TEZA: Zasiłek rodzinny ma charakter świadczenia okresowego, a więc powtarzalnego, dlatego brak jest podstaw do zakwalifikowania go do świadczeń jednorazowych.
Sygn. akt I OSK 1050/15, WYROK NACZELNEGO SĄDU ADMINISTRACYJNEGO z 30 lipca 2015 r.
STAN FAKTYCZNY
J.W. 13 grudnia 2012 r. wystąpił z wnioskiem o przyznanie stypendium szkolnego na rok szkolny 2012/2013 na syna J.W. Wnioskodawca wskazał, że prowadzi gospodarstwo domowe z żoną i trójką synów. W dniu złożenia wniosku dochód w rodzinie wynosił 1983,72 zł. Na niego składała się renta skarżącego w kwocie 856,74 zł, wynagrodzenie za pracę żony w kwocie 1029,93 zł oraz dodatek mieszkaniowy w kwocie 66,87 zł, co w przeliczeniu na osobę w rodzinie dawało 396,74 zł. W osobnym piśmie J.W. zasygnalizował, że wniosek złożył po terminie, gdyż od września 2012 r. zarobki żony zostały zmniejszone z powodu obniżenia wymiaru zatrudnienia do połowy etatu, przy czym jeszcze w październiku 2012 r. rodzina przekraczała o 2 zł kryterium dochodowe. W listopadzie 2012 r. sytuacja dochodowa rodziny uległa dalszemu pogorszeniu.
Burmistrz odmówił przyznania stypendium z uwagi na uchybienie terminowi do złożenia wniosku. J.W. odwołał się do samorządowego kolegium odwoławczego. SKO uchyliło decyzję I instancji i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia, wskazując na konieczność uzupełnienia materiału dowodowego o wyjaśnienia dotyczące zmiany sytuacji dochodowej rodziny już po rozpoczęciu roku szkolnego 2012/2013, ze szczególnym uwzględnieniem zmiany dochodu od listopada 2012 r. Burmistrz ponownie odmówił przyznania stypendium szkolnego. Wskazał, że zmiana sytuacji dochodowej rodziny w grudniu 2012 r., a więc po terminie przewidzianym ustawowo do składania wniosków o stypendium szkolne, nie stanowi wyjątkowego przypadku, o którym mowa w art. 90n ust. 7 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.; dalej: u.s.o.).
J.W. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu. Ten ją oddalił. Zdaniem sądu rodzina skarżącego nie spełniła zasadniczego warunku przyznania stypendium szkolnego, jakim jest nieprzekroczenie kryterium dochodowego rodziny. W ocenie sądu organy dokonały natomiast błędnej interpretacji art. 90n ust. 6 i 7 u.s.o. Przytoczone przepisy stanowią klauzulę łagodzącą skutki materialnoprawne uchybienia terminowi. Oznacza to, że każdorazowo organy orzekające, w sytuacji złożenia wniosku o przyznanie stypendium szkolnego z uchybieniem terminowi, o którym mowa w art. 90n ust. 6 u.s.o., powinny zbadać, czy mają do czynienia z uzasadnionym przypadkiem, o jakim mowa w art. 90n ust. 7 u.s.o. Zarówno wykładnia językowa, jak i celowościowa art. 90d ust. 1 i 8 u.s.o. w związku. z art. 8 ust. 3 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 163 ze. zm., dalej u.p.s.) pozwala przyjąć, że złożenie wniosku po 15 września w związku z utratą dochodu stanowi uzasadniony przypadek w rozumieniu art. 90n ust. 7 u.s.o.
J.W. wniósł skargę kasacyjną. Naczelny Sąd Administracyjny ją oddalił.
UZASADNIENIE
W niniejszej sprawie w dniu złożenia wniosku o przyznanie stypendium szkolnego na syna (13 grudnia 2012 r.) na dochód rodziny wnioskodawcy składało się wynagrodzenie ze stosunku pracy – 1029,93 zł, świadczenie rentowe – 886,92 zł i dodatek mieszkaniowy – 66,87 zł. Burmistrz decyzją z 1 lipca 2013 r. przyznał skarżącemu kasacyjnie zasiłek rodzinny na dzieci w łącznej wysokości 398 zł za okres od 1 listopada 2012 r. do 31 października 2013 r., a zatem okres obejmujący również miesiąc poprzedzający złożenie wniosku o stypendium. Decyzja ta zakończyła przy tym postępowanie administracyjne wszczęte w listopadzie 2012 r., czyli przed wystąpieniem przez J.W. z wnioskiem o stypendium szkolne.
W ocenie skarżącego kasacyjnie, skoro zasiłek rodzinny przyznany został dopiero 3 lipca 2013 r. i wypłacony następnie jednorazowo za zaległy okres, nie powinien on zostać doliczony do dochodu rodziny w listopadzie 2012 r., co jego zdaniem wynika z art. 8 ust. 12 w związku z art. 8 ust. 11 u.p.s. Z takim stanowiskiem nie można się jednak zgodzić. Zasiłek rodzinny ma charakter świadczenia okresowego, a więc powtarzalnego, dlatego brak jest podstaw do zakwalifikowania go do świadczeń jednorazowych, o których mowa w art. 8 ust. 11 u.p.s. W omawianym przypadku uzyskanego dochodu nie rozlicza się przy tym na 12 miesięcy, lecz na okres, za który dochód wypłacono. Oznacza to, że dochód wypłacony po upływie okresu, którego dotyczył, dolicza się do dochodu za minione miesiące.
Skoro zatem w niniejszej sprawie decyzją z 1 lipca 2013 r. przyznano skarżącemu zasiłki rodzinne na dzieci za okres od 1 listopada 2012 r. do 31 października 2013 r., to wypełnia to dyspozycję art. 8 ust. 12 u.p.s. Prawidłowo więc organy administracji publicznej uznały, że dochód wypłacony z dołu (po upływie okresu, którego dotyczy) dolicza się do dochodu za minione miesiące, w przypadku skarżącego kasacyjnie od 1 listopada 2012 r. Nie ma znaczenia, że zasiłek rodzinny za minione miesiące wypłacony został jednorazowo, nadal świadczenie to jest bowiem świadczeniem okresowym, a nie dochodem jednorazowym, o jakim mowa w art. 8 ust. 11 u.p.s. Kwotę tego dochodu należy więc uwzględnić w równych częściach w dochodzie rodziny w miesiącach, za które świadczenie zostało przyznane.