Projektowana regulacja wdraża postanowienia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/2668 z 22 listopada 2023 r. w sprawie ochrony pracowników przed azbestem w miejscu pracy. Zmiana polega na dopisaniu do załącznika rozporządzenia dodatkowych chorób, które mogą być tym czynnikiem spowodowane, tj. raka jajnika oraz nowotwór przewodu pokarmowego (w projekcie błędnie wprost za dyrektywą mówi się o raku żołądkowo-jelitowym). - W Polsce te przepisy dotyczą bardzo ograniczonej populacji, która pracowała w narażeniu 20-30 lat temu, bo wytwarzanie azbestu jest zabronione od 1997 roku, natomiast jeśli chodzi o jego przetwarzanie to od wielu lat jest pod kontrolą i mamy wykazy osób, które zajmują się jego utylizacją - podkreśla dr Paweł Wdówik, konsultant krajowy ds. medycyny pracy.

Unijna dyrektywa: pracownicy lepiej chronieni przed azbestem

Unijna dyrektywa podkreśla, że rakotówórczym działaniem azbestu są zagrożone szczególnie kobiety, w tym – co istotne – może to być narażenie wtórne. To znaczy, że mogą zachorować na raka jajnika nawet, jeśli same nie miały kontaktu z tym czynnikiem, lecz były narażone na włókna azbestowe przenoszone np. na ubraniach czy sprzęcie przez inne osoby. Wpisanie tego nowotworu do wykazu chorób zawodowych pozwoli uwzględniać różnice między płciami w narażeniu na działanie azbestu i powikłaniach zdrowotnych wynikających z takiego narażenia.

Wykaz chorób zawodowych będzie poszerzony

Obecny wykaz chorób zawodowych – nowotworów spowodowanych czynnikami rakotwórczymi w miejscu pracy zawiera dziewięć innych jednostek chorobowych: m.in. raka płuca, oskrzeli, skóry, wątroby, krtani oraz nowotwory wywołane działaniem promieniowania jonizującego.

Osobie, która udokumentuje, że jej schorzenie jest skutkiem pracy w warunkach narażenia na azbest, lub członkom rodziny przysługują świadczenia wskazane w art. 6 ust. 1 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 257 ze zm.). Są nimi w szczególności zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne, jednorazowe odszkodowanie, renta z tytułu niezdolności do pracy i renta rodzinna.

Zasiłek chorobowy z powodu niezdolności do pracy spowodowanej chorobą zawodową wynosi 100 proc.

Rozporządzenie ma wejść w życie 21 grudnia 2025 r.

Etap legislacyjny: Projekt przekazany do konsultacji