Jak rozliczyć czas pracy, gdy rozwiązanie umowy następuje przed dniem wyznaczonym jako wolny w zamian za święto

W opisanej sytuacji – jeśli pracodawca wyrazi zgodę na rozwiązanie umowy 15 grudnia – powstanie 8 nadgodzin. Rzeczywisty czas pracy przekroczy bowiem wymiar przewidziany dla bieżącego okresu rozliczeniowego. Za ten czas pracownikowi przysługuje wynagrodzenie wraz ze 100-proc. dodatkiem. Nadgodzin tych można jednak uniknąć, jeśli przed rozwiązaniem umowy pracodawca udzieli dnia wolnego w zamian za święto przypadające w sobotę.

Udzielenie wolnego to obowiązek pracodawcy

Każde święto przypadające w okresie rozliczeniowym, które nie wypada w niedzielę, obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin – także wtedy, gdy występuje w dniu wolnym od pracy.

Choć przepisy nie nakazują wprost udzielania innego dnia wolnego w zamian, taki obowiązek wynika z konieczności zapewnienia pracownikowi odpowiedniej liczby dni wolnych w okresie rozliczeniowym – co najmniej tylu, ile wynosi suma niedziel, świąt i dni wolnych wynikających z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy.

Proporcjonalne obliczenia

W przypadku rozwiązania stosunku pracy w trakcie trwania okresu rozliczeniowego, wymiar czasu pracy należy ustalić proporcjonalnie tj. od pierwszego dnia okresu rozliczeniowego do dnia zakończenia zatrudnienia.

W analizowanej sytuacji oznacza to konieczność wyliczenia wymiaru czasu pracy za okres od 1 października do 15 grudnia, przy założeniu, że właśnie tego dnia faktycznie dojdzie do rozwiązania umowy o pracę. Z treści pytania wynika, że pracodawca otrzymał od pracownika propozycję rozwiązania umowy za porozumieniem stron z tą datą. Decyzja o jej przyjęciu należy do pracodawcy – może on wyrazić zgodę, ale nie jest do tego zobligowany. Jeżeli pracodawca nie zaakceptuje takiego rozwiązania, pracownik może doprowadzić do zakończenia zatrudnienia wyłącznie poprzez złożenie wypowiedzenia, a stosunek pracy ustanie z upływem jego okresu, który wynika z przepisów.

Jeżeli 15 grudnia rzeczywiście będzie ostatnim dniem zatrudnienia, pracownik nie wykorzysta dnia wolnego wyznaczonego przez pracodawcę na 23 grudnia za święto przypadające 1 listopada. W takiej sytuacji trzeba zastosować art. 151⁶ k.p., zgodnie z którym w razie ustania stosunku pracy przed zakończeniem okresu rozliczeniowego pracownikowi przysługuje – oprócz normalnego wynagrodzenia – również dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych, jeżeli w okresie od początku rozliczenia do dnia rozwiązania umowy przepracował więcej godzin, niż wynosi obowiązująca go norma czasu pracy.

Obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym oblicza się:

1) mnożąc 40 godzin przez liczbę tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym, a następnie

2) dodając do otrzymanej liczby godzin iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego, przypadających od poniedziałku do piątku, a następnie

3) odliczając od otrzymanego wyniku po 8 godzin za każde święto będące dniem wolnym od pracy przypadające w innym dniu niż niedziela.

Taki sposób ustalania wymiaru czasu pracy należy zastosować również w przypadku, gdy zatrudnienie ustaje przed zakończeniem okresu rozliczeniowego. W analizowanej sytuacji obliczenia będą następujące:

(10 tygodni × 40 godz.) + (4 dni × 8 godz.) – (2 dni świąteczne × 8 godz.) = 416 godz.

Oznacza to, że zgodnie z obowiązującymi normami pracownik powinien przepracować 416 godzin. Jednak z uwagi na fakt, że nie odbierze dnia wolnego za święto przypadające 1 listopada, rzeczywisty czas jego pracy wyniesie 424 godziny. W konsekwencji powstanie 8 nadgodzin, za które należy naliczyć wynagrodzenie wraz ze 100-proc. dodatkiem, zgodnie z zasadami rozliczania pracy w godzinach nad liczbowych.

W przypadku rozwiązania umowy można indywidualnie

Taka sytuacja wystąpi jednak wyłącznie wtedy, gdy pracodawca nie wskaże dla tego pracownika innego dnia wolnego w pozostałym okresie zatrudnienia. Ma on pełne prawo to zrobić – uprawnienie to nie zostaje ograniczone ani wyłączone przez wcześniejsze ustalenie jednej, wspólnej dla wszystkich pracowników daty odbioru dnia wolnego za święto przypadające 1 listopada.

W praktyce oznacza to, że pracodawca może indywidualnie wyznaczyć inny termin wolny, tak aby uniknąć powstania nadgodzin i zapewnić zgodność rozliczenia czasu pracy z obowiązującymi normami.