Na dofinansowania i refundacje mogą liczyć pracodawcy, którzy ucierpieli wskutek zalania i działają na terenach objętych klęską żywiołową, wskazanych w r.k.ż. (patrz: ramka). Są to powiaty:
■ województwa dolnośląskiego: kamiennogórski, karkonoski, kłodzki, lwówecki, wałbrzyski i ząbkowicki, dzierżoniowski, lubański i świdnicki oraz miasta na prawach powiatu Wałbrzych i Jelena Góra,
■ województwa opolskiego: głubczycki, nyski, prudnicki, brzeski, kędzierzyńsko-kozielski, opolski i krapkowicki,
■ województwa śląskiego: bielski, cieszyński, pszczyński i raciborski oraz miasto na prawach powiatu Bielsko-Biała.
Dotacje i zwroty
Pracodawcy, który doznał strat z powodu powodzi, starosta udzieli refundacji z Funduszu Pracy kosztów wynagrodzeń, nagród i składek społecznych z racji zatrudnienia:
■ skierowanych przez PUP bezrobotnych,
■ pozostałych pracowników.
Maksymalne dofinansowanie przysługujące miesięcznie to iloczyn dwukrotności minimalnej płacy i liczby zatrudnionych bezrobotnych lub pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy. Wsparcie przyznaje się na okres do 12 miesięcy, ale nie dłużej niż do 31 grudnia 2025 r.
O podobne zwroty i za podobne okresy może się ubiegać u starosty organizator robót publicznych z tytułu zatrudnienia przy pracach związanych z usuwaniem skutków powodzi przysłanych przez PUP:
■ poszkodowanych osób fizycznych, które prowadzą działalność w zakresie produkcji rolnej w pozostającym w ich posiadaniu gospodarstwie rolnym o użytkach rolnych powyżej 2 ha przeliczeniowych lub prowadzących dział specjalny produkcji rolnej,
■ ich małżonków i/lub pełnoletnich domowników.
Na pracodawcę, który wskutek powodzi przejściowo zaprzestał lub istotnie ograniczył prowadzenie działalności gospodarczej (DG) oraz któremu brakuje pieniędzy na wypłaty, czeka nieoprocentowana pożyczka z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Przysługuje ona na pokrycie wynagrodzeń:
■ za czas usprawiedliwionej nieobecności osoby, która nie mogła faktycznie świadczyć pracy z powodu klęski powodziowej,
■ za czas niewykonywania pracy, jeżeli zatrudniony był gotów do jej świadczenia i doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy, spowodowanych powodzią,
■ za czas zrealizowanej pracy polegającej na ochronie zakładu pracy przed żywiołem lub na usuwaniu jego skutków, mającej utrzymać lub przywrócić działalność pracodawcy.
Pożyczka ma pokryć miesięczną płacę do wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce z poprzedniego kwartału (tj. obecnie do kwoty 8031,41 zł) na jednego pracownika – za okres do 31 października 2024 r. – wraz ze składkami społecznymi należnymi od pracodawcy. Firma powinna oddać pożyczkę w dowolnym terminie do 31 grudnia 2025 r. Będzie jednak też mogła wnioskować do ministra pracy o jej umorzenie – po 31 grudnia 2025 r.
Pożyczka zostanie darowana, jeżeli przedsiębiorca łącznie spełni takie kryteria:
■ wykaże, że wskutek powodzi wystąpiło u niego pogorszenie warunków wykonywania DG, np. spadek obrotów gospodarczych lub strata w środkach trwałych, które ograniczyły możliwość prowadzenia DG w porównaniu z okresem sprzed powodzi;
■ w postępowaniu egzekucyjnym zostało stwierdzone, że nie posiada on majątku, z którego da się dochodzić należności;
■ zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu egzekucyjnym nie odzyska się kwot przewyższających wydatki egzekucyjne.
Składki społeczne i zdrowotne oraz inne pobierane przez państwowego ubezpieczyciela należne za okresy od 1 sierpnia do 31 grudnia 2024 r. płatnik, który wskutek zalania doznał szkód majątkowych, ma prawo opłacić do 15 września 2025 r. Jeśli ureguluje je po tym terminie, uiści odsetki za zwłokę.
Gdy wskutek powodzi dojdzie do zniszczenia dokumentów niezbędnych do ustalenia świadczeń z tytułu ubezpieczeń społecznych lub zaopatrzenia emerytalnego, ZUS przyjmie zastępczo wszelkie dokumenty oraz zeznania świadków potwierdzające okresy zatrudnienia (ubezpieczenia) i czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby, macierzyństwa lub sprawowania opieki, pozwalające na udowodnienie wysokości podstawy ich wymiaru.
Akty prawne określające szczególną pomoc dla powodzian
■ Ustawa z 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 654) – przewiduje formy wsparcia.
■ Rozporządzenie Rady Ministrów z 16 września 2024 r. w sprawie wprowadzenia stanu klęski żywiołowej na obszarze części województw dolnośląskiego, opolskiego oraz śląskiego (Dz.U. poz. 1365 ze zm.; w artykule: r.k.ż.) – wskazuje datę początkową stanu klęski żywiołowej spowodowanego powodzią (16 września 2024 r.) oraz jego zasięg (patrz: powiaty w artykule).
■ Rozporządzenie Rady Ministrów z 16 września 2024 r. w sprawie wykazu gmin, w których są stosowane szczególne rozwiązania związane z usuwaniem skutków powodzi z września 2024 r., oraz rozwiązań stosowanych na ich terenie (Dz.U. poz. 1371) – precyzuje, o jakie formy wsparcia i do kiedy mogą się ubiegać firmy oraz ich pracownicy. ©℗
Pomoc z funduszy
Zakładowi pracy chronionej wolno do 15 września 2025 r. wydać pieniądze z zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (ZFRON) na:
■ odtworzenie infrastruktury i wyposażenia utraconych lub zniszczonych na skutek powodzi miejsc pracy oraz rehabilitacji zatrudnionych u niego niepełnosprawnych,
■ ratowanie prowadzonych przez siebie, a zagrożonych likwidacją na skutek powodzi warsztatów terapii zajęciowej,
■ przedsięwzięcia wspólne lub na bezzwrotną pomoc na usuwanie skutków powodzi w innym zakładzie pracy chronionej, który ucierpiał wskutek żywiołu.
W tym celu zakład musi wystąpić o zgodę do dysponenta – Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Czas na to jest również do 15 września 2025 r. (art. 12 specustawy powodziowej).
Do końca 2024 r. firma może wspomóc z funduszu socjalnego swoich pracowników, którzy ucierpieli z powodu zalania, np. udzielając im zapomóg z tytułu klęski żywiołowej lub śmierci. Są one wolne od składek i zaliczek na PIT.
Pracodawca ma prawo podzielić się własnym „socjalem” z poszkodowanymi przez żywioł pracownikami innych firm. Ponadto zakład pracy chronionej może spożytkować część środków z ZFRON na indywidualną pomoc związaną z usuwaniem skutków powodzi, które dotknęły niepełnosprawnego (art. 12 ust. 2 specustawy).
Oprócz tego na wniosek podmiotu zatrudniającego z terenów objętych stanem klęski żywiołowej, złożony do 15 września 2025 r., PFRON przyzna mu dofinansowanie m.in. do:
■ utrzymania zagrożonych likwidacją wskutek powodzi miejsc pracy osób niepełnosprawnych;
■ odtworzenia zniszczonej lub utraconej z tego powodu infrastruktury i wyposażenia warsztatów terapii zajęciowej,
■ usunięcia powstałych z tej przyczyny szkód w zlikwidowanych uprzednio barierach technicznych i architektonicznych w związku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych (finansowanie remontów, readaptacja oraz zakup sprzętu).
To wsparcie przysługuje do wysokości kwot, które nie mogą zostać pokryte z innych źródeł. ©℗
