Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłaca bowiem świadczenia emerytalno-rentowe także na rzecz tych świadczeniobiorców, którzy nie mają numeru PESEL. Większość z nich nie ma tego numeru, ponieważ ich miejsce zamieszkania znajduje się poza granicami Polski, często na innych kontynentach. Te osoby nie są zainteresowane uzyskaniem identyfikatora, nawet gdy otrzymają od zakładu informację, że jest to konieczne. ZUS musi go wpisać do rocznego obliczenia podatku lub imiennej informacji o wysokości uzyskanego przez świadczeniobiorcę dochodu.

Do stycznia 2022 r. zakład w takich przypadkach nie podawał numeru PESEL, a jako NIP wpisywał „9999999999”. Teraz nie ma już takiej możliwości. Nie da się też wystąpić o PESEL dla cudzoziemca bez jego udziału.

Od 1 czerwca 2021 r. urzędy gminy mogą nadawać cudzoziemcom numer PESEL do celów podatkowych na ich wniosek. Jest to możliwe dzięki wejściu w życie zmian ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz.U. z 2024 r. poz. 375) w zakresie definicji podatników, których identyfikatorem podatkowym jest PESEL. Dzięki temu płatnicy mogą wywiązać się z obowiązku wskazywania prawidłowego identyfikatora podatkowego swoich pracowników. Przepisy te nie dają jednak możliwości występowania o nadanie numeru PESEL bez wniosku podatnika. Nie przewidują także nadawania obywatelowi numeru PESEL na wniosek innego niż obywatel podmiotu, np. ZUS-u.

Dlatego zakład podczas konsultacji dotyczących projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu deregulacji prawa gospodarczego i administracyjnego oraz doskonalenia zasad opracowywania prawa gospodarczego zwrócił się z wnioskiem o zmianę w ustawie o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników. Ministerstwo Rozwoju i Technologii zapowiedziało, że propozycja będzie analizowana podczas prac nad nowym projektem ustawy deregulacyjnej. ©℗