Jakie dokumenty trzeba złożyć w ZUS od umowy zlecenia z pracownicą na zasiłku macierzyńskim?

Płatnik, którego obsługujemy, chce zawrzeć umowę zlecenia z pracownicą, która obecnie przebywa na urlopie rodzicielskim. Jakich formalności zgłoszeniowych musimy dopełnić? Jakie składki trzeba opłacać od zlecenia?

Zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: ustawa systemowa) pobieranie zasiłku macierzyńskiego jest tytułem do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Pobierający ten zasiłek nie podlega ubezpieczeniu wypadkowemu ani chorobowemu. Składki emerytalno-rentowe są finansowane przez budżet państwa poprzez ZUS, a płatnik zatrudniający taką osobę składki te jedynie wykazuje w dokumentach rozliczeniowych.

Płatnik zgłasza taką osobę do ubezpieczeń poprzez wykazanie ubezpieczonego w raporcie ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 12 40. Nie wypełnia natomiast zgłoszenia ZUS ZUA. Jak wyjaśnia ZUS, podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego powinna być wykazana w bloku III.B ZUS RCA, a składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w polu 15 (kwota składki na ubezpieczenie emerytalne finansowana przez budżet państwa) i w polu 16 (kwota składki na ubezpieczenia rentowe finansowana przez budżet państwa). Następnie składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ‒ sumowane z raportów ZUS RCA ‒ powinny być wykazywane w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA w bloku IV pola 10, 11 oraz 12 (składki finansowane przez budżet państwa).

Pobieranie zasiłku macierzyńskiego, za okres zarówno urlopu macierzyńskiego, jak i rodzicielskiego, nie jest przeszkodą do zawarcia i wykonywania umowy zlecenia. Umowa zlecenia może być zawarta nawet z własnym pracodawcą. Kodeks pracy nie zawiera zakazu zatrudniania na umowę zlecenia własnego pracownika przebywającego na urlopie macierzyńskim lub rodzicielskim. W takim przypadku nie ma zastosowania art. 8 ust. 2a ustawy systemowej. Zgodnie z nim za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. Jeśli pracodawca zawarł umowę zlecenia z własnym pracownikiem, który w czasie jej wykonywania pobiera zasiłek macierzyński, jest on traktowany jak zwykły zleceniobiorca.

Zastosowanie w takim przypadku mają zasady dotyczące zbiegu tytułów ubezpieczeniowych. Zgodnie z art. 9 ust. 1c ustawy systemowej m.in. zleceniobiorcy, spełniający jednocześnie warunki do objęcia ich obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu pobierania tego zasiłku. Mogą oni jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęci ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych tytułów.

Oznacza to, że w przypadku zawarcia umowy zlecenia z osobą pobierającą zasiłek macierzyński podstawowym tytułem ubezpieczeniowym pozostaje pobieranie zasiłku. Z tytułu umowy zlecenia zleceniodawca będzie musiał odprowadzać jedynie składkę zdrowotną, chyba że zleceniobiorca wystąpi również o odprowadzanie składek emerytalno-rentowych. Nie może on jednak wystąpić o odprowadzanie składki chorobowej. Nie jest bowiem możliwa sytuacja, aby taka osoba w razie choroby jednocześnie pobierała zasiłek macierzyński należny z etatu i zasiłek chorobowy z tytułu wykonywania umowy zlecenia.

Zatem w opisywanej w pytaniu sytuacji pracownicę płatnika należy zgłosić do ZUS z tytułu umowy zlecenia (druk ZUS ZZA) z kodem tytułu ubezpieczenia 04 11. Będzie to oznaczało również konieczność rozliczania składki na ubezpieczenie zdrowotne w raporcie ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 04 11. ©℗