Jeśli motywowanie polega na wypłacaniu premii uzależnionej np. od wyników sprzedaży, to wątpliwości nie ma żadnych – taka kwota powinna zostać oskładkowana. W sytuacji gdy program motywacyjny oparty jest jednak na nieco bardziej skomplikowanych zasadach, odpowiedź już tak oczywista nie jest. Aby mieć pewność, warto wystąpić do ZUS o interpretację, która chroni przedsiębiorcę przed negatywnymi skutkami innej wykładni przepisów.
Bezpłatne jednostki uczestnictwa
Tak też postąpił jeden z płatników, który postanowił zmotywować kierownictwo oraz niektórych pracowników poprzez zawieranie z nimi umów cywilnoprawnych, na podstawie których otrzymywaliby jednostki uczestnictwa będące pochodnymi instrumentami finansowymi. Przyznawane one byłyby nieodpłatnie, co wynika z samej istoty zamierzenia. Cały program motywacyjny zostałby opisany w regulaminie, odrębnym od umowy o pracę. Po pewnym ustalonym okresie posiadacz jednostek uczestnictwa byłby uprawniony do otrzymania w zamian za nie określonych sum. Płatnik zastrzegł jednak kilka warunków, aby jednostki mogły zostać zamienione na realne pieniądze. Nie można więc było stwierdzić, że posiadacz jednostki na pewno w przyszłości zrealizuje to prawo.



Płatnik powziął wątpliwość, czy realizacja jednostki uczestnictwa spowoduje, że od otrzymanej kwoty trzeba będzie odprowadzić składki. We wniosku o interpretację przedstawił stanowisko, z którego wynika, że powinny być wolne od obciążeń ZUS. Jego zdaniem powinny być one uznane za przychody z kapitałów pieniężnych, a te nie znalazły się w katalogu źródeł przychodów podlegających oskładkowaniu na podstawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Przychód z kapitału, a nie pracy
ZUS zgodził się z tym stanowiskiem, co nie powinno w tym przypadku dziwić, bo wcześniej wydawał podobne interpretacje. Podkreślił, że warunkiem oskładkowania kwot otrzymanych przez pracownika jest uznanie ich za przychody ze stosunku pracy w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT).
Są to więc wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężna świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń. W szczególności chodzi o: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Sumy wypłacone za jednostki uczestnictwa tej definicji nie spełniają. Mimo że pracownik w rzeczywistości uzyskuje realną korzyść od pracodawcy, to jednak ten przychód jest kwalifikowany przez ustawę o PIT do kategorii przychodów z kapitałów pieniężnych. A te oskładkowaniu już nie podlegają.
!Warunkiem oskładkowania kwot otrzymanych przez pracownika jest uznanie ich za przychody ze stosunku pracy w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Podstawa prawna
Art. 4 pkt 9, art. 18 ust. 1 i 2 oraz art. 20 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.).
Art. 12 i art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).
Art. 10 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 584 ze zm.).
Art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 94 ze zm.).