Prezydent podpisał ustawę, czekano na nią 52 lata. Będzie dodatek za wiek: 6246,13 zł miesięcznie od 1 stycznia 2025 r.

W dniu 1 stycznia 2025 r. wchodzi w życie ważne świadczenie pieniężne dla niemałej grupy Polaków. Opisujemy jakie przesłanki należy spełnić, aby otrzymać miesięcznie aż 6246,13 zł. Ujednolicone przepisy były potrzebne, ponieważ dotychczas nie było kompleksowej regulacji, a świadczenie było przyznawane przez Prezesa ZUS na mocy decyzji podjętej przez Prezesa Rady Ministrów w 1972 r. Na regulację ustawową przyszło więc czekać 52 lata.

Nowa ustawa, na którą czekało wielu. Specjalny dodatek za wiek

Andrzej Duda Prezydent RP w dniu 13 listopada 2024 r. podpisał ustawę z dnia 18 października 2024 r. o świadczeniu honorowym z tytułu ukończenia 100 lat życia (Dz.U. z 2024 r., poz. 1674, dalej ustawa). Wprawdzie w Polsce funkcjonuje wieloletnia tradycja szczególnego honorowania osób, które ukończyły 100 lat życia, w postaci przyznawania im świadczenia honorowego, finansowanego przez budżet państwa, ale dotychczas nie było w tym zakresie kompleksowej regulacji prawnej. Świadczenie honorowe było przyznawane przez Prezesa ZUS na mocy decyzji podjętej przez Prezesa Rady Ministrów w 1972 r. Ta decyzja przez kolejne lata była potwierdzana przez kolejnych ministrów właściwych do spraw zabezpieczenia społecznego. Świadczenia było traktowane jako świadczenia przyznawane w drodze wyjątku, chociaż w istocie nie miało takiego charakteru. Dobrze więc się stało, że jest już kompleksowa regulacja, jednak czemu musieliśmy na to czekać aż 52 lata, takie pytanie retoryczne można zadać.

Czym jest świadczenie honorowe?

Świadczenie honorowe to przede wszystkim świadczenie pieniężne. Ustawa szczegółowo określa zasady i warunki nabywania prawa do świadczenia honorowego oraz kwestię jego wypłaty. Świadczenie, które przysługuje z tytułu ukończenia 100 lat życia, pobiera aktualnie w Polsce kilka tysięcy osób. Prawo do świadczenia honorowego ustala się od miesiąca złożenia wniosku nie wcześniej niż od miesiąca ukończenia 100 lat życia (chyba, że świadczenie danej osobie przysługuje w urzędu).

Ile wynosi świadczenie honorowe?

Świadczenie honorowe dla 100-latka wynosi na podstawie ustawy 6246,13 zł miesięcznie. Zgodnie z ustawą świadczenie honorowe podlega waloryzacji, tak więc już od marca 2025 r. może ono ulec podwyższeniu. Świadczenie będzie waloryzowane corocznie 1 marca na zasadach analogicznych, jak ma to miejsce w przypadku waloryzacji emerytur i rent.

Kto ma prawo do świadczenia honorowego?

Świadczenie honorowe przysługuje:

• osobom posiadającym obywatelstwo polskie,
• które ukończyły 100 lat życia
• i które w ostatnim dniu miesiąca poprzedzającego miesiąc ukończenia 100 lat życia mają prawo do: 1) świadczeń, o których mowa w art. 2 pkt 1 lit. a i b ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2023 r. poz. 1100 i 1243); 2) świadczeń z ubezpieczenia emerytalno-rentowego, o których mowa w art. 18 pkt 1– 4 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2024 r. poz. 90 i 1243); 3) świadczeń, o których mowa w art. 12 ust. 1–2 oraz w art. 16 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 2022 r. poz. 2039); 4) świadczeń, o których mowa w art. 2 pkt 1 lit. a–c ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2024 r. poz. 242 i 1243); 5) świadczeń, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1 lit. a–c ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2024 r. poz. 1121 i 1243).

Przyznanie świadczenia honorowego przysługującego ww. osobie następuje z urzędu na podstawie decyzji. W innych przypadkach należy złożyć wniosek.

Wniosek o świadczenie honorowe

Wniosek o świadczenie honorowe składa się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wniosek zawiera:

• dane osoby, która ubiega się o świadczenie honorowe: a) imię i nazwisko, b) datę urodzenia, c) numer PESEL albo, jeżeli nie nadano tego numeru, serię i numer dowodu osobistego lub serię i numer dokumentu paszportowego, d) adres miejsca zamieszkania, e) adres miejsca pobytu lub ostatniego miejsca zamieszkania w przypadku osoby nieposiadającej adresu miejsca zamieszkania, f) adres do korespondencji, jeżeli jest inny niż adres miejsca zamieszkania;
• żądanie wnioskodawcy o przyznanie prawa do świadczenia honorowego;
• wskazanie sposobu wypłaty świadczenia honorowego wraz z podaniem danych niezbędnych do jego wypłaty;
• podpis wnioskodawcy lub jego przedstawiciela ustawowego albo pełnomocnika.

Do wniosku dołącza się oświadczenie o posiadaniu obywatelstwa polskiego i posiadaniu po ukończeniu 16. roku życia centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodka interesów życiowych).

Kto wypłaca świadczenie honorowe?

Decyzje w sprawie świadczenia honorowego wydaje i świadczenie to wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych w terminie płatności wskazanym w decyzji. Od decyzji w sprawie świadczenia honorowego stronie przysługuje prawo do wniesienia do organu, który wydał decyzję, wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy na zasadach dotyczących decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra.

Przepisy przejściowe. Jak to działa?

Osobom, które przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy ukończyły 100 lat życia i na dzień 31 grudnia 2024 r. mają prawo do świadczenia, przyznaje się z urzędu świadczenie honorowe od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. Wynika to tego, że w ustawie wprowadzono przepisy przejściowe. Z dniem wejścia w życie ustawy świadczenie z tytułu ukończenia 100 lat życia przyznane przed tym dniem, staje się z mocy ustawy świadczeniem honorowym, które jest wypłacane przez organ dotychczasowy i przysługuje we wskazane w ustawie wysokości. W sprawach o świadczenia z tytułu ukończenia 100 lat życia wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy nowe.

Kiedy ustawa wchodzi w życie?

Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2025 r.