Kontakt ze wskazanymi substancjami może powodować poważne i nieodwracalne skutki dla zdrowia pracowników. Dlatego na pracodawców, u których występuje narażenie na takie substancje zostały nałożone dodatkowe obowiązki. Zgodnie z przewidywaniami resortu pracy nowa regulacja wpłynie na poprawę bezpieczeństwa i zdrowia pracowników, co w dłuższej perspektywie przyczyni się do wzrostu wskaźników demograficznych.

Nowe przepisy będą oddziaływały bezpośrednio na pracodawców prowadzących działalność związaną z występowaniem czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. Głównym celem nowelizacji jest ochrona zdrowia pracowników wykonujących pracę w narażeniu na negatywne działanie substancji reprotoksycznych. Nowela zakłada dodanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu reprotoksycznym do tych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym. Dodatkowo zmodyfikowane zostaną przepisy wykonawcze w przedmiotowym zakresie.

Reprotoksyny – co to takiego

Jak wskazuje uzasadnienie do wprowadzonych zmian, substancje reprotoksyczne są to substancje, które mogą wywierać niekorzystny wpływ na funkcje seksualne i płodność u dorosłych mężczyzn i kobiet, a także na rozwój potomstwa.

Zgodnie z definicją zawartą w dyrektywie 2022/431 substancja reprotoksyczna oznacza „substancję lub mieszaninę, która spełnia kryteria klasyfikacji jako czynnik działający szkodliwie na rozrodczość kategorii 1A lub 1B, określony w załączniku I do rozporządzenia (WE) nr 1272/2008)”.

Centralny Instytut Medycyny Pracy – Państwowego Instytutu Badawczego podaje, że substancje reprotoksyczne występujące w polskich przedsiębiorstwach to m.in: toluen, styren, etoksyetanol, nitrobenzen, tlenek węgla, bisfenol A, estry kwasu ftalowego, metale – ołów, kadm, rtęć i ich związki. Co istotne, pracownicy pracujący w kontakcie z substancjami reprotoksycznymi są zatrudnieni w zasadzie we wszystkich dziedzinach krajowej gospodarki.

Nowe obowiązki pracodawcy

Dzięki nowelizacji pracodawcy prowadzących działalność związaną z występowaniem czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy będą mogli podejmować odpowiednie działania w celu ochrony zdrowia pracowników przed czynnikami rakotwórczymi, mutagennymi lub reprotoksycznymi.

Pracodawca w razie zatrudniania pracownika w warunkach narażenia na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym, będzie zastępował te substancje chemiczne, ich mieszaniny, czynniki lub procesy technologiczne mniej szkodliwymi dla zdrowia lub będzie stosował inne dostępne środki ograniczające stopień tego narażenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.

Dodatkowo pracodawca będzie rejestrował wszystkie rodzaje prac w kontakcie z substancjami chemicznymi, ich mieszaninami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym, określonych w wykazie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym, a także prowadził rejestr pracowników zatrudnionych przy tych pracach.

W wyniku nowelizacji pracodawcy, u których występuje narażenie na substancje reprotoksyczne będą zobowiązani również do:

  • prowadzenia rejestrów pracowników narażonych na substancje reprotoksyczne;
  • zgłoszeń do Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego i Państwowej Inspekcji Pracy informacji o substancjach chemicznych, ich mieszaninach, czynnikach lub procesach technologicznych o działaniu reprotoksycznym;
  • przeprowadzania dodatkowych badań stanu zdrowia pracowników;
  • stosowania odpowiednich środków prewencji, w tym środków ochrony zbiorowej i indywidualnej.

Nowelizacja wejdzie w życiepo upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.