflacji, liczony od roku wejścia ustawy w życie (tj. od 2026 r.), okaże się wyższy od 105 proc. Najświeższy wariant przelicznika będzie obligatoryjny, a w praktyce spowoduje wzrost świadczenia co dwa, trzy lata.

W nowej wersji projektu nie uległa natomiast modyfikacji wysokość podwyższonego zasiłku pogrzebowego – 7 tys. zł, które dostaną zainteresowani pokrywający koszty pogrzebu osoby zmarłej w dniu wejścia ustawy w życie lub później. Wedle oceny skutków regulacji wprowadzenie zmian to koszty rzędu ok. 16 mld zł w ciągu pierwszych 10 lat ich obowiązywania. Źródło ich pokrycia stanowi fundusz rentowy, który w ostatnich latach wykazuje nadwyżkę przychodów (wskaźnik jego pokrycia w 2023 r. wynosił 125,9 proc., a w 2024 r. – 128,7 proc.). Zmiany mają pozwolić uprawnionym (jest ich ok. 430 tys.) „na sfinansowanie całości lub większości typowych, normalnych kosztów pogrzebu, co przy aktualnej wysokości zasiłku pogrzebowego (4 tys. zł) jest w zasadzie niemożliwe” – czytamy w uzasadnieniu projektu.

Co jeszcze proponuje projekt nowelizacji

Z projektu wynika też, że zasiłek celowy z pomocy społecznej będzie mógł zostać przyznany bez kryterium dochodowego i ograniczenia wysokości. Otrzyma go osoba opłacająca koszty pogrzebu:

• po zmarłym, po którym nie przysługuje zasiłek pogrzebowy,
• lub jeśli jest uprawniona do zasiłku pogrzebowego, ale ponosi w związku z tym nadzwyczajne, trudne do przewidzenia, niemożliwe do pokrycia z kwoty świadczenia, koszty, np. transportu zwłok z zagranicy czy ich dłuższego przechowywania w chłodni. ©℗