W jakiej kwocie jednostka budżetowa wypłaca ekwiwalent za pranie odzieży roboczej? [Poradnia bhp]

Przepisy nie określają wysokości ekwiwalentu za pranie odzieży roboczej. Kwota ta powinna odzwierciedlać faktycznie poniesione przez pracownika koszty.

Zgodnie z art. 207 par. 2 kodeksu pracy (dalej: k.p.) pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Przejawem tego jest obowiązek nieodpłatnego dostarczania pracownikom przez pracodawcę środków ochrony indywidualnej, zabezpieczających przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informowanie pracowników o sposobach posługiwania się tymi środkami.

Ponadto, zgodnie z art. 2377 par. 1 k.p., pracodawca musi dostarczać pracownikom nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach:

• jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu,
• ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy.

Stosownie do postanowień art. 2378 par. 1 k.p. pracodawca musi usta lić:

• rodzaje środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, których stosowanie na określonych stanowiskach jest niezbędne, jak również
• przewidywane okresy użytkowania odzieży i obuwia roboczego. Pracodawca konsultuje to z przedstawicielami pracowników.

Ponadto pracodawca, który zapewnia pracownikom odzież roboczą i/lub ochronną, odpowiada także za jej pranie, konserwację, naprawę, odpylanie i odkażanie. Przy czym jeśli nie jest w stanie zapewnić prania odzieży roboczej, czynność tę może zlecić pracownikom, pod warunkiem wypłacania im ekwiwalentu pieniężnego w wysokości poniesionych kosztów.

Przepisy bhp nie określają ani wysokości kwoty ekwiwalentu za pranie odzieży roboczej, ani też sposobu jego ustalania. Wieloletnia praktyka, stosowana w większości zakładów pracy, polegała na ustaleniu stałej, zryczałtowanej kwoty, jaką pracownicy zatrudnieni na określonych stanowiskach pracy otrzymują w okresach miesięcznych lub kwartal nych.

Należy tutaj wyraźnie podkreślić, że przepisy wskazują na ekwiwalent („rzecz równa innej wartością” – internetowy Słownik Języka Polskiego PWN: sjp.pwn.pl; chodzi tu o kwotę odpowiadającą wysokości faktycznie poniesionych przez pracownika wydatków), a nie ryczałt („kwota o ustalonej z góry wysokości, przeznaczona na jakieś wydatki, wyliczona bez podziału na poszczególne pozycje” – internetowy SJP PWN: sjp.pwn.pl).

Z powyższych powodów pracodawca nie powinien wypłacać ekwiwalentu pieniężnego wszystkim pracownikom w jednakowej, z góry ustalonej wysokości, obniżając jego wysokość np. jedynie o absencje. Jego wysokość należy ustalić na podstawie przedstawionych przez pracowników kalkulacji, z których jednoznacznie powinny wynikać poniesione koszty.

Czy były pracownik może sam zgłosić podejrzenie choroby zawodowej?

Osoba, która nie jest zatrudniona może samodzielnie zgłosić podejrzenie choroby zawodowej właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu i właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy.

Zgodnie z art. 2351 kodeksu pracy za chorobę zawodową uważa się chorobę wymienioną w wykazie takich chorób, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy.

Zgodnie zaś z art. 2352 k.p. rozpoznanie choroby zawodowej u pracownika lub byłego pracownika może nastąpić w okresie jego zatrudnienia w narażeniu zawodowym albo po zakończeniu pracy w takim narażeniu, pod warunkiem wystąpienia udokumentowanych objawów chorobowych w okresie ustalonym w wykazie chorób zawodowych. Wykaz chorób zawodowych oraz sposób i tryb postępowania dotyczący zgłaszania ich podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania określa rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie chorób zawodowych.

Procedura, która ma ustalić, że dana choroba jest chorobą zawodową, polega na zgłoszeniu podejrzenia takiej choroby przez pracodawcę właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu oraz okręgowemu inspektorowi pracy. Obowiązek ten dotyczy także lekarza podmiotu właściwego do rozpoznania choroby zawodowej. W każdym przypadku podejrzenia choroby zawodowej lekarz lub lekarz dentysta, który podczas wykonywania zawodu powziął takie podejrzenie u pacjenta, kieruje go na badania w celu wydania orzeczenia o rozpoznaniu choroby zawodowej albo o braku podstaw do jej rozpoznania.

W myśl art. 235 par. 22 k.p. zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej może również dokonać pracownik lub były pracownik, który podejrzewa, że występujące u niego objawy mogą wskazywać na taką chorobę, przy czym pracownik aktualnie zatrudniony zgłasza podejrzenie za pośrednictwem lekarza sprawującego nad nim profilaktyczną opiekę zdrowotną.

Właściwy państwowy inspektor sanitarny, który otrzyma zawiadomienie, wszczyna postępowanie i podejmuje działania, m.in.: kieruje osobę, u której podejrzewa się wystąpienie choroby zawodowej, do jednostki orzeczniczej (np. poradni chorób zawodowych wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy), oraz ocenia narażenie zawodowe.

Czy pracownik, który ma uprawnienia energetyczne grupy 1, może wymieniać gniazdka elektryczne?

Pracownicy posiadający uprawnienia grupy 1 (do 1kV) są uprawnieni do wymiany gniazdek elektrycznych, kontaktów itp. Kopia takich uprawnień powinna być przechowywana w aktach osobowych pracownika. Tak wynika z obowiązujących przepisów.

Zgodnie z art. 2373 par. 1 kodeksu pracy pracodawcy nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Ponadto, zgodnie z art. 54 ust. 1 prawa energetycznego, osoby zajmujące się eksploatacją sieci oraz urządzeń i instalacji określonych w przepisach rozporządzenia ministra klimatu i środowiska w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci muszą posiadać kwalifikacje potwierdzone świadectwem wydanym przez komisje kwalifikacyjne. Chodzi tu w szczegól ności o:

• urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne wytwarzające, przetwarzające, przesyłające i zużywające energię elektryczną (grupa 1),
• urządzenia wytwarzające, przetwarzające, przesyłające i zużywające ciepło oraz inne urządzenia energetyczne (grupa 2),
• urządzenia, instalacje i sieci gazowe wytwarzające, przetwarzające, przesyłające, magazynujące i zużywające paliwa gazowe (grupa 3).

Prace, o których mowa powyżej, dotyczą wykonywania czynności:

• obsługi, które mają wpływ na zmiany parametrów pracy obsługiwanych urządzeń, instalacji i sieci;
• konserwacji, które są związane z zabezpieczeniem i utrzymaniem należytego stanu technicznego urządzeń, instalacji i sieci;
• remontu lub naprawy, które są związane z usuwaniem usterek i awarii urządzeń, instalacji i sieci w celu doprowadzenia ich do wymaganego stanu technicz nego;
• montażu lub demontażu, które są niezbędne do instalowania lub odinstalowywania i przyłączania lub odłączania urządzeń, instalacji i sieci;
• kontrolno-pomiarowych, które są niezbędne do dokonania oględzin, oceny stanu technicznego, parametrów eksploatacyjnych, jakości regulacji i sprawności energetycznej urządzeń, instalacji i sieci.

Wyjątek od reguły, zgodnie z którą osoby wykonujące wymienione powyżej prace powinny posiadać stosowne uprawnienia, zgodnie z par. 5 przytoczonego rozporządzenia, stanowi eksploatacja:

• urządzeń elektrycznych o napięciu nie wyższym niż 1 kV i mocy znamionowej nie wyższej niż 20 kW, jeżeli w dokumentacji urządzenia określono zasady jego obsługi;
• urządzeń lub instalacji cieplnych mocy zainstalowanej nie wyższej niż 50 kW.

W zależności od rodzaju wykonywanej pracy oraz zajmowanego stanowiska powyższe uprawnienia dzielą się na:

• eksploatacyjne – do których zalicza się stanowiska osób wykonujących prace dotyczące obsługi, konserwacji, remontu, naprawy, montażu lub demontażu i czynności kontrolno-pomiarowych;
• dozorowe – do których zalicza się stanowiska osób kierujących czynnościami osób wykonujących prace określone w pkt 1 lub stanowiska osób sprawujących nadzór nad eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci.

Potwierdzeniem uzyskania powyższych uprawnień jest świadectwo kwalifikacyjne. Pracownicy posiadający uprawnienia grupy 1 (do 1kV) są uprawnieni do wymiany gniazdek elektrycznych, kontaktów itp.

W myśl par. 2 rozporządzenia ministra rodziny, pracy i polityki społecznej w sprawie dokumentacji pracowniczej pracodawca prowadzi oddzielne dla każdego pracownika akta osobowe. Dokumenty potwierdzające ukończenie wymaganego szkolenia w zakresie bhp, a także dokumenty związane z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych przez pracownika lub związane ze zdobywaniem lub z uzupełnianiem wiedzy i umiejętności na zasadach innych niż dotyczące podnoszenia kwalifikacji zawodowych, pracodawca powinien przechowywać w części „B” akt osobowych. Zgodnie zaś z par. 5 ww. rozporządzenia pracodawca przechowuje w aktach osobowych pracownika, prowadzonych w postaci papierowej, odpisy lub kopie dokumentów przedłożonych przez osobę ubiegającą się o zatrudnienie lub pracownika, poświadczone przez pracodawcę lub osobę upoważnioną przez pracodawcę za zgodność z przedłożonym dokumentem. ©℗